سرويس اقتصادی جوان آنلاين: افزایش نرخ ارز در سال گذشته موجب افزایش صادرات محصولات فولادی از سوی برخی تجار و غیرتولیدکنندگان شد؛ آنها با صادرات محصولات بیکیفیت و ارزان با استفاده از کارتهای یکبار مصرف، بازارهای صادراتی ایران را به هم ریختند. اکنون با اعمال مقررات سختگیرانه از سوی وزارت صمت، تولیدکنندگان واقعی با مشکل توقف صادرات برخی از مقاطع فولادی روبهرو هستند و میگویند دخالت دولت به بهانه تنظیم بازار، موجب از دست رفتن بازارهای خارجی شده است.
ایران بزرگترین تولیدکننده و همچنین مصرفکننده فولاد در خاورمیانه است. با در نظر گرفتن افق ۱۴۰۴ و هدفگذاریهای صورت گرفته در بخش فولاد، عددهایی که برای صادرات فولاد در نظر گرفته شده بسیار بزرگ و طبعاً مسیر رسیدن به این هدف هم بسیار سخت است.
در حال حاضر یکی از مشکلات تولیدکنندگان فولاد «مبادلات بینالمللی و حملونقل» است. با توجه به شرایط سختی که به دلیل اعمال تحریمها در کشور ایجادشده است، تولیدکنندگان فولاد در کشور نیازمند اتخاذ راهحلهای بزرگ هستند، در غیر این صورت صنعت داخلی قطعاً با مشکلاتی مواجه خواهد شد؛ چراکه صرفنظر از اشباع بازار داخلی در حوزه فولاد، تناسبی بین تولید و مصرف در داخل کشور وجود ندارد (۲۵ میلیون تن تولید و مصرف ۱۵ تا ۱۶ میلیون تن). از این رو باید در سالجاری به صادرات کشورهای همسایه توجه بیشتری شود.
تولیدکنندگان فولاد میگویند که سطح اشتغال در این صنعت بسیار بالاست و دولت باید فعالان صنعتی را برای رشد و توسعه بیشتر حمایت کند و حال که مصرف داخلی فولاد به شدت در این سالها کاهش یافته با رفع موانع صادراتی و عدم مداخله در بازار، فعالان صنعت فولاد را یاری کند.
در این خصوص، نایب رئیس انجمن فولاد ایران با اشاره به کاهش مصرف داخلی محصولات فولادی و تولید دوبرابری این کالا در کشور میگوید: با توجه به کاهش مصرف داخلی و ساختوسازها، باید نیمی از تولید داخلی صادر شود که متأسفانه از سال گذشته در پی ورود غیرتولیدکنندگان به بازار صادرات فولاد؛ برخی تحریمهای داخلی صادرات این کالا را کاهش داده و مشکلاتی را برای تولیدکنندگان فولاد بهوجود آورده است.
بهادر احرامیان در گفتوگو با «جوان» میافزاید: در حال حاضر قیمت محصولات فولادی در ایران هم قیمت قراضه جهانی است؛ با این حال دولت به بهانه تنظیم بازار داخلی، جریان صادرات را محدود کرده است.
وی میگوید: تولیدکنندگان، سطح قیمتی ایدهآل دولت را نمیدانند و قیمتها روزانه تغییر میکند، از این رو هیچ برنامهریزی درستی برای بازار داخل و خارج نمیتوانیم داشته باشیم. احرامیان صادرات را لوله اکسیژن صنعت فولاد میداند و میافزاید: صدور بخشنامههای متعدد و تصمیمات خلقالساعه، تولیدکنندگان را مقابل مشتریان خارجی بیاعتبار کرده است، زیرا مشتریان ما میگویند ریسک معامله با ایران بسیار بالاست و هر آن با توقف صادرات متضرر خواهیم شد، از این رو تخفیفات بیشتری از طرفهای ایرانی میگیرند.
نایب رئیس انجمن فولاد تأکید میکند: ما شرایط ویژه کشور و لزوم برخی از سختگیریها را درک میکنیم، اما این سطح مداخله و محدودیت صادرات توجیه ندارد و تداوم این وضعیت، تولید را در سال رونق تولید زمینگیر میکند.
