سرویس اقتصادی جوان آنلاین: به گزارش مهر، افزایش ضریب بازیافت مخازن نفتی همواره از سوی وزیر به عنوان یک دغدغه مطرح بوده، به طوری که وی معتقد است با افزایش یکدرصدی ضریب بازیافت، میلیاردها دلار به درآمد کشور افزوده میشود. وی چندی پیش با اشاره به اینکه اکنون ضریب بازیافت در میادین نفتی ایران زیر ۳۰درصد است، گفت: با افزایش یکدرصدی ضریب بازیافت، ۴۰۰میلیارد دلار به ثروت ملی ایران افزوده میشود، با این وجود و تأکید همهجانبه وزارت نفت برای تحقق این موضوع، اما بحث تزریق گاز همواره از سوی این وزارتخانه به عنوان اصلیترین راهکار افزایش ضریب بازیافت مغفول واقع شده است. وزیر نفت در دوم مهر ۹۵ و در دومین کنگره باشگاه نفت و نیرو اولویتهای مصرف گاز را برشمرد که به ترتیب عبارت بودند از: سوخت نیروگاهها، توسعه LNG، صادرات گاز به همسایگان، شبکه انتقال و گازرسانی روستاها و شهرهای باقی مانده.
زنگنه حتی در برنامه اعلامی خود به مجلس در سال۱۳۹۶ هم این موضوع را فراموش کرد و در برنامه وی به تزریق گاز به میادین نفتی جهت افزایش ضریب بازیافت اشارهای نشده است. این در حالی است که به گفته اکثر کارشناسان با توجه به نوع مخازن نفتی کشور، تزریق گاز راحتترین راهکار برای افزایش تولید است.
بر اساس ارزیابیهای انجام شده توسط برخی نهادهای مطالعاتی، میزان گاز تخصیص داده شده برای تزریق به مخزن تا سال ۹۵ تنها ۴۰درصد ظرفیت اصلی بوده که این روند در سالهای بعد نیز ادامه داشته است.
مرکز پژوهشهای مجلس چندی پیش در گزارشی به این موضوع اشاره کرد و نوشت: بر اساس پژوهشهای صورت گرفته، در صورت تأمین گاز طبیعی مورد نیاز جهت تزریق، ۳/ ۱۶ میلیارد بشکه به مجموع ذخایر قابل برداشت اضافه میشود که معادل افزایش ضریب بازیافت به میزان ۱۵/ ۹درصد در این مخازن است که با نفت ۵۰دلاری بیش از ۸۰۰میلیارد دلار به درآمدهای نفتی ایران خواهد افزود.
بر اساس این گزارش، در صورت تأمین نشدن گاز مورد نیاز برای تزریق و ادامه روند کنونی برآورد میشود ۳ /۲ الی ۷/ ۲ میلیارد بشکه نفتخام در مخزن به دام افتاده و این میزان نفت دیگر قابل استحصال نخواهد بود که با احتساب هر بشکه به ارزش ۵۰ دلار، ۱۱۵ الی ۱۳۵میلیارد دلار ثروت از دسترس خارج میشود.
بررسی برنامه ششم توسعه نشان میدهد تخصیص مناسب گاز برای تزریق از محل افزایش تولید گاز در طول برنامه، صورت نگرفته و حتی در صورت تحقق برنامه، نیاز واقعی مخازن تأمین نشده است. از طرف دیگر ظرفیت در نظر گرفته شده برای صادرات گاز به میزان ۲۰۰میلیون مترمکعب افزایش یافته است که تحقق این حجم صادرات در طول پنج سال واقعبینانه نیست.
همچنین پیش بینی شده بود برای تولید صیانتی، میزان تزریق گاز در سال ۹۹ به رقم ۲۰۰میلیون مترمکعب در روز برسد که بررسی وضعیت مصرف گاز نشان میدهد رقم تزریق گاز به میادین نفتی کمتر از ۵۵میلیون مترمکعب است. بر این اساس برای تحقق تولید صیانتی از مخازن نفتی و جلوگیری از هرزرفت نفت باید گاز مورد نیاز طبق نیاز برآورد شده، در صدر اولویتهای وزارت نفت جهت تأمین قرار گیرد، اما تزریق گاز هیچ جایگاه روشنی در برنامههای وزارت نفت ندارد. در برنامه ششم توسعه نیز عنوان شده است برای تزریق گاز به میادین نفتی باید در سال ۱۳۹۹ روزانه ۱۵۰میلیون مترمکعب گاز تزریق انجام میشود.
در کنار موارد فوق باید به این نکته نیز توجه کرد که با ادامه تولید از مخازن، به تدریج سهم تولید ثانویه از مجموع تولید اولیه و ثانویه افزایش مییابد. بررسیها نشان میدهد میزان سهم تولید ثانویه از مجموع تولید اولیه و ثانویه در مخازن تحت تزریق در سال ۱۳۹۳، برابر با ۶/ ۴۹ درصد بوده است که این میزان با گذشت زمان به سرعت افزایش یافته و تا سال۱۴۱۲ به ۵ /۷۲ درصد میرسد.
با وجود اینکه تزریق گاز در مخازن نفتی ایران کارایی بیشتر و سهلتری دارد، اما سایر کشورها نیز از آن بهره میبرند، به عنوان نمونه کشور امارات متحده عربی پس از افزایش حجم تولید نفت خود و رساندن آن به ۹/ ۲ میلیون بشکه در روز، جهت بالا بردن طول عمر مخازن خود تصمیم به استفاده از روشهای ازدیاد برداشت نفت گرفت. وظیفه پیادهسازی این روشها روی منابع موجود بر عهده شرکت ملی نفت ابوظبی (ADNOC) است. استفاده از این روشها، ضمن افزایش ضریب بازیافت، موجب دو برابر شدن ذخایر اثبات شده در دهه گذشته در ابوظبی شده است. اماراتیها میزان تزریق گاز به میادین نفتی خود را از رقم ۲میلیون مترمکعب در سال۲۰۰۰میلادی به رقم ۷۰میلیون مترمکعب رساندهاند که به معنی رشد بیش از ۳۰۰درصدی است.
در الجزایر، بیشترین سهم در روشهای ازدیاد برداشت در میادین نفت و گاز این کشور مربوط به تزریق گاز است. میزان تزریق گاز در الجزایر به طور قابل توجهی بیشتر از کشورهای منطقه بوده و باعث شده است بعد از امریکا در رتبه دوم جهان قرار گیرد. در سال ۲۰۱۴میلادی، ۴۳درصد از گاز تولیدی در این کشور برای ازدیاد برداشت میادین نفت و گاز استفاده شود. این مقدار با میزان گاز مصرفی داخل کشور الجزایر برابری میکند.