سرویس اقتصادی جوان آنلاین: پس از راهاندازی موفق خط لوله نورداستریم۱، شرکتهای اروپایی در سال ۲۰۱۷ میلادی توافق کردند تا خط لوله دوم آن را با مشارکت غول روسی گازپروم احداث کنند. از آن زمان تاکنون، ساخت این پروژه با کارشکنیهای مختلف امریکاییها روبهرو شده است. آنها معتقدند ساخت این پروژه، امنیت اروپا را به خطر خواهد انداخت.
به هر حال، اعضای اتحادیه اروپا که در این پروژه مشارکت داشته، نظرات متفاوتی با امریکاییها دارند، اما ساخت این پروژه همچنان ادامه دارد؛ چراکه این خط لوله پرسروصدا در راستای منافع ژئوپلتیک اروپاییهاست.
نگرانیهای انرژی اروپا
اتحادیه اروپا از اعضای خود خواسته است تا منابع تأمین گاز طبیعی خود را متنوع کرده و در جهت آزادسازی بازار انرژی و مقابله با انحصار و وابستگی به یک منبع واحد گام بردارند. امریکاییها که در یک دهه اخیر و در سایه انقلاب شیل توانستهاند در بازار جهانی تجارت الانجی حضور یابند، در سایه شرایط کنونی موفق شدهاند سهم بازار خود در بازار اروپا را افزایش دهند.
در گزارش فصلی بازار گاز اروپا اعلام شده است سهم شرکتهای امریکایی در بازار قاره سبز در آخرین فصل سال ۲۰۱۹ میلادی ۹درصد افزایش یافته و در این مدت، سهم نروژیها ۸درصد کاهش داشته است. کارشناسان پیشبینی کردهاند در ۲۰ سال فرارو صادرات گاز نروژ، نزولی خواهد بود. رهبران آلمان با توجه به کمبود ۳۰درصدی گاز مورد نیاز به دنبال یافتن منابع جدید هستند.
وابستگی ابدی به روسها
ایالات متحده یکی از بزرگترین صادرکنندگان گاز طبیعی به اروپاست، اما الانجی گران این کشور میتواند فقط ۷تا ۸درصد کمبود انرژی اروپا را تأمین کند. بدین ترتیب، کشورهای اروپایی تلاش میکنند تا منابع تأمین گاز خود را متنوع کنند، اما روسها با داشتن بیشترین ذخایر گاز دنیا، همانند گذشته فرشته نجات قاره سبز هستند.
شرکت گازپروم به عنوان یکی از بزرگترین شرکتهای ملی نفتی روسیه در سه دهه گذشته، دارای بیشترین سهم در بازار گاز اروپا بوده است. در سال ۲۰۱۸ میلادی، رکورد رشد صادرات گاز شرکت گازپروم به اروپا با عبور از مرز ۲۰۱/۹ میلیارد متر مکعب شکسته شد. براساس گزارش منتشر شده کنسرسیوم نورداستریم۲، اتحادیه اروپا منافع مختلف پروژه را مورد توجه قرار داده است. این پروژه تاکنون هزاران فرصت شغلی را در این اتحادیه فراهم کرده و شرکتهای حملونقل دریایی نظیر بلو واتر شیپینگ توانستهاند قراردادهایی به ارزش ۴۰میلیون یورو برای انتقال لولههای طرح امضا کنند.
تحریمهای ایالات متحده و پاسخهای اروپا
دولت ایالات متحده از رهبران برلین خواسته تا تعهدات شرکتهای آلمانی در پروژه نورداستریم۲ به رهبری گازپروم را تعلیق کنند. واشنگتن تهدید کرده که از ابزار تحریم برای اجرای این خواسته استفاده خواهد کرد، اما دولت مرکل از پذیرش خواستههای کاخ سفید خودداری کرده و به دنبال ایجاد ائتلاف دولتهای اروپایی برای مقابله با یکجانبهگرایی واشنگتن است. آنها امریکاییها را به دخالت در امور داخلی کشورشان متهم کردهاند. تحریمهای احتمالی واشنگتن چند شرکت بزرگ انرژی اروپا شریک در پروژه را با آسیبهای شدیدی روبهرو خواهد کرد.
نیل آنین، وزیر کشور آلمان در اداره خارجه فدرال در مورد تحریمهای ایالات متحده علیه پروژه نورد استریم ۲ میگوید: با اتحاد در برابر فشارهای فرامرزی و مداخلهگرایانه ایالات متحده علیه این پروژه مشارکتی با روسها، باید در گام نخست تلاش کرد این تحریمها عملی نشود.
رهبران ایالات متحده به بهانه دخالت روسها در مسائل داخلی اوکراین به دنبال جلوگیری از تکمیل و راهاندازی پروژه نورداستریم۲ هستند. دولت ترامپ دریافته با ساخت این خط لوله، وابستگی مسکو به اوکراین برای ترانزیت گاز به اروپا پایان خواهد یافت، اما این تحریمها با موانع مختلفی نیز روبهرو است؛ نخست اینکه کمیته کنگره تاکنون بررسی این تحریمها را آغاز نکرده است، هرچند نورد استریم۲ تا پایان سال جاری تکمیل و راهاندازی میگردد. اگر این تحریمها در سال آینده اجرایی شود، در عمل نتوانسته از ساخت این خط لوله جلوگیری کند.
نکته دوم اینکه دولت امریکا معتقد است رهبران کرملین از گاز صادراتی به آلمان به عنوان یک ابزار سیاسی در روابط دو جانبه بهره خواهند برد، اما رهبران برلین و مسکو میگویند پروژه خط لوله نورد استریم۲ یک بازی برد- برد است. آلمانیها با تقاضای در حال رشد گاز طبیعی روبهرو هستند و درآمد فروش گاز میتواند یک دستاورد بزرگ برای اقتصاد پرتلاطم مسکو باشد.
آچمز دانمارکی؟
پروژه نورداستریم۲ در حالی در آوریل ۲۰۱۷ میلادی آغاز شد که به نظر میرسید هیچ مانعی در برابر اجرای آن وجود نخواهد داشت. اندکی بعد، ابتدا دانمارکیها اعلام کردند اجازه عبور این خط لوله از آبهای خود را نخواهند داد. به همین دلیل، با دهها میلیون دلار هزینه بیشتر، مسیر اولیه پروژه با عبور از جنوب جزیره بورنهولم تغییر یافت. هرچند با عقبنشینی رهبران دانمارک ۱۴۷ کیلومتر از این طرح در آبهای حاکمیتی آنها قرار دارد.
هانس موریتسن، پژوهشگر ارشد انستیتوی مطالعات بینالمللی دانمارک و حامیان عبور پروژه خط لوله نورداستریم۲ از آبهای این کشور میگوید: تغییر مسیر این خط لوله ۱۱۴ میلیون دلار هزینه بیشتر برای مصرف کنندگان گاز در اروپا به دنبال دارد.
احتمالات آینده
سناریوهای آینده نورداستریم۲ را میتوان به دو گروه کاهش همکاریهای اروپا و روسیه یا افزایش آن تقسیم کرد. هرچند با محدودشدن همکاریها، دولتهای اروپایی بازنده خواهد بود، اما اروپا نیز تمایلی به تسلیم شدن در برابر فشارهای ترامپ ندارد. به همین دلیل، این پروژه میتواند سرآغاز شکلگیری اروپایی متفاوت باشد؛ عصر تغییر آغاز شده است.
منبع: Forbes