سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد اکثر خانوار‌ها حتی با درآمد مناسب برای پرداخت هزینه‌های اضطراری یا پیش‌بینی نشده، فاقد پس‌اندازکافی هستند. تعداد زیادی از خانواده‌ها با قسط و بدهی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ لذا به دلیل نوسانات اقتصادی و تعدیل‌هایی که باید در سبک زندگی ایجاد کرد، لزوم صرفه‌جویی مالی، تهیه و تدوین و پیروی از یک برنامه مالی درست برای خانواده‌ها شاید ضروری‌تر از حال حاضر نباشد. جدای از عوامل بیرونی تأثیرگذار بر وضعیت مالی خانوار که بسیاری از آن‌ها خارج از اختیار و کنترل ما قرار دارد، مدیریت و کنترل مستمر اوضاع مالی درون خانواده نیز یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. شواهد علمی و تجربی مبنی بر اینکه طرح و عمل کردن به یک برنامه مالی مدون خانگی مؤثر و کارساز خواهد بود، کاملاً گویا و واضح هستند. بررسی‌ها نشان داده کسانی که برای دخل و خرج خود برنامه دارند و به برنامه بودجه خود پایبند می‌مانند، کمتر دچار نگرانی‌های مالی یا دلواپس تسویه چک‌ها و سفته‌های‌شان می‌شوند و احتمالاً به تمام یا بیشتر اهداف مالی خود دست پیدا می‌کنند. البته باید اذعان کرد، درست همان طور که کاهش وزن کار سختی است- زیرا دقیقاً نمی‌دانید چه مقدار کالری مصرف می‌کنید- کاهش هزینه‌های خانوار و سامان دادن به امور مالی و مخارج بدون بودجه‌ریزی درون خانواده همراه با شوک‌های قیمتی محیط بیرونی، نیز فرآیندی دشوار است؛ فلذا باید چراغ قوه خود را روی محلی که پول‌تان هزینه می‌شود، کاملاً روشن نگه دارید.
گام اول، تهیه یک صورت وضعیت مالی ماهانه
تمام هزینه‌های ماهانه خود را لیست کنید. پس از جمع‌آوری تمامی صورت‌های مالی خود و سایر مستندات پرداختی و دریافتی‌ها، می‌توانید با اطمینان محاسبه کنید که به طور معمول هر ماه چقدر هزینه می‌کنید و چه نوع هزینه‌هایی می‌پردازید، مانند رهن، وام، اجاره، هزینه‌های خودرو، هزینه‌های تحصیلی، صورتحساب انشعابات، بیمه، دارو، خواروبار، وعده‌های غذایی بیرون از منزل، هزینه‌های تفریحی، وام و سایر موارد. فراموش نکنید سایر پرداختی‌های شش ماهه یا سالانه – مانند بیمه عمر، بیمه خودرو و ... را لحاظ کنید. قراردادن هزینه‌ها در دسته بندی‌های مختلف می‌تواند به شما کمک کند درک بهتری از حوزه‌هایی که بخش قابل توجهی از درآمد شما را مصرف می‌کنند، پیدا کنید. حتی می‌توانید فرضیات خود را روی آن‌ها اعمال کنید و برخی را جابه‌جا کنید تا ببینید چقدر تغییر یا جابه‌جایی برخی هزینه‌ها بر مازاد درآمد یا کسری بودجه شما تأثیر می‌گذارد. آن موقع، خواهید دید که چگونه حتی کاهش هزینه‌ای پنج تا ۱۰ درصدی در مواردی کوچک یا به نظر کم اهمیت، بر هزینه‌های خانوار اثر گذاشته و باعث صرفه‌جویی و پس انداز مبلغی پول خواهد شد یا حداقل در محل ضروری دیگری هزینه می‌گردد. وقتی هزینه‌ها را نوشتید، درآمدتان را هم بنویسید. وقتی تمام هزینه‌ها و درآمد خود را ثبت کردید، وقت آن رسیده که اعداد هر ستون را جمع کنید و با واقعیت روبه‌رو شوید. اگر درآمد شما از هزینه‌های‌تان بیشتر شد، ممکن است بخواهید از خوشحالی سوت بزنید! و تصمیم بگیرید بهترین کاری که می‌توانید با آن پول انجام بدهید، چیست؟ از طرف دیگر، اگر هزینه‌های شما بیشتر از درآمدتان باشد، عصبانی نشوید، خود را نبازید. می‌فهمید زمان آن رسیده که فکری جدی و انتخاب‌های جدید و شاید سختی بکنید. یک نکته مالی: هزینه‌های شما یا خانواده شما یا بهتر بگوییم هزینه‌های مندرج در یک برنامه مالی هرگز نباید بیش از ۹۰ درصد درآمدی باشد که به خانه می‌آورید. اما در مورد خیلی‌ها در عمل این گونه نیست. ولی اجازه ندهید نا امیدی بر شما چیره شده و حال‌تان پریشان شود. با جمع کردن درآمد و هزینه‌ها، ببینید تفاوت و اختلاف حساب در کجاست؟ کجا دخل با خرج نمی‌خواند؟ با همین چند حرکت ساده، شما مهم‌ترین گام برای بودجه‌ریزی و کنترل مالی خود برداشته‌اید که به شما اجازه می‌دهد به روز‌های آینده امیدوار باشید و بدانید که چگونه باید برای زندگی خود برنامه‌ریزی کنید. حداقل دیگر با چشم بسته جلو نمی‌روید. به عنوان مثال، متوجه می‌شوید برای پوشش هزینه‌ها، لازم است یک شیفت بیشتر کار کنید. به محله‌ای ارزان‌تر نقل مکان کنید. مهارت یا حرفه جدیدی را یاد بگیرید و کسب درآمد کنید یا خرید خودروی جدید را به تعویق بیندازید. تفریحات گران قیمت خود را کمتر کنید. این بار که به سفر می‌روید، به‌جای هواپیما با قطار بروید یا به جای هتل پنج ستاره در هتلی ارزان‌تر اقامت کنید.
