سرویس اقتصادی جوان آنلاین: اگر چه بازار سرمایه مدتی است که فاز اصلاح به خود گرفته است، اما از سال ۹۸ تا کنون آنقدر شتاب تندی به خود گرفته که این اصلاحها اصلاً به چشم نمیآید. میانگین ارزش بازار بورس و فرابورس از ابتدای سال ۹۸ تاکنون از مرز ۹۰۰ هزار میلیارد تومان به محدوده ۹ هزارهزار میلیارد تومان رسیده است و این در حالی است که گفته میشود در بازه زمانی فوق صرفاً ۱۰۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی جدید وارد بازار سرمایه شده، نقدینگی فوق معادل یک پنجم حجم پول در اقتصاد ایران است. تورم در بازار سرمایه طی دو سال اخیر به شکل بیسابقهای جهش یافته است. این بازار که عموم محصولات مالیاش به سهام کمتر از هزار شرکت تعلق دارد از سال ۹۸ تا کنون ارزشش از محدوده ۹۰۰ هزار میلیارد تومان به ۹ هزارهزار میلیارد تومان رسیده است، یعنی ۸ هزارو ۱۰۰ هزار میلیارد تومان رشد تنها در ۱۶ ماه، نکته جالب این است که کل حجم نقدینگی در اقتصاد ایران ۲ هزارو ۶۰۰ هزار میلیارد تومان میباشد که سهم پول از نقدینگی فوق ۵۰۰ هزار میلیارد تومان است.
بازار سرمایه طی ۱۶ ماه اخیر در میان بازارهای رقیب یکهتازی کرده است، به طوری که گفته میشود نرخ بهره دیگر در بانک تعیین نمیشود بلکه این بازار سرمایه است که مهار نرخ بهره در اقتصاد ایران را به دست گرفته است. بازار فوق تنها بازاری است که در اقتصاد ایران فرصت رشد ۵ درصد در روز را داراست. در عین حال در برخی مواقع نیز محدودیتی برای رشد قیمت سهام وجود ندارد که همین ویژگی به رشد بازار منتج شده است. کارشناسان اقتصادی کمعمق بودن بازار سرمایه و رشد شدید حجم نقدینگی و کنترل بهای ارز و طلا و رکود در بازار مسکن را یکی از دلایل هدایت نقدینگی به بازار سرمایه عنوان میکنند. در این میان کمعمق بودن بازار سرمایه بدان معنی است که به واسطه ورود نقدینگی ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی به بازار سرمایه از سال ۹۸ تاکنون، ارزش بازار فوق از محدوده ۹۰۰ هزار میلیارد تومان به محدوده ۹ هزارهزار میلیارد تومان رسیده است.
کارشناسان اقتصادی معتقدند سیاستگذار پولی معتقد بود که با افزایش حجم پول و هدایت آن به بازار سرمایه میتوان تورم ناشی از رشد مقداری پول را کنترل کرد، از این رو در زمان رئیس کل بانک مرکزی کنونی حجم پول از محدوده ۲۰۰ هزار میلیارد تومان با ۱۵۰ درصد رشد به محدوده ۵۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است که مطالعات نشان میدهد از سال ۹۸ تاکنون در حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان وارد بازار سرمایه شده و این پول ۸ هزارو ۱۰۰ هزار میلیارد تومان بر ارزش بازار سرمایه افزوده است. در این میان از آنجایی که بازار سرمایه ایران بازاری کوچک و کم عمق بوده و متناسب با ورود نقدینگی به بازار سهام عرضه انجام نشده و نقدینگی جدید عموماً به رشد قیمت سهام شرکتهای موجود در بازار منتج شده، بدین ترتیب نقدینگی در بازار سرمایه دچار جهش ژنتیک شده است.
برخی از منتقدان به رشد بازار سرمایه میگویند وقتی قیمت سهام شرکتها بالا میرود در حقیقت ارزش دارایی سهامداران جهش مییابد و این میتواند در صورت فروش سهام و خروج نقدینگی از بازار سرمایه به مقصد سایر بازارها تورم شدیدی را پدید آورد و در مقابل عدهای دیگر از کارشناسان اقتصادی معتقدند، اگر شخصی بخواهد سهامش را در بازار سرمایه بفروشد، باید نقدینگی دیگر از این سهام را خریداری کند، از این رو رشد قیمت سهام خطری برای تشدید تورم به شمار نمیآید.
از آنجایی که وقایع و رویدادهای بازارهای مالی اعم از پولی، سرمایه، بیمه حتی چندان برای برخی از کارشناسان هم روشن نیست، جا دارد مراکز پژوهشی و مطالعاتی روی این موضوع کار کنند که آیا رشد صدها درصدی قیمت سهام در یک بازار سرمایه کمعمق همانند بورس ایران میتواند خطری برای متغیر تورم به شمار آید یا خیر؟
هم اکنون حجم نقدینگی در اقتصاد ایران در محدوده ۲۶۵۰ هزار میلیارد تومان به سر میبرد و ارزش بازار بورس در حدود ۷ هزارهزار میلیارد تومان و ارزش فرابورس ۲ هزارهزار میلیارد تومان ارزیابی میشود. (گفتنی است هر یک از بازارهای بورس و فرابورس در ۱۶ ماه اخیر رشد ۱۰ برابری در ارزش را تجربه کردهاند)، این در حالی است که مجموع داراییهای سیستم بانکی نیز بر اساس دادههای منتهی به خرداد ماه سال ۹۹ حدود ۵ هزارو ۶۳۰ هزارهزار میلیارد تومان میباشد.