سرويس فرهنگ و هنر جوان آنلاين: محمد کوکب سال‌هاست در انتشارات شهیدمطهری فعالیت می‌کند و عضو شورای نظارت بر آثار شهیدمطهری است. چند روزی طول کشید تا توانستم او را پیدا کنم تا به سوال‌هایم درمورد انتشارات صدرا پاسخ دهد. برایش توضیح می‌دهم که این صفحه درمورد این است که با پیشرفت نسلی در کشور، چقدر نسل جدید با آثار شهیدمطهری آشنا هستند و چقدر انتشارات در این زمینه موفق بوده است. متن این مصاحبه را ادامه بخوانید.
بعد از شهادت شهیدمطهری چه اتفاقی در انتشارات صدرا افتاد؟ با توجه به اینکه ایشان خودشان پایه‌گذار این انتشارات بود.
همان‌طور که گفتید شهیدمطهری خودشان این انتشارات را یک‌سال قبل از شهادت‌شان پایه‌گذاری کردند و اسم صدرا را به‌خاطر علاقه‌ای که به صدرالمتالهین داشتند، روی این انتشارات گذاشتند. شعبه اصلی انتشارات در قم بودف، چون شهیدمطهری به حوزه علمیه علاقه‌مند بودند و قرار بود در آن شهر ساکن شوند. آثارشان در دهه ۴۰ و ۵۰ توسط ناشران مختلف منتشر می‌شد و ایشان خیلی راضی نبودند، چون زیرنظر خودشان نبود و این نارضایتی از جهات مختلفی بود؛ ظاهری یا مسائل دیگر. درنهایت این امر باعث شد این انتشارات را تاسیس کنند. بعد از شهادت‌شان هم خانواده، نزدیکان، دوستان و شاگردان‌شان شورایی تشکیل دادند به‌نام شورای نظارت بر نشر آثار شهیدمطهری. این شورا متولی نشر آثار شد؛ چه آثاری که در زمان حیات‌شان چاپ شده بود که ۱۹ جلد بود، چه بعد از شهادت که همه سخنرانی‌ها و یادداشت‌هایشان جمع‌آوری شد و با یک نظارت دقیق و وفادارانه به متن استاد، شروع به چاپ این آثار کردند که در سال گذشته از ۱۹ جلد زمان حیات‌شان به بیش از ۱۲۰ جلد کتاب رسیده‌ایم و حدود ۸۵ عنوان کتاب که برخی از آن‌ها چندجلدی هستند و می‌توان گفت تا الان حدود ۹۰ درصد از آثار شهیدمطهری به چاپ رسیده و حدود ۱۰ درصد باقی مانده که چاپ نشده است؛ شامل برخی یادداشت‌ها و درس‌ها که به مرور طی یک سال آینده به چاپ می‌رسد.
پس هنوز هم هستند مطالبی از ایشان که همچنان منتشرنشده باقی مانده است؟
بله، هنوز هم هستند. شاید اگر بخواهیم برآوردی داشته باشیم از یادداشت‌هایشان سه جلد باقی مانده و از کتاب‌های تک‌جلدی احتمالا ۱۰ جلد باقی مانده است.
این یادداشت‌های به‌جامانده از شهیدمطهری از طریق خانواده‌شان به دست شما می‌رسد؟
بله. آن شورای نظارت که عرض کردم از دوستان و خانواده ایشان تشکیل شده است. علی مطهری رئیس این شورا هستند. نوارها، یادداشت‌ها و دست‌نوشته‌ها را از طریق شورا به انتشارات منتقل می‌کنیم و کار چاپ انجام می‌گیرد.
کمی درباره نوع فعالیت‌ها صحبت کنیم. فعالیت انتشارات محدود به همین کتاب‌های چاپی می‌شود؟ در این روزگار که ما فضای مجازی را داریم و انواع و اقسام کتاب‌های صوتی و پادکست‌ها، کمی درباره این مدل فعالیت انتشارات صحبت کنید.
بله. ما در فضای مجازی هم فعالیت داریم. فروش اینترنتی داریم و خیلی هم فعالیت‌مان در سایت زیاد است و محتوا را در سایت بارگذاری کرده‌ایم. نرم‌افزاری داریم به نام نرم‌افزار مجموعه آثار و یادداشت‌ها که آن‌ها به‌صورت موضوعی در این نرم‌افزار آورده شده است. کتاب‌های صوتی هم داریم. این مدل کتاب‌ها با همکاری بنیاد علمی و فرهنگی استاد مطهری که متولی ترویج آثار و افکار استاد است، به وجود آمده است. حدود ۱۵ کتاب استاد به‌صورت صوتی منتشر شده است. ما غیر از چاپ کتاب در فضای مجازی هم فعال هستیم.
