سرویس اقتصاد جوان آنلاین: به گزارش «جوان»، اگر چه عدهای از کارشناسان بازار سرمایه با اشاره به رشدهای قابلملاحظه بازار در سال ۹۸ بر این باورند که ریزشهای قیمت محصولات موجود در بازار و به تبع آن نماگرهای بازار روند اصلاحی لازم را تجربه میکند، اما با توجه به افزایش ریسکهای داخلی و خارجی تأثیرگذار بر اقتصاد ایران و به تبع آن بر عملکرد و سودآوری شرکتهای حاضر در بازار سرمایه به نظر میرسد حداقل ترس بر سرمایهگذاران تازه وارد غلبه کردهاست؛ چراکه اگر نبود محدودیتی، چون دامنه نوسان در بازاری، چون بورس تهران شاهد ریزشهای قابل ملاحظهتری در بازار بودیم.
تحلیل اقتصاد ایران و صنایع پیچیدهتر شدهاست
تحریم صادرات نفت ایران از سوی امریکا و همچنین زیرشاخههایی از بخش معادن و فلزات این شائبه را ایجاد کردهاست که بخشهایی، چون صادرات پتروشیمی و شاید صنایع غذایی نیز در صف تحریمها قرار داشته باشد، در چنین شرایطی به دلیل نفتی و دولتیبودن اقتصاد ایران عملاً مالیه دولت با تنگنای درآمدی روبهرو شدهاست و در کنار این رویداد تنظیم بازار ارز نیز با مشکلاتی روبهرو شدهاست، زیرا از طرفی دولت دیگر بازیگر تمامعیار بازار ارز در دو سوی عرضه و تقاضا نیست و از طرف دیگر رفتار صادرکنندگان غیر نفتی، چون صادرکنندگان بخش پتروشیمی، معادن و صنایع غذایی با نقدهایی روبهرو شدهاست بهطوری که بنا به گفته وزیر اقتصاد از ۴۰ میلیارد دلار صادرات غیر نفتی، ۳۰ میلیارد دلارش به هیچ طریق ممکن به کشور بازنگشتهاست، این مورد در کنار اظهارات وزیر صنعت مبنی برآنکه واردات در سال ۹۷ در حدود ۲۳ درصد ریزش کردهاست، نشان میدهد رویدادهای حوزه ارز و تأمین کالاهای اولیه، سرمایهای و واسطهای میتواند بازار سرمایه را تحتتأثیر قرار دهد که تحلیل اثر این رویداد بر صنایع مختلف گوناگون است و نیاز به زمانی دارد که با توجه به ضعف تحلیل، خبر، آیندهپژوهی و دادهپردازی در بازار سرمایه ایران بالطبع هضم شرایط جدید خارج از توانایی برخی از سهامداران است، از این رو عدهای ترجیح میدهند صحنه را فعلاً ترک کنند و از بازار خارج شوند.
در عین حال انتشار متغیرهای بخش پولی و تأمین مالی از ناحیه تسهیلات بانکی نشان میدهد که روند تأمین سرمایه در گردش صنایع از سوی بانکها که طی سالهای ابتدایی دولت یازدهم صعودی بود، تغییر جهت دادهاست، البته شاهد رشد ارائه تسهیلات به بخشهای تازه تأسیس نیز هستیم، اما از آنجایی که رشد بهای ارز و تورمهای بخشی بالطبع نیاز صنایع و شرکتها را به نقدینگی و سرمایه در گردش افزایش میدهد، تنگنای مالی بخش بانک برای تأمین سرمایه در گردش و نقدینگی صنایع و شرکتها میتواند یک سیگنال بد برای شرکتهای وارداتمحور حاضر در بازار سرمایه باشد، به ویژه آنکه بهطور کل بسیاری از شرکتها در ایران با ضعف کفایت سرمایه نیز روبهرو هستند، این موارد در کنار خطر رشد منفی اقتصاد و کاهش تولید ناخالص داخلی میتواند شرایط جدیدی برای شرکتهای وارداتمحور و تحریمهای جدید نیز میتواند صادرات، فروش و سود ناشی از تسعیر ارز را برای بنگاههای صادراتمحور محدود کند که این رویداد شاید دامنگیر بانکها نیز شود زیرا بانکها از ناحیه سرمایهگذاری در سهامهای صادراتمحور یا حوزه ارزی سالانه از این محل درآمد کسب میکردند.