نگرانی از آینده صنعت
احرامیان میگوید: چند سالی است که ساختوساز راکد شده؛ پروژههای عمرانی کاهش یافته یا متوقف شده و قیمت محصولات فولادی در حد قراضه جهانی با کاهش قیمت مواجه شده است، اما دولت همچنان در بازار دخالت میکند و بیشترین فشار بر تولیدکنندگان وارد میشود.
وی میافزاید: ارزانی محصولات فولادی موجب شده مصرف فولاد افزایش یابد و در برخی صنایع فولاد جایگزین پلاستیک شده است و بیم آن میرود که فولاد نیز مانند حاملهای انرژی با افزایش مصرف بیرویه مواجه شود. در حال حاضر فولاد از پیاز هم ارزانتر شده است.
احرامیان تأکید میکند: با پیشرفت و توسعه این صنعت در سالهای گذشته، قیمت تمام شده فولاد کاهش یافته و تنها راه توسعه بیشتر آن افزایش صادرات است؛ البته به شرطی که دولت بازار را رها کند.
این فعال صنعتی معتقد است که قبل و بعد از نوسانات ارزی در سال گذشته تغییرات قیمتی فولاد بسیار جزئی بوده و سرمایهگذاریهای جدیدی در این حوزه صورت نگرفته است؛ دولت برای بهرهمندی بیشتر از این صنعت پولساز باید صنعت فولاد را رها کند تا با افزایش صادرات و تحقق اهداف صادراتی در افق ۱۴۰۴، این صنعت روزبهروز رشد بیشتری پیدا کند.
وی میگوید: اعضای انجمن همچنان در جلسات ستاد تنظیم بازار شرکت کرده و مشکلات صنایع فولادی را اعلام میکنند. اما مسئولان فقط میشنوند و هنوز اقدامی در جهت رفع این مشکلات انجام ندادهاند.
خلیفه سلطان: غیرتولیدکنندگان موجب محدود شدن صادرات و آسیب صنعت شدند
دبیر انجمن فولاد ایران اعمال محدودیتهای صادراتی از سوی وزارت صمت را فعالیت برخی تجار و غیرتولیدکنندگان میداند و معتقد است: آنها با صادرات کالاهای بیکیفیت و ارزان بازار صادراتی ایران را در کشورهای همسایه به ویژه عراق و افغانستان به هم ریختند و مشتریان خارجی را به فولاد ایرانی بدبین کردند.
رسول خلیفه سلطان میافزاید: این صادرکنندگان به دلیل افزایش نرخ ارز، حاضر بودند محصولات فولادی را به هر قیمتی، حتی ارزانتر از قیمت واقعی بفروشند و هیچ تعهدی برای بازگشت ارز به داخل کشور نداشتند. برخی از این تجار با کارتهای یکبار مصرف بینام و نشان صادر کردند و بازارهای تولیدکنندگان واقعی را دچار نابسامانی کردند.
وی میگوید: ازاینرو دولت مصوبهای تصویب کرد و با شروط جدید، صادرات محصولات فولادی را در نیمه دوم سال گذشته محدود کرد. براساس نامه وزیر صنعت، معدن و تجارت به رئیس کل گمرک، صادرات برخی محصولات فولادی با سه هدف «ضرورت تأمین نیازهای داخلی کشور»، «پیگیری ارز حاصل از صادرات» و «جلوگیری از ارزانفروشی محصولات صادراتی» فقط توسط تولیدکنندگان یا نماینده رسمی امکانپذیر بود. به این ترتیب صادرات سر و سامان یافت، اما تداوم این محدودیتها در سالجاری، تولیدکنندگان را متضرر کرده است.
خلیفه سلطان به رونق بازار داخل در سالجاری امیدوار است و میگوید: به دلیل آسیب خانههای مسکونی در مناطق سیلزده و افزایش اعتبارات دولتی، صنعت فولاد در سالجاری در بازار داخلی رونق میگیرد، اما دولت با تدابیر جدید باید به افزایش صادرات این صنعت کمک کند.
وی تأکید میکند: از آنجایی که طبق مقررات بانک مرکزی صادرات کالا کمتر از یک میلیون یورو شامل بازگشت ارز به سامانه نیما نمیشود، طبیعی است که بسیاری از تجار با استفاده از این فرصت حتی با کارتهای یکبار مصرف محصولات فولادی را صادر کنند و ارز حاصل از صادراتشان را به کشور بازنگردانند.