سرویس حوادث جوان آنلاین: متأسفانه شاهد این هستیم که پرونده‌های بسیاری با موضوع قتل‌های خانوادگی تشکیل می‌شود. در بسیاری از این پرونده‌ها پدر خانواده دست به قتل فرزند خود می‌زند که پرونده رومینا هم یکی از مصادیق این پرونده‌ها است. نگاه و نظر قانونگذار نسبت به مجازات چنین پدری که مرتکب قتل فرزندش می‌شود، چیست؟
بله، همانطور که اشاره فرمودید، متأسفانه قتل‌های خانوادگی در کشور ما بعضاً مشاهده می‌شوند که می‌توان آن‌ها را در شاخه‌های گوناگون مانند قتل‌های ناموسی، قتل‌های حیثیتی، قتل‌هایی با موضوع اموال و ارث، قتل‌های ناشی از حسادت و رقابت ناسالم بین اعضای خانواده، قتل‌های ناشی از تبعیض بین فرزندان و... دسته‌بندی کرد. قتل بسیار فجیع رومینا، این دختر مظلوم ۱۴ ساله هم که این چنین سنگدلانه قربانی خشم و جهل و ناآگاهی شد، اولین قتل از این نوع قتل‌ها نبوده و آخرین آن نیز نخواهد بود.
قانونگذار ما به تبع حکم شرع مقدس اسلام در مورد مجازات پدری که مرتکب قتل عمدی فرزندش می‌شود، قائل به عدم قصاص است.
ماده ۳۰۱ قانون مجازات اسلامی مقرر می‌دارد قاتل در صورتی که پدر مقتول باشد، قصاص نخواهد شد ولی به موجب ماده ۶۱۲ قانون مذکور، به حبس از سه تا ۱۰ سال محکوم خواهد شد و البته در صورت مطالبه دیه توسط ورثه، قاتل به پرداخت دیه نیز محکوم خواهد شد، علاوه بر این ممکن است دادگاه مجازات تکمیلی مانند تبعید هم برای مرتکب در نظر بگیرد.
قانونگذار برای خواسته مادر مقتول در این پرونده‌ها چه مواردی را پیش‌بینی کرده است؟
مادر مقتول در چنین پرونده‌هایی مانند هر شاکی دیگر در پرونده‌های قتل، دو راه در پیش‌رو دارد یا از قاتل فرزندش اعلام گذشت و رضایت کند یا اعلام شکایت و تقاضای مجازات نماید. در صورتی که مادر رومینا اعلام رضایت کند، قاتل فقط به مجازات حبس به شرحی که بیان شد، محکوم خواهد شد و در صورتی که اعلام شکایت کند، چون قصاص منتفی است، بنابراین قاتل علاوه بر مجازات حبس به پرداخت دیه در حق مادر رومینا نیز محکوم خواهد شد.
در حال حاضر تحقیقات مقدماتی این پرونده در حال انجام است. متهم در اولین بازجویی‌ها گفته است که دخترش را به خاطر فرار با پسر مورد علاقه‌اش از خانه، به قتل رسانده است. پسری هم که با رومینا از خانه گریخته بود در تحقیقات اولیه این موضوع را تأیید کرده است. پرسش این است که آیا تسهیل در فرار دختری از خانه و همراهی چند روزه با وی جرم تلقی می‌شود یا خیر؟ در صورت تأیید، میزان مجازات تعیین شده چیست؟
بنظر می‌رسد عمل ارتکابی متهم مذکور در حدی که در رسانه‌ها منعکس شده، اگر آدم‌ربایی نباشد (که ظاهراً چنین نیست)، از مصادیق رابطه نامشروع باشد. البته برای اظهارنظر دقیق در این موارد، نیاز به مطالعه پرونده است و اینگونه نمی‌شود قضاوت کرد. اگر عمل وی آدم‌ربایی باشد (با توجه به کم سن و سال بودن رومینا و احتمال اغفال وی توسط متهمی که ظاهراً حدود ۲۰ سال از رومینا بزرگتر بوده)، در این صورت مجازات ۱۵ سال حبس در انتظار فرد مذکور خواهد بود و در صورتی که عمل ارتکابی وی مصداق رابطه نامشروع نیز باشد، به شلاق تعزیری تا ۹۹ ضربه نیز محکوم خواهد شد. البته همانگونه که بیان شد برای اعلام این موارد، نیاز به مطالعه دقیق پرونده وجود دارد.
اختلاف رومینا با پدرش بر سر ازدواج وی با پسری که حدود ۱۶ سال (و بعضاً گفته شده ۲۰ سال) از او بزرگتر بوده، از مدتی قبل جریان داشته و به خشونت خانگی در مورد رومینا هم منتهی به قتل شده بود. آنچه در پرونده‌های مشابه هم مشاهده می‌شود این است که تا زمانی که این خشونت‌ها منجر به بروز جرائم مهمی مانند قتل نشود، دستگاه‌های قانونی یا سازمان‌های مسئول در آن مداخله نمی‌کنند. در صورت مداخله هم تلاش آن‌ها بیشتر برای سازش است که خیلی وقت‌ها این سازش به جرم سنگین تری منجر می‌شود. به باور شما این عدم مداخله کافی (که ممکن است در صورت انجام، به پیشگیری از وقوع جرم منجر شود)، نقص قانونی تلقی نمی‌شود؟
متأسفانه در این پرونده‌ها فقط آنگاه که فاجعه رخ می‌دهد، همه به تکاپو می‌افتند ولی متأسفانه بعد از مدتی همه چیز به فراموشی سپرده می‌شود. قطعاً اگر قوانین سختگیرانه تری در مورد لزوم مداخله سازمان‌های حمایتی مانند سازمان بهزیستی در مواردی که کودک آزاری و بخصوص فرزند آزاری وجود دارد، تصویب شود، شاید کمتر با چنین فجایعی روبه‌رو شویم. البته در مورد پرونده حاضر هم، اگر رومینا که ظاهراً احساس خطر شدیدی از ناحیه پدرش داشته، به سازمان بهزیستی مراجعه و با بیان خطر بزرگی که او را تهدید می‌کرده است، به آن‌ها پناه می‌برد، مددکاران آن سازمان به حمایت وی برمی خواستند، اما متأسفانه همه چیز دست به دست هم داده تا این فاجعه غم انگیز و این تراژدی غمبار رخ دهد.
شما در پرونده‌های بسیاری در مقام بازپرس، قاضی و وکیل جنایی حضور داشته‌اید و به پرونده‌های زیادی هم با این موضوعات رسیدگی کرده‌اید. به بارو شما برای پیشگیری از این جرائم ضرورت توجه به چه موضوعاتی باید در دستور کار قرار گیرد؟
اولین و مهمترین عامل پیشگیری از چنین جرائمی، آموزش است. آموزش چگونه زیستن، آموزش اصول تربیتی، آموزش به والدین در مورد نحوه رفتار و تعامل با نوجوانان، آموزش حقایق زندگی به جوانان و نوجوانان، آشنایی بیشتر با تعالیم عالیه اسلام است.