گام دوم، هنگام تدوین برنامه مالی به این نکات دقت کنیم
بد نیست هنگامی که برنامه مالی تهیه و برای خود بودجه بندی می‌کنید به نکاتی که در ادامه می‌آید هم توجه کنید. تجملات را با ضروریات اشتباه نگیرید. خوردن، یک ضرورت است، اما غذا خوردن در یک رستوران چهار ستاره یک هزینه تجملاتی است. اگر مجبورید هزینه‌های خود را کم یا تعدیل کنید، از تجملات و ریخت و پاش یا هزینه‌های غیر ضروری پرهیز کنید یا آن را کاهش دهید. مراقب مورد‌های کوچک باشید. اگر دوست دارید وقت خود را در کافی‌شاپ‌ها، پاساژ‌ها، مراکز تفریحی و امثالهم بگذرانید، هر ماه که می‌گذرد، هزینه‌های مربوطه را یادداشت و جمع کنید. جمع مبلغ همان مقدار هزینه ممکن است شما را شوکه کند. بنابراین گاهی اوقات آب بنوشید، یا در خانه کار کنید و قهوه یا چای خود را در منزل درست کنید. وقتی پولی به دست‌تان رسید، خود را کنترل کنید. فقط به این دلیل که توانسته‌اید درآمد بیشتری کسب کنید به این معنی نیست که باید راه جدیدی برای هزینه کردن آن پیدا کنید. کنار گذاشتن بخشی از آن برای پس‌انداز یا برای راه‌اندختن کسب و کاری در ایام بازنشستگی را مد نظر قرار دهید. گاهی از پول نقد استفاده کنید. کارت‌های بانکی کار پرداخت را راحت و بهداشتی کرده‌اند لیکن، چون فیزیک پول جابه‌جا نمی‌شود، استفاده بیش از اندازه از آن عادی و خرج کردن آسان‌تر می‌شود. وقتی پول نقد خرج می‌کنید یا چک می‌نویسید، با دقت بیشتری می‌بینید که با پول‌تان چکار می‌کنید. وقتی هزینه‌ای ضروری پیش می‌آید، استفاده از کارت اعتباری راحت‌تر است، چون مجبور نیستیم به دستگاه خودپرداز مراجعه کنیم که معمولاً هم کمی بیش از نیاز برداشت می‌کنیم. از برنامه بودجه خود پیروی کنید تا محدودیت‌هایی را که برای خود تعیین کرده‌اید، رعایت کنید. رسید‌های پرداخت را برای نظارت بر هزینه کرد خود یا خانواده نگه دارید. بدهی و اقساط خود را مدیریت کنید. وقتی بودجه‌ریزی ندارید و اگر دیدید تعادل بی‌رویه‌ای در هزینه‌های پرداختی شما یا خانواده در حال رشد است، یعنی که هزینه‌ها و بدهی از درآمدتان پیشی گرفته‌اند؛ لذا هدف بخشی از برنامه بودجه شما باید رساندن چنین اختلاف‌هایی به صفر باشد. باز پرداخت هر چه سریع‌تر بدهی‌ها و تسویه به موقع قسط و وام یکی از راه‌های مفید برای مدیریت پول شماست که با بودجه‌ریزی درست محقق می‌شود. چنانچه بدهی شما از کنترل خارج شد، به‌صورت جدی برای بازپرداخت آن برنامه‌ریزی کنید و در صورت تأهل با خانواده برای کاهش هزینه‌های غیر ضروری گفتگو یا با بانک خود برای بررسی امکان اخذ مهلت مذاکره کنید. بودجه‌ریزی درست برای اقشار کم درآمد به بهینه هزینه کردن درآمدشان کمک می‌کند و ممکن است پولی برای پس‌انداز یا هزینه‌های تفریحی باقی نماند مگر برای فعالیت‌های حرفه‌ای بیشتر تلاش کرده و به دنبال راه‌های جدید کسب درآمد باشند.
