سرویس ایران جوان آنلاین: بارندگی‌های بهاری و به‌تبع آن سیلاب‌هایی که چندین استان را فرا گرفت و خسارات زیادی هم برجای گذاشت، این تصور را به وجود آورده که دیگر خشکسالی‌ها به پایان رسیده و از هم اینک می‌توان روزگار خوش پرآبی را آغاز کرد. هر چند بارش‌ها توانسته بسیاری از سد‌های کشور را پر آب کند، اما در استان‌هایی که از قبل هم در منطقه خشک و کم آب قرار داشتند، وضعیت آنچنان تغییر نکرده است و اگر موضوع مدیریت آب نادیده گرفته شود، مشکلات همچنان باقی می‌مانند. از جمله این استان‌ها، خراسان جنوبی است. منطقه‌ای که هنوز کمبود آب در ۴۰۰ روستای آن پا برجاست.
اواخر سال گذشته بود که مسئولان استانی در خراسان جنوبی از خشک شدن ۳۰ درصد قنات‌ها خبر دادند. ۲۰ سال خشکسالی در خراسان جنوبی آمار‌های تکان دهنده‌ای از خود به جای گذاشته است که اگر به هر گوشه آن نگاهی بیندازیم کاملاً مشهود است. از وضعیت قنوات و چاه‌های آبی گرفته تا گیاهان و درختانی که نفس‌های آخرشان را می‌کشند. خشکسالی و بی‌آبی نه تنها جمعیت بسیاری از گونه‌ها اعم از زنبور را کاهش داده بلکه جمعیتی از روستانشینان را هم در جست‌و‌جوی آب روانه دیگر شهر‌ها و استان‌ها کرده است.
وجود ۲۶ دشت ممنوعه و بحرانی
با اینکه نمی‌شود از بارندگی‌های بهاری که هنوز هم ادامه دارند چشم پوشی کرد، اما با توجه به طولانی شدن مدت زمان خشکسالی حاکم بر ایران، این بارش‌های چند ماهه فقط به عنوان مسکنی می‌مانند که دردی را به صورت مقطعی آرام می‌کنند، نه درمان.
براساس آمار‌های موجود، طی دو سال اخیر، موج مهاجرت از روستا‌های خراسان جنوبی به دلیل محرومیت‌ها و مشکلاتی که خشکسالی آن را تشدید کرده به شدت افزایش یافته است و دلیل این مسئله هم این است که روستاییان امیدی به ماندگاری در روستا‌ها نداشته و تنها راه نجات را در جابه‌جایی و اشتغال در کارهای دیگر می‌بینند. در تعدادی از روستا‌ها هم آب وجود ندارد و مردم مجبورند روز‌های متمادی منتظر بمانند تا تانکر‌های آبرسانی از راه برسند و مرهمی بر دردهایشان باشند.
اگرچه در فروردین ماه امسال موجی از بارش‌ها سراسر خراسان جنوبی را فرا گرفت و برخی از نقاط را به زیر آب برد، اما باز هم قصه پرغصه ۲۶ دشت ممنوعه و بحرانی استان پابرجاست و هنوز هم قریب به ۴۲۰ روستای استان با تانکر آبرسانی می‌شوند. البته نباید فراموش کرد برخی از قنات‌های استان هم پس از بارش‌ها دوباره جان گرفتند، اما هنوز قریب به ۲ هزار رشته قنات در انتظار احیا هستند.
قنوات سازگار با خشکسالی و ترسالی
به گفته مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم اکنون ۶ هزار و ۲۵۲ رشته قنات در استان وجود دارد که از این تعداد ۲ هزار و ۵۰۰ رشته قنات در بارندگی‌های سال‌جاری جانی دوباره گرفته و ۲ هزار رشته قنات نیازمند مرمت و احیا است. محمدحسن غلامی با اشاره به خشکسالی‌های چند ساله در استان می‌گوید: «قنات با محیط سازگار بوده و میزان آب دهی آن در خشکسالی و ترسالی متغیر است، اما چاه در زمان خشکسالی خشک می‌شود.» وی ادامه می‌دهد: «در حال حاضر ۳ هزار و ۲۹۹ حلقه چاه در خراسان جنوبی وجود داشته که از این تعداد هزار و ۹۸۰ حلقه چاه کشاورزی است.»
در همین رابطه مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی هم با بیان اینکه تا قبل از بارندگی‌های فصلی، پیش‌بینی ایجاد کانون‌های جدید فرسایش بادی در ۱۵ منطقه را داشتیم، می‌گوید: «۲۹ کانون بحرانی فرسایش بادی در استان وجود دارد. در گذشته تعداد مشخصی در شهرستان‌های بیابانی مانند بشرویه، نهبندان، زیرکوه و طبس غالب بودند، اما در حال حاضر در تمام شهرستان‌ها این کانون‌ها را داریم.»
به هرحال با اینکه پیش‌بینی شده طی پنج سال آینده یعنی تا پایان برنامه ششم توسعه کسری مخازن خراسان‌جنوبی به صفر برسد، اما هنوز هم ۲۶ دشت ممنوعه و بحرانی در استان وجود دارد و برخی از چاه‌ها نیز دچار محدودیت آبی شده‌اند که با کف شکنی و تغییر برداشت، وضعیت‌شان باید به ثبات برسد.
