سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: در دکترین هستهای جدید امریکا موسوم به «بازبینی وضعیت هستهای (ان پی آر)» که در فوریه ۲۰۱۸ منشر شد، بر تقویت زرادخانه هستهای، ساخت تسلیحات اتمی جدید و در پیش گرفتن رویکردی نوین درباره حمله هستهای و نیز اقدامات پیشدستانه هستهای تأکید شده است. از دیدگاه واشنگتن، بهسازی و نوسازی زرادخانه هستهای امریکا بهعنوان یکی از مهمترین ابزارهای تهدید و اعمال قدرت بازدارنده از اهمیت اساسی برخوردار میباشد و به همین دلیل دولت ترامپ به دنبال از سرگیری آزمایشهای هستهای است، مسئلهای که با مخالفت دموکراتها در مجلس نمایندگان امریکا مواجه شده است.
مصوبه مجلس نمایندگان
مجلس نمایندگان امریکا دوشنبه ۳۰ تیر (۲۰ ژوئن) طرحی با هدف جلوگیری از اقدام دولت ترامپ برای انجام نخستین آزمایش هستهای در دهههای اخیر تصویب کرد. نمایندگان این مجلس با ۲۲۷ رأی موافق در برابر ۱۷۹ رأی مخالف، متمم قانون اختیارات دفاع ملی ایالات متحده را تصویب کردند که بر اساس آن تأمین بودجه برای «انجام یا آماده شدن برای هرگونه آزمایش انفجار هستهای» را منع میکند. این متمم با مصوبهای که سنا دراینباره دارد، تضاد داشته و قبل از آنکه قانون اختیارات دفاع ملی برای امضا به کاخ سفید فرستاده شود، باید اختلاف سنا و مجلس نمایندگان دراینباره حل و فصل شود. براساس مصوبه سنا که «تام کاتن» سناتور جمهوریخواه ایالت آرکانزاس ارائه کرده است، دستکم ۱۰ میلیون دلار «برای عملی کردن پروژههای مرتبط با کاهش زمان لازم به منظور انجام آزمایش هستهای» تأمین خواهد شد. کاریل کیمبال، مدیر انجمن کنترل تسلیحاتی امریکا در واکنش به پیشنهاد کاتن گفته که آزمایش هستهای اقدامی «فراتر از بیاحتیاطی» است. کیمبال همچنین از کنگره خواسته در رأیگیری آینده درباره بودجه دفاعی و بودجه بخش انرژی، قانونی را تصویب کند که استفاده از پول مالیاتدهندگان برای از سرگیری آزمایشهای هستهای را منع کرده و از تبدیل شدن امریکا به کشوری که به منع گسترش تسلیحاتی پایبند نیست، جلوگیری کنند.
این اقدام جمهوریخواهان در مجلس سنا در عین حال با واکنش دموکراتها در مجلس نمایندگان مواجه شد. در اوایل ژوئن ۲۰۲۰ مقامهای ارشد دموکرات در مجلس نمایندگان امریکا با ارسال نامهای به وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) و وزارت انرژی پیشنهاد از سرگیری آزمایش هستهای را «غیرقابل تحمل» توصیف کردند. همچنین پس از تصویب طرح ممنوعیت تخصیص بودجه برای آزمایشهای هستهای در مجلس نمایندگان در ۳۰ تیر، «آدام اسمیت» نماینده دموکرات واشنگتن و رئیس کمیته نیروهای مسلح در مجلس نمایندگان امریکا، گفت: «ما نیازی به انجام آزمایشهای هستهای نداریم؛ نگرانی ما این است که سنا ۱۰ میلیون دلار برای انجام این کار در لایحه دفاعی خود گنجانده است. میخواهیم این مسئله را بهطور شفاف اعلام کنیم که تصور نمیکنیم انجام آزمایش هستهای ایده خوبی باشد.»
