سرویس اقتصادی جوان آنلاین: از این رو، با رشد شاخصهای بورس و آشفتگی قیمتهای خودرو، دولت برای ورود و عرضه خودرو در بورس زمینهسازی میکند. این اقدامات در حالی است که برخی کارشناسان، عرضه خودرو در بورس را موجب افزایش قیمت آن و برخی دیگر این اقدام را کمک به تأمین مالی خودروسازان که باعث شفافسازی قیمتها میشود، میدانند.
خرداد ۹۶ گروه خودروسازی سایپا، خودروی سراتو را با هدف انتشار ۵۰۰ میلیارد تومان اوراق سلف وارد بورس کرد و قرار بود ایرانخودرو نیز خودروی دنا را در بورس کالا عرضه کند، اما بعد از نهایی شدن قراردادها، منصرف شد.
ابوالفضل شهرآبادی، مدیرعامل سبدگردان داریک پارس که در آن زمان برای ورود سراتو به بورس همکاری داشته این تجربه را مثبت میداند، اما با توجه به شرایط فعلی صنعتخودرو و بورس در گفتگو با «جوان» میگوید: «این اقدام ممکن است با شفافسازی قیمتها موجب افزایش قیمت خودرو شود، ضمن اینکه خودروسازان برای عرضه مستمر باید برنامهریزی کنند، در غیر این صورت بازار خودرو به شدت دچار آسیب میشود.»
تقاضا برای سفتهبازی افزایش مییابد
مهدی رضاپور، کارشناس بورس معتقد است ورود خودرو به بورس به کاهش قیمت منجر نمیشود؛ چراکه با هجوم نقدینگی سرگردان، بورس در حال انفجار است. براساس برآوردها این میزان نقدینگی فقط ۱۰ تا ۱۲ درصد نقدینگی سرگردان جامعه است و با توجه به حجم بالای تقاضا و میزان کم برای هرکالایی به ویژه خودرو، اصلاً به صلاح نیست که خودرو در بورس عرضه شود.
وی در گفتگو با «جوان» میگوید: «در حال حاضر تبدیل دارایی مردم از ریال به هر کالای سرمایهای افزایش یافته و متأسفانه کشور با کاهش یا نبود عرضه مواجه است و از آنجا که تقاضای موجود در کشور مصرفی نیست، از جمله خودرو، عرضه آن در بورس به بازار و تولید ضربه میزند.»
رضاپور میافزاید: «قبل از اینکه صحبتی برای ورود خودرو به بورس شود، ابتدا باید مشخص شود دلیل توزیع قطرهچکانی خودروسازان چیست؟ آیا مشکل تأمین قطعه دارند یا عمداً پارکینگهایشان را از خودروهای ناقص پر کردهاند. به عبارت دیگر باید شفافسازی شود چراکه با این وضعیت توزیع ناهماهنگ و کم، ورود خودرو به بورس باعث افزایش سفتهبازی و در نهایت منجر به گرانی قیمتها میشود.»
وی میگوید: «اگر زیرساختها و نحوه توزیع خودرو سامان نیابد، بعد از مدتی این کالا توجیه اقتصادی خود را از دست میدهد. بهعنوان مثال خودروی پراید به مرور زمان ارزش سهمش از ۱۰۰ تومان به ۵۰۰ تومان افزایش مییابد، به عبارتی میشود ۵۰۰ میلیون تومان. طبیعی است که کسی با این قیمت پراید را خریداری نمیکند، فقط سفتهبازی زیاد میشود و مردم، دارای سهامی از بورس هستند که طور واقعی کالا خرید و فروش نمیشود، فقط اوراق داد و ستد میشود.»
این کارشناس بورس میافزاید: «اگر دولت میخواهد کمکی به کاهش قیمت کند، عرضه در بورس، چاره کار نیست؛ کما اینکه تجربه عرضه سراتو در بورس نیز با شکست مواجه خواهد شد. چون با افزایش قیمت خودرو، عرضه آن در بورس دیگر اقتصادی نیست.»
کاهش سوداگری با عرضه خودرو در بورس
کارشناسان صنعت خودرو، برخلاف بورسیها معتقدند که ورود خودرو به بورس، موجب کاهش سوداگریها در این صنعت میشود.
محمدجواد شاهجویی، کارشناس بازار خودرو در گفتگو با مهر میگوید: «اجرای چنین طرحی میتواند علاوه بر کمرنگکردن جذابیتهای بازار سوداگری خودرو، میزان تقاضای خرید خودرو صفر را به میزان تقاضای واقعی و مصرفی نزدیک کرده و همچنین سبب کشف قیمت واقعی خودروها در یک فضای شفاف و رقابتی میشود.»
این کارشناس بازار خودرو معتقد است: با هزینهکردن چنین مبلغی در بخش توسعه و نوسازی حملونقل عمومی، نهتنها میتوان به افزایش رفاه آحاد مردم جامعه همت گمارد، بلکه میتوان به ایجاد اشتغال، گسترش رونق تولید داخلی، کاهش آلایندههای مضر و نهایتاً کاهش مصرف سوخت اهتمام ورزید؛ بهطوریکه میتوان انتظار داشت با کاهش خودرومحوری و کاهش مصرف بنزین، میزان مصرف سوخت ناوگان حملونقل عمومی نیز کاهشیافته و سوخت مازاد بهعنوان کالایی پر تقاضا به کشورهای دیگر صادر شده است و درآمد ارزی پایدار برای کشور حاصل شود؛ درآمدی که تحریم هم نمیتواند آن را تحتالشعاع قرار دهد.
البته نباید فراموش کرد اجرای صحیح این طرح در راستای رسیدن به اهداف ذکر شده مستلزم رعایت الزاماتی است؛ شاهچراغی میگوید: در وهله اول، باید توجه شود که عرضه خودرو در بورس کالا باید بدون تعیین سقف قیمتی انجام شود تا به ایجاد تقاضای چند برابر ظرفیت همچون روش اخیر پیشفروش دو خودروساز بزرگ منتج نگردد. در گام بعد باید صدور پلاک برای خودروهای صفرکیلومتر منوط به ارائه مدارک خرید مستقیم از بورس کالا شود تا از ایجاد بازارهای ثانویه جلوگیری شود؛ ضمن اینکه خودروسازها باید متعهد شوند میزان عرضه در بورس کالا را مناسب و مستمر کنند تا ادامه این فرآیند با مشکل کمبود عرضه مواجه نشود.