سرویس اقتصادی جوان آنلاین: بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار از تغییرات قیمتی برخی از کالاهای اساسی و مهم در فروردینماه امسال، برنج داخلی با رشد ۳۸ درصدی رکورددار گرانی بوده است.
همچنین برنج خارجی که در دو سال اخیر قیمت کمنوسانی داشت در فروردین امسال نسبت به سال گذشته ۱۶ درصد گران شده است.
فعالان صنفی، حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات برنج از یکسو و افزایش نرخ ارز نیمایی و آزاد از سوی دیگر را عامل گران شدن برنجهای خارجی میدانند و میگویند گرانی برنج وارداتی بر برنج داخلی هم تأثیر گذاشته است. ضمن آن که تسلط دلالان بر بازار برنج داخلی هم معضل دیرینهای است که هنوز حل نشده است.
هیچ سازمانی نظارت نمیکند
جمیل علیزاده شایق، دبیر انجمن برنج کشور در خصوص دلیل گرانی برنج در کشور گفت: افزایش قیمت برنج بیشتر در شهرهای بزرگ کشور همچون تهران، مشهد، تبریز و شیراز بوده است و در شهرهای شمالی شاهد هیچگونه افزایش قیمتی نیستیم. البته بعد از عید نوروز قیمت برنج در شهرهای شمالی نیز با افزایش اندکی روبهرو بوده، ولی این افزایش چشمگیر نبوده است.
دبیر انجمن برنج با بیان اینکه افزایش قیمت برنج در سراسر کشور به دلایل متعددی برمیگردد تصریح کرد: خیلیها توصیه میکردند که به جای خرید برنج در تهران آن هم با کیفیت بدتر، ناخالص بودن و گرانتر بودن و بالا بودن خرده برنج در آن به شهرهای شمالی گیلان و مازندران سفر کرده و در کنار استفاده از مناظر طبیعی و تفریح، برنج ارزان و باکیفیت نیز خریداری کنید. ولی در وضعیت فعلی به دلیل همهگیر شدن کرونا در کشور این اتفاق نمیافتد و مردم عموما برنج مصرفی خود را از شهرهای خودشان تهیه میکنند و با توجه به افزایش تقاضا قیمت برنج در شهرهای بزرگ بالا میرود و با توجه به عدم خرید گسترده برنج در شمال قیمت این محصول در آن مناطق کاهش پیدا کرده یا قیمتها در آنجا ثبات دارند.
وی اظهار کرد: از طرف دیگر قیمت بالای برنج در کلانشهرها در قیاس با مناطق شمالی به نبود نظارت سازمانهای متولی نیز برمیگردد به طوری که هیچکدام از این سازمانها احساس تکلیف نکرده یا اینکه دنبال تنشزایی نیستند. دبیر انجمن برنج کشور بیان کرد: کرونا دلیل اصلی گرانی برنج نیست، ولی یکی از دلایل آن است و بیشتر دلایل به نبود نظارتها برمیگردد، ولی در قیاس با سایر اقلام و کالاهای اساسی قیمت برنج از همه کالاها کمتر گران شده است. در ششماهه دوم سال گذشته واردات برنج انجام نشده است، ولی در دو سه سال گذشته آنقدر واردکنندگان برنج وارد و در انبارها ذخیره کردند که هنوز هم نیازی به واردات برنج وجود ندارد. البته وزارت صمت و واردکنندگان در سال گذشته و با وجود عدم کمبود برنج به واردات فکر میکردند و حتی ثبت سفارش از هند و پاکستان کرده بودند، ولی این کشورها درنهایت به دلیل شیوع ویروس کرونا صادرات برنج را ممنوع کردند.
برنج در شمال کشور ارزان است
حمیدرضا ناظری، مسؤول تعاونی شالیکوبیداران فریدونکنار در این خصوص گفت: یکی از مهمترین دلایل گرانی برنج بهخصوص برنجهای باکیفیت شمال کشور حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات برنج است، به طوری که این امر باعث شد ثبت سفارش واردکنندگان به واردات نینجامد. مسؤول تعاونی شالیکوبیداران فریدونکنار تصریح کرد: در داخل کارخانههای شالیکوبی در مازندران قیمتها بسیار پایین است به طوری که اگر برنج بوجار و بستهبندی شود کیلویی ۲۲ هزار تومان به فروش میرسد و در نهایت کیلویی ۲۴ هزار تومان به دست مشتری میرسد، ولی قیمت برنج کشت دوم به مراتب بالاتر است.
کشاورزان چه میگویند؟
ضیاء نجفی، یکی از شالیکاران منطقه رودسر گیلان در این باره میگوید: دولت معمولا زمانی که کشاورز میخواهد محصولش را عرضه کند بازه زمانی دوماهه را به ممنوعیت واردات اختصاص میدهد لکن عرضه برنج ممنوع نشده است و در ماههای قبلی آنقدر برنج به کشور وارد شده است که قیمت برنج در دست کشاورز به شدت کاهش پیدا میکند.
او میگوید: انتظار داریم نظارت دولت مبنی بر ممنوعیت واردات بیشتر شود که تأثیر برنج وارداتی روی برنج ایرانی ملموس نباشد، از طرف دیگر بازار برنج متاسفانه متولی خاصی در مورد نوع عرضه و کیفیت آن ندارد و حتی دولت اقدام به خرید تضمینی آن از کشاورزان نمیکند.
