سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: با وجود اینکه کشور‌های پیشرفته دنیا روی صنعت عروسک‌سازی به عنوان فرصت بزرگ اقتصادی-فرهنگی حساب کرده‌اند، این صنعت در کشورمان جدی گرفته نشده است.
«خیلی بیشتر از آنکه به چشم بیایند، اهمیت دارند» منظور همان رفیق دقایق مختلف روزگار بچگی است، رفیقی که از لحظه‌ای که بچه‌ها چشم باز می‌کنند تا زمانی که آرام می‌خوابند، او را در آغوش می‌گیرند. عروسک‌ها نه یک جسم بی‌جان عادی که در این زمانه صنعتی پرسود هستند. بسیاری از تهیه‌کنندگان انیمیشن‌ها برای کسب سود بیشتر، بیش از درآمد حاصل از فروش بلیت اکران، روی اتفاقات پس از اکران تمرکز می‌کنند. به این ترتیب که در پیش‌تولید شخصیت‌های اصلی، انیمیشن را به شکلی جذاب طراحی می‌کنند که عروسک‌های آن‌ها ساخته شود و پس از تولید و اکران، فروش آن‌ها سودی هنگفت را نصیب صاحبان آن شخصیت کارتونی می‌کند.
گفته می‌شود سودی که ژاپن با صنعت انیمیشن (از پیش‌تولید تا تبلیغات، فروش عروسک و اسباب‌بازی) به دست می‌آورد، برابر با درآمد ایران از نفت - البته در زمان صادرات چند میلیون بشکه‌ای- است. به نظر می‌رسد هرچه در کشور‌های پیشرفته دنیا روی عروسک از نظر کارکرد فرهنگی و اقتصادی حساب باز کرده‌اند، در کشور ما سرمایه‌گذاری چندانی در این زمینه صورت نگرفته است. تولید عروسک در کشور، محدود به تولیدی‌های کوچک است که با محصولات محدودی کار می‌کنند. تولید‌کنندگان هم با گرانی سنگین مواد اولیه مواجهند و کار را برای پیشرفت خود خیلی سخت می‌بینند.
از طرفی مسئولان امر سرمایه‌گذاری اصلی‌شان در زمینه‌های دیگر اقتصادی است و توجه چندانی به تولید عروسک ندارند. به همین دلیل تولید عروسک در کشورمان پیشرفت چندانی نکرده است. در برهه‌های مختلف زمانی نشان داده شده که می‌توان تولیدات خوبی در داخل داشت که با محصولات محبوب جهانی برابری کند، مثلاً عروسک‌های دارا و سارا در اوایل دهه ۸۰، حسابی میان بچه‌ها جا باز کرده بود، اما روند تولید ادامه پیدا نکرد و هرچه گذشت افت کرد.
جالب اینکه مقام معظم رهبری در این زمینه نیز توصیه‌هایی داشته‌اند. ایشان ساخت عروسک را فرصت خوبی برای پیشرفت کارکرد‌های اقتصادی و فرهنگی این زمینه دانستند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله) در دیدار سال ۹۲ با اعضای شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در بخشی از بیاناتشان فرمودند: «خب، دوستان ما آمدند در یکی از دستگاه‌های فعال و مسئول، عروسک‌های خوبی درست کردند. خوب هم بود؛ اول هم حساسیت طرف مقابل را - یعنی مخالفان را، خارجی‌ها را - برانگیخت که اینها آمدند در مقابل باربی و مانند اینها، این [عروسک‌ها]را درست کردند، ولی نگرفت. من به اینها گفتم که اشکال کار شما این است که شما آمدید به فلان نام، یک پسری را، یک دختری را آوردید در بازار، این عروسک شما را بچه ما اصلاً نمی‌شناسد - ببینید، پیوست فرهنگی که می‌گوییم اینهاست - خب، یک عروسک است فقط، در حالی که مرد عنکبوتی را بچه ما می‌شناسد، بتمن را بچه ما می‌شناسد. ۱۰، ۲۰ فیلم درست کرده‌اند، این فیلم را آنجا دیده، بعد که می‌بیند همان عروسکی که در فیلم داشت کار می‌کرد، در مغازه هست، به پدر و مادرش می‌گوید این را برای من بخرید؛ عروسک را می‌شناسد؛ این پیوست فرهنگی [است].»
ایشان افزودند: «شما بایستی این عروسک را که ساختید، در کنار ساخت عروسک، ۱۰، ۲۰ فیلم کودک درست می‌کردید برای اینکه این عروسک معرفی بشود پیش بچه‌ها؛ بعد که معرفی شد، آن‌وقت خودشان می‌خرند، [ولی]وقتی معرفی نشد، بازار ندارد و ورشکست می‌شود که ورشکست هم شد، یعنی یک چنین دقت‌هایی را بایست کرد. به‌هرحال این تهاجم فرهنگی به این شکل یک واقعیت است.»
با این حال متأسفانه پس از گذشت هفت سال از این سخنان همچنان کمیت عروسک‌سازی در ایران لنگ می‌زند.
عروسک‌های خارجی با قیمت بالا در بازار طرفدار دارند، اما هیچ رقیب داخلی با آن برابری نمی‌کند. نکته تأسف‌بار اینجاست؛ به دلیل اینکه شخصیت‌های کارتونی ایرانی، محبوبیت چندانی میان بچه‌ها ندارند و همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند، انیمیشنی از آن‌ها ساخته نشده است، تولید‌کنندگان داخلی هم سمت شخصیت‌های کارتونی خارجی می‌روند. متأسفانه برخی از تولیدی‌های داخلی ساخت عروسکی، به دلیل بازار مناسب این محصولات، عروسک شخصیت‌های کارتونی خارجی تولید می‌کنند.
