سرويس ايران جوان آنلاين: سه سال قبل وقتی حادثه پلاسکو در تهران روی داد بسیاری از کارشناسان درخصوص حوادث مشابهی که در کمین مراکزی شبیه این واحد تجاری در استانهای مختلفی همچون قم، مرکزی، فارس، اصفهان و بوشهر بود هشدار داده و برای جلوگیری از حادثه مشابه دیگری خواستار نوسازی و ایمن کردن این مراکز تجاری شدند، اما با گذشت زمان این مهم به فراموشی سپرده شد تا اینکه اواخر هفته گذشته با وقوع آتشسوزی در بازار تبریز که موجب آسیب رسیدن به ۱۱۰ باب مغازه بین ۵۰ الی ۱۰۰ درصد شد، دوباره هشدارها درخصوص ناایمن بودن بسیاری از بازارها در استانهای مختلف کشور آغاز شد؛ موضوعی که موجب شد تا سرپرست معاونت عمرانی استانداری اردبیل اعلام کند: «در حال حاضر وضعیت ایمنی بازار تاریخی اردبیل نگرانکننده است و باید در این زمینه اقدامات اساسی صورت گیرد.»
حوالی ساعت ۲۲:۱۵ پنجشنبه شب هفته گذشته بود که به سامانه ۱۲۵ آتشنشانی شهر تبریز در استان آذربایجان شرقی خبر داده شد که دود و آتش شدیدی در بازار تبریز مشاهده میشود. با اعلام این خبر بود که تیمهای عملیاتی بلافاصله به محل اعزام شده و پس از حضور در محل حادثه ضمن تقسیمبندی گروههای عملیاتی به تیمهای مهار، کنترل و اطفا به اجرای عملیات اطفای حریق این حادثه پرداختند. سرانجام پس از چند ساعت تلاش مأموران آتشنشانی، این حادثه با بر جا گذاشتن ۲۹ زخمی خاموش و سرد شد. به گفته کارشناسان سازمان آتشنشانی این آتشسوزی موجب آسیب رسیدن به ۱۱۰ باب مغازه بین ۵۰ الی ۱۰۰ درصد شد. ساعتی بعد از این پیشامد، مدیر پایگاه میراث جهانی بازار تبریز اعلام کرد: «آتشسوزی رخ داده در همان محلی اتفاق افتاده که ۱۰ سال قبل نیز آتشسوزی اتفاق افتاده بود.» حسین اسماعیلی سنگری افزود: «با توجه به اقدامات مرمتی اصولی که در چند سال گذشته انجام شده، آتشسوزی کمترین آسیب را به بازار تاریخی تبریز وارد کرده است.» وی ادامه داد: «احیا و مرمت اصولی طاق و گنبد نسبت به دوره قبل آتشسوزی و استفاده نشدن از سقف چوبی باعث گسترش نیافتن آتش و کاهش حجم آتش نسبت به مغازههایی بود که بهصورت مدرن و با استفاده سقف تیرآهن ساخته شده بودند.»
بازار تاریخی اردبیل هم ناایمن است
چند روز پس از آتشسوزی بازار تبریز بود که برخی از مدیران شهری درخصوص احتمال اتفاقات مشابه آنچه در تبربز اتفاق افتاد هشدار دادند که یکی از آنان سرپرست معاونت عمرانی استانداری اردبیل بود که اعلام کرد: «در حالحاضر وضعیت ایمنی بازار تاریخی اردبیل نگرانکننده است و باید در این زمینه اقدامات اساسی صورت گیرد.» مسعود امامییگانه با اشاره به آتشسوزی بازار تاریخی تبریز افزود: «این حادثه یک هشدار جدی برای مسئولان استان اردبیل است؛ چراکه در صورت حادثه احتمالی در بازار اردبیل امکان اطفای حریق بسیار سخت و دسترسی به سختی امکانپذیر است.» سرپرست معاونت عمرانی استانداری اردبیل تصریح کرد: «با توجه به اینکه بازار اردبیل یکی از بازارهای تاریخی است و مردم نیز به طور روزمره در این بازار حضور دارند نیاز است تا قبل از وقوع حادثهای اقدامات ایمنی در این مکان انجام شود تا در صورت هرگونه حادثه احتمالی تلفات آنچنانی صورت نگیرد.» وی ادامه داد: «از آنجا که حفظ بناهای تاریخی برای ما بسیار حائز اهمیت است، لذا در این زمینه دستگاههای مربوطه اهتمام ویژهای داشته باشند تا این بناهای تاریخی حفظ شود.»