بهانه دولت ترامپ
بحث انجام آزمایشهای هستهای در امریکا پس از آن اوج گرفت که دولت دونالد ترامپ اوایل سالجاری میلادی (۲۰۲۰) طرح انجام این آزمایشها بهعنوان یک تاکتیک مذاکراتی در مقابل مسکو و پکن را مطرح کرد. دولت ترامپ به دنبال دستیابی به یک پیمان هستهای سهجانبه با روسیه و چین است تا آن را جایگزین پیمان استارت جدید با روسیه کند، ولی چین تاکنون بارها دعوت امریکا برای پیوستن به این مذاکرات را رد کرده است. امریکا از سال ۱۹۹۲ تاکنون آزمایش هستهای انجام نداده است، ضمن اینکه به دنبال بهانهجویی برای از سرگیری آزمایشهای هستهای است. وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) روسیه را به انجام آزمایشهای هستهای در سطح پایین و در نتیجه نقض پیمان منع جامع آزمایش هستهای (سیتیبیتی) متهم کرده است. در اواخر می ۲۰۱۹ ژنرال رابرت اشلی، رئیس سرویس اطلاعاتی پنتاگون (دیای ای) مدعی شد: «امریکا معتقد است روسیه احتمالاً آزمایشهای هستهای با قدرت انفجاری پایین را از سرگرفته و این به مثابه نقض پیمان منع جامع آزمایش هستهای است.» ژنرال اشلی تأکید کرده که روسیه احتمالاً در حال ساخت تسلیحات هستهای تاکتیکی برای استفاده در میادین نبرد متعارف است. با این حال او بعداً با تغییر لحن گفت روسیه «تنها قابلیت انجام آزمایش هستهای با قدرت انفجاری پایین را دارد.» بدین ترتیب دولت ترامپ در اقدامی که میتوان آن را نوعی فرار به جلو دانست، بر نقض پیمان مربوط به ممنوعیت آزمایشهای هستهای از طرف روسیه تأکید میکند. این مسئله واکنش شدید روسیه را موجب شده است. مسکو اعلام کرده که اگر واشنگتن، روسیه را به نقض پیمان منع جامع آزمایشهای هستهای متهم میکند، باید مدارک قاطعی برای پشتیبانی از این ادعایش داشته باشد. میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین در توییتی نوشته است: «واشنگتن در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۹ تأکید کرد روسیه آزمایشهای تسلیحات هستهای انجام داده است. این ادعا پیشتر با اطلاعات سامانههای نظارت بینالمللی رد شد. جالب اینجاست که امریکا قبلاً از واژه «احتمال» استفاده میکرد و اکنون در این زمینه اطمینان قاطع دارد! آیا امریکا مدرک جدیدی دارد؟»
پیمانی مهم
امریکا در حالی خود را آماده انجام دادن مجدد آزمایشهای هستهای میکند که پیمان منع جامع آزمایش هستهای را امضاء کرده است. هرچند تاکنون تعداد کشورهای تصویبکننده این پیمان به حد کافی نرسیده است تا به مرحله اجرایی برسد، اما بیشتر قدرتهای جهان از ماده اصلی مندرج در آن درباره پایان دادن به آزمایشهای هستهای پیروی میکنند. پیمان منع جامع آزمایشهای هستهای در ۱۰ سپتامبر ۱۹۹۶ بهعنوان یک معاهده چندجانبه به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل رسید و از اواخر سپتامبر همان سال برای امضا در دسترس اعضا قرار گرفت. این پیمان، کشورهای عضو را از هرگونه انفجار هستهای در هر مکانی تحت قلمرو یا کنترل دولت عضو این پیمان منع میکند. یکی از مهمترین ملزومات اجرای این پیمان استقرار سامانههای نظارت بینالمللی از جمله ایستگاههای لرزهنگاری مادون صوت است. یکی از کشورهایی که با وجود برخورداری از زرادخانه عظیم هستهای، هنوز پیمان «سیتیبیتی» را برای عملیاتی شدن از تصویب نهادهای قانونگذاری خود نگذرانده، امریکاست. هر چند واشنگتن در ۲۴ سپتامبر ۱۹۹۶ پیمان سیتی بیتی را امضا کرده، اما سنای این کشور از تصویب این پیمان خودداری کرده است. با این حال واشنگتن این حق را به خود میدهد که دیگر کشورها را متهم به نقض پیمان منع جامع آزمایشهای هستهای کند.
جمعبندی
در برهه کنونی پیمانهای مرتبط با تسلیحات هستهای به یکی از نقاط اصلی اختلاف و تنش بین روسیه و امریکا تبدیل شده است. ترامپ اکنون پیمانهای کاهش و امحای تسلیحات هستهای را هدف گرفته و تلاش خود را معطوف به خروج امریکا از این پیمانها کرده است. انتظار میرود که خروج از پیمان منع جامع آزمایشهای هستهای در صورت تداوم زمامداری ترامپ از اهداف بعدی وی باشد. ترامپ آشکارا خواهان توسعه و تقویت زرادخانه هستهای امریکا شده و با اشاره به کاهش توان امریکا در تولید سلاحهای هستهای تأکید کرده که این وضعیت را تغییر خواهد داد. این به معنای تلاش جدی امریکا برای افزایش و نوسازی زرادخانه هستهای امریکا از جمله با آزمایشهای هستهای جدید خواهد بود. در این زمینه «مارک اسپر» وزیر دفاع امریکا در چهار آوریل ۲۰۲۰ گفته که اولویت استراتژی این وزارتخانه، مدرنسازی نیروهای هستهای امریکاست. وی معتقد است که نوسازی نیروهای هستهای راهبردی مهمترین اولویت ایالات متحده امریکا و دونالد ترامپ برای حمایت از امریکا و متحدان آن است.