مطمئنا نسل جدید به نسبت نسلی که برای دهه ۵۰ یا ۶۰ هستند، شناخت کمی نسبت به شهیدمطهری دارند. با توجه به فعالیتی که در انتشارات دارید علت این مساله را در چه می‌دانید؟ با توجه به این نکته که کتاب‌های شهیدمطهری می‌تواند به خیلی از مسائلی که این روز‌ها برای همه شبهه است، پاسخ دهد. از این باب وظیفه انتشارات صدرا چیست؟
من فکر می‌کنم بخشی از این مساله برمی‌گردد به اینکه نسل جدید با کتاب‌های مذهبی و دینی کمتر انس دارند. نسل اول و دوم انقلاب با این کتاب‌ها انس بیشتری داشتند. شاید به‌خاطر فضای مجازی است و شاید هم به خاطر اینکه کانال‌های ارتباطی الان فقط از طریق کتاب نیست. شاید اگر آثار شهیدمطهری هم در فضای مجازی و کانال‌های ارتباطی غیرمکتوب، وارد شود نسل جدید بتوانند با این آثار ارتباط برقرار کنند.
موضوع دوم هم این است که قصور از کسانی است که باید این آثار را در دسترس نسل جدید قرار می‌دادند یا اینکه خوانش‌های جدیدی از این آثار بیرون می‌آمد.
بله. این مساله در این دوره که وسایل ارتباطی زیادی وجود دارد بسیار مهم است.
درست است. این اتفاق می‌توانست نسل جدید را با این آثار آشنا کند. نکته بعدی وظایف رسانه‌ها، صداوسیماست. رسانه‌ها هم نتوانستند در این زمینه کاری انجام بدهند. فقط در ۱۲ اردیبهشت به یاد شهیدمطهری می‌افتند. درحالی‌که باید در طول سال از او یاد کنند.
طبیعتا می‌شود از بین آثار شهیدمطهری به یک‌سری از سوال‌ها و شبهاتی که در مسائل مختلف مثل حجاب، دین و سیاست وجود دارد، پاسخ داد. تابهحال انتشارات در این زمینه ورود کرده است یا نه؟
همان‌طور که عرض کردم ما در حد سایت و اینستاگرام سعی می‌کنیم آثار استاد را مطرح کنیم و اگر کسی سوالی داشته باشد ارجاع می‌دهیم به کتاب مربوطه تا بتواند جوابش را پیدا کند. ما سال‌هاست که یک سررسیدنامه فرهنگی آماده می‌کنیم و آثار را به‌صورت مناسبتی در داخل این تقویم می‌آوریم و بسیار هم از آن استقبال شده است. اما چیزی که باعث می‌شود کار به‌صورت جدی‌تر انجام شود، این مساله است که فقط انتشارات نباید در آن ورود کند. کار انتشارات چاپ آثار است. بقیه قضیه به‌عهده دانشگاهیان، حوزویان و فرهیختگان جامعه است که آثار را بخوانند و به شکلی از بین این آثار سوال‌های نسل جوان را جواب دهند. این را هم بگویم که ما در انتشارات کار‌هایی انجام داده‌ایم، مثلا درمورد آزادی هر آنچه استاد گفته بود را در یک کتاب جمع کردیم یا مساله عدالت و اخلاق و اینها. اما بقیه این مساله به عهده جامعه فرهنگی و نخبگان این حوزه است که کار را وسیع‌تر انجام بدهند.
نکته دیگر درمورد نقد آثار شهیدمطهری است؛ اینکه انتشارات در این مساله ورودی داشته است یا نه؟
نه، متاسفانه این کار انجام نشده و این را هم باید بگویم که من به‌شدت با نقد آثار موافقم. این هم از کار‌های لازمی است که باید درمورد هر متفکر بزرگی انجام شود، اما انتشارات تابهحال مشوق این کار نبوده است یا اگر نقد‌هایی هم چاپ شده به‌صورت جدی دنبال این مساله نبوده است. البته این کار لازم است و از این به بعد باید بیشتر انجام شود.
اگر شما بخواهید یک نمره به انتشارات صدرا با توجه به سابقه چندین‌ساله حضورتان بدهید چه نمره‌ای است؟
نمره قابل‌قبول دارد، اما نه نمره بالا. شاید بتوانم ۱۵ را انتخاب کنم.