خطر در کمین بازارهای قدیمی کشور
آمارها نشان میدهد که در اکثر استانهای کشور مراکز تجاری و قدیمی وجود دارند که بهشدت از فرسودگی و ناایمن بودن رنج میبرند و بیم آن میرود که هر لحظه گرفتار حوادث مشابه پلاسکوی تهران و بازار تبریز شوند که در این میان باید از بازار قدیمی برازجان در استان بوشهر نام برد. بررسیها نشان میدهد برج شکوه دشتستان و بازار سنتی یکی از این ساختمانهایی است که بسیار در خطر میباشد. سال ۹۵ بود که در قلب برازجان یعنی بیمارستان ۱۷ شهریور آتشسوزی شد. این مهم در حالی اتفاق افتاد که آتشنشانی شهر برازجان به تنهایی قادر به خاموش کردن آن نشد تا اینکه آتشنشانیهای تمامی استان دست به دست هم دادند و بعد از ساعتها تلاش موفق به خاموش کردن آن شدند ولی وقتی خاموش شد که فقط جزغالههای ساختمان مانده بود و اموال بیتالمالی که همه دود شده بودند.
به گفته کارشناسان سازمان آتشنشانی بوشهر، سیمکشیهای نامناسب، تابلو برقهای شلوغ و حتی غیراستاندارد، استفاده نامناسب از وسایل سرمایشی و گرمایشی و مواردی از این دست عملاً تهدیدی جدی برای بازاریان برازجان به شمار میآیند. گرچه این بازارها در طول این سالها تغییراتی نزدیک به بازارهای نوین داشتهاند، اما ساختار سنتی خود را حفظ کرده و با توجه به رشد جمعیتی، آنگونه که باید از وضعیت ایمنی و حفاظتی لازم برخوردار نیست. این مهم در حالی است که بسیاری از واحدهای صنفی فاقد کپسولهای آتشنشانی و سیستم اطفای حریق هستند و اگر هم این تجهیزات را داشته باشند، صاحبان مغازهها، به عنوان یک موضوع بازدارنده توجه کمتری به آن میکنند. در این میان یکی از بازارهایی که بهشدت از فرسودگی و استاندارد نبودن مغازهها و دالانهایش رنج میبرد بازار قدیمی تهران است؛ مشکلات بسیار موجب شده تا در صورت وقوع هر حادثهای ازجمله آتشسوزی، خاموش و مهار کردن آن بهسختی یا حتی غیرممکن باشد.
سخنگوی سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهر تهران که سابقه حضور در حوادث مختلف و مهم شهر تهران ازجمله پلاسکو را دارد در این خصوص میگوید: «قدمت بالای بازارهای سنتی و قدیمی در بیشتر استانهای کشور خصوصاً تهران که از دهها و قرنها قبل شکل گرفته و برخی از آنها همچنان پابرجا هستند، موجب شده تا هر لحظه آبستن حوادث مختلفی باشد که به دلایل شرایط مکانی مهار و امدادرسانی به آنها مشکل یا گاه غیرممکن است.» سیدجلال ملکی با اشاره به آتشسوزیهای اخیر در بازار تبریز و پلاسکو میافزاید: «یکی از مهمترین عوامل بروز آتشسوزی در بازار یا ابنیههای قدیمی بهویژه با کاربری کارگاه یا انباری سیمکشیهای قدیمی و فرسوده است. در گذشته غالب سیمهای برق روکش پارچهای داشت و حداکثر مدت زمان ۱۵ سال کارآیی لازم را داشت و پس از آن باید تعویض یا مرمت میشد، اما با کمی دقت در محدوده بازار بهویژه ساختمانهای قدیمیتر با آشفتگی وحشتناکی در نحوه سیمکشی کاملاً غیراصولی و غیرایمن مواجه میشویم.» وی ادامه میدهد: «از آنجایی که در یک پاساژ یا ساختمان قدیمی بیشتر مغازهها و انبارها به صورت خودسرانه و بدون در نظر گرفتن میزان مجاز باردهی کنتور برق و توان خروجی سیمهای برق، اقدام به سیمکشی و انشعابات فراوان کردهاند و اغلب به دلیل استفاده از سیمهای تکهای و نوارپیچی شده و نامناسب و عدم استفاده از فیوزهای کارآمد و استاندارد، باعث ایجاد حرارت و شعلهوری میشوند، در صورت بروز آتشسوزی، شعلههای آتش از طریق سیمهای برق بهسادگی به اطراف و سایر مغازهها نیز سرایت میکند.»