تنگنای پول
در این میان، اجزای تشکیلدهنده حجم نقدینگی کل نیز محل تحقیق و بررسی بیشتر دارد، زیرا با وجودیکه حدود ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومان از نقدینگی ۱۹۰۰ هزار میلیارد تومانی، تحت قالب سپردههای بلندمدت سوددار در بانکها قرار دارد، حجم تأمین مالی بانکها در سال ۹۷ گویا کمتر از ۸۰۰ هزار میلیارد تومان بودهاست، این امر نشان میدهد بخش زیادی از منابعی که ادعا میشود در اختیار بانکها است تحت عناوینی، چون غیرجاری یا دارایی سمی یا ذخیره قانونی نزد بانک مرکزی، ذخیره احتیاطی مطالبات معوق و مواردی از این دست تبدیل شدهاست، به طوری که شاید آن را بتوان شبهپولی معرفی کرد که تنها جنبه یک عدد در حوزه حسابداری بانکی دارد. از سوی دیگر از آنجایی که قیمتها رشد کردهاست، پولی که قدرت خرید آنی داشته باشد در اقتصاد کاسته شدهاست و کمبود نقدینگی در اقتصاد ایران کمکم با کاهش حجم معاملات در بازارها قابل رؤیت است که این نیز شاید آثارش در بازار سرمایه قابل رؤیت باشد، زیرا ارزش معاملات روزانه در بازار کمکم در حال کاهش است.
به هر روی اقتصاد ایران با توجه به شرایط جدید بینالمللی دچار تغییراتی شدهاست که بازار سرمایه نیز از این وضعیت اثر میپذیرد؛ چراکه روند صعودی که در سال جاری در بازار به راه افتاده بود، نهتنها متوقف شدهاست، بلکه با اصلاحات قیمتی ممتد و ریزش دستهجمعی نماگرهای بازار بورس تهران و فرابورس روبهرو هستیم.
معاملات روز گذشته در حالی به اتمام رسید که شاخص اصلی بازار سهام ضمن افت ۵ هزار و ۸۵ واحدی به محدوده ۲۰۴ هزار واحدی رسید. این سقوط ۴۳ /۲ درصدی که بیش از هر چیز نشئت گرفته از نمادهایی نظیر «فولاد»، «شبندر» و «فارس» به بازار فرابورس نیز سرایت کرد بهطوریکه سقوط قیمتها در گروههای محصولات شیمیایی، فرآوردههای نفتی، فلزات اساسی و استخراج کانههای فلزی نیز رخ داد.
فروشهای سنگین در نمادهای خودرویی نظیر «خپارس» و «خساپا» و بسیاری از نمادهای بانکی همچون «وبملت» و «وپاسار» کاملاً در بازار مشهود بود. با این حال با توجه به ریزشهای قابلملاحظه طی روزهای اخیر برخی از تحلیلگران براین باورند که قیمتها برای خرید سهام کمکم جذاب میشود و بازار روندی بهتر را تجربه خواهد کرد.
آمار و ارقام بازار
حجم معاملات بورس تهران ۳ میلیارد و ۴۸۱ میلیون سهم و ارزش معاملات آن هزار و ۳۰ میلیارد تومان بودهاست که از این میان ۸۵۷ میلیارد تومان آن ارزش معاملات خرد بودهاست، در این میان ارزش کل بازار بورس تهران به محدوده ۷۸۰ هزار میلیارد تومان رسید، این در حالی است که چندی پیش ارزش کل بازار ارقامی، چون ۸۲۰ هزار میلیارد تومان را نیز ثبت کردهبود. معاملات بورس تهران در حالی پایان یافت که نمادهای بانکی با مجموع ارزش معاملات ۱۰۰ میلیارد تومانی بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص دادند. گروههای فلزات اساسی، خودرو، شیمیایی و کانههای فلزی نیز به ترتیب جایگاههای دوم تا پنجم را در این زمینه به خود اختصاص دادند.
شاخص آیفکس معاملات روز گذشته را با افت ۹۵ واحدی به اتمام رساند. نمادهای «کگهر»، «مارون» و «زاگرس» از جمله نمادهایی بودند که تأثیر منفی بر این شاخص گذاشتند.