حمیدرضا متین، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت همدان نیز در این باره به جامجم میگوید: قیمت برنج نسبت به دو هفته گذشته بهصورت غیرمتعارف و به میزان ۲۴درصد افزایشیافته و تاکنون اقدامی برای جلوگیری از خروج آن نشده است.
ترخیص برنجها از گمرک با ارز نیمایی
رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی در رابطه با دلایل گرانی برنج در بازار گفت: کنترل و تنظیم بازار وظیفه دولت است، اما در دو ماه اخیر بنا به دلایلی برنج در بازار توزیع نشد. برای ماه مبارک رمضان هم سهمیهای در نظر گرفتند که در ابتدای ماه این سهمیه توزیع شد؛ اما به دلیل اینکه بازار با کمبود مواجه بود، چندان تأثیرگذار نبود و پس از عرضه سهمیه نیز قیمتها چنانکه انتظار میرفت، کاهش پیدا نکرد. اکنون با وجود اینکه توزیع دولتی در حال انجام است، تأثیر چندانی در کاهش قیمتها نداشته است.
محمد آقاطاهر افزود: تغییر ارز دولتی به نیمایی ازجمله دلایل گرانی برنج است. این اتفاق باعث شده برنج، گرانتر شود و فروشندگان تمایلی به بازگشت قیمتهای قبل نداشته باشند.
وی با بیان اینکه برنجهای دپوشده در گمرک در حال ترخیص و ورود به بازار است، گفت: این برنجها با ارز نیمایی وارد میشود و دیگر ارز دولتی به برنجهای وارداتی تعلق نخواهد گرفت. این موضوع را وزارت صمت هم تأیید میکند. اکنون افرادی که برنج وارد کردهاند، این کالا را با ارز نیمایی وارد و ثبت سفارش کردهاند. آقاطاهر ادامه داد: عرضه برنج در فروشگاهها انجام میشود، اما با قیمت بالاتر از قبل. نرخ مصوب دولتی برای برنج هندی ۸۰۰۰ تومان است که در فروشگاههای دولتی و زنجیرهای فروخته خواهد شد، اما بهصورت آزاد به قیمت ۹۸۰۰ تومان هم فروخته میشود. وی با اشاره به تأثیر افزایش قیمت برنج خارجی بر برنج ایرانی گفت: زمانی که برنج ایرانی ۶۰۰۰ تومان بود، برنج خارجی ۴۰۰۰ تومان به فروش میرفت، اما به یکباره این فاصله به شدت افزایش پیدا کرد و سالهاست برنج خارجی افزایش چندانی نداشته، حالا هم این افزایش قیمت بر برنج ایرانی تأثیر خواهد گذاشت که البته چندان محسوس نخواهد بود؛ چراکه برنج ایرانی قیمت بالایی دارد و اگر بالاتر هم برود، مردم توان خرید آن را نخواهند داشت.
رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی اضافه کرد: بررسیهای میدانی نشان میدهد که وضعیت ذخیرهسازی و توزیع اقلام اساسی مناسب است، بهطوریکه هیچ کمبودی در خصوص اقلام اساسی سبد خانوار در عمدهفروشیها وجود ندارد و بیشتر گرانی کالاها مردم را آزار میدهد.
دوگانگی در تصمیمگیری
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی نیز دوگانگی در تصمیمگیری بین دو وزارتخانه صمت و جهاد کشاورزی را ازجمله دلایل عدم کنترل تنظیم بازار عنوان کرد و گفت: مطابق قانون مصوب مجلس وظیفه تنظیم بازار بهعهده وزارت جهاد کشاورزی بود، اما بنابر تصمیم سران قوا این وظیفه به وزارت صمت محول شد و همین موضوع مشکلاتی به وجود آورد. اکنون این دوگانگی در تصمیمگیری بازار کالاهای اساسی را از کنترل خارج کرده است.
جلال محمودزاده افزود: مشکل بعدی این است که بانک مرکزی، ارز دولتی را در اختیار وزارت صمت و جهاد کشاورزی قرار نمیدهد تا کالاها از گمرک ترخیص شوند. اکنون گمرک مملو از کالاهایی است که منتظر تأمین ارز هستند و صاحبان کالاها مجبورند هزینه انبارداری پرداخت کنند و نگران از بین رفتن کالاهای خود باشند.
وزارت صمت: کرونا مقصر گرانی است
یدا... صادقی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران هم درباره علل گرانی برنج گفت: قیمت برنج داخلی نیز به سبب کاهش عرضه و افزایش قیمت برنج وارداتی، دوری فصل برداشت و افزایش هزینههای تولید ناشی از هزینههای تحمیلی بیماری کرونا افزایش یافته است.
صادقی با اشاره به وضعیت قیمتها گفت: قیمت برنج داخلی نسبت به ۱۰ روز قبل تغییر محسوسی نداشته، اما نسبت به ماه قبل ۶درصد افزایش قیمت داشته است، همچنین قیمت برنج وارداتی پاکستانی نسبت به ده روز قبل ۱۰درصد و نسبت به شش ماه گذشته با ۲۶درصد افزایش قیمت مواجه شده و برنج هندی نیز نسبت به شش ماه قبل با افزایش قیمت ۳۶درصدی همراه بوده است.