سرویس جامعه جوان آنلاین: هماکنون حدود ۱۰۰هزار دانشجوی دکترا در کشور حضور دارند که دانشگاهها ظرفیت بهکارگیری این تعداد دانشجو را به عنوان عضو هیئتعلمی ندارند، بنابراین باید به اشتغال این دانشجویان هم توجه شود. ظرفیت هیئتعلمی در دانشگاهها در سال حدود ۴هزار نفر است. این در حالی است که ظرفیت پذیرش دانشجوی دکترا در سال ۲۴هزار نفر بوده و سالانه حدود ۲۰هزار دانشجوی دکترا فارغالتحصیل میشوند.
بر این اساس فقط فعالیت دانشگاهها و مراکزی که امتیازات لازم را داشته باشند، در پذیرش دانشجویان دکترا ادامه خواهند یافت و مجوز پذیرش دانشجوی دکترا برای دانشگاهها و مراکز آموزش عالی که شرایط لازم را کسب نکردهاند، پس از تصویب شورای گسترش و برنامهریزی لغو خواهد شد. این خبری است که به تازگی محمدرضا آهنچیان، مدیرکل دفتر برنامهریزی وزارت علوم از شروع آن در ابتدای سال تحصیلی آتی خبر داده است. اتفاقی که این مقام مسئول در تشریح چگونگی اجرایش گفته است: «هیئت نظارت چهار نفرهای مرکب از اعضای کارگروههای تخصصی و هیئتهای نظارت استانی با ارزیابی کیفیت دورههای دکتری دانشگاهها، وضع کیفی این مراکز برای پذیرش دانشجوی دکتری را با بهرهبرداری از شاخصها و قالبهای مشخصی بررسی خواهند کرد.»
برنامهریزی که قرار است به ارزیابی مداوم دانشگاههای دارای پذیرش دوره دکتری در هر سه تا پنج سال برسد. در حالی که هنوز شیوه ارزیابیها و چگونگی امتیازدهی به دانشگاهها در این خصوص اعلام نشده و از آن مهمتر، ساز و کار تعیین ترکیب هیئتنظارت چهار نفره نیز تشریح نشده است، این هیئتهایی چهار نفره آینده پذیرش دوره دکترای در هر دانشگاه را در ید قدرت خود خواهند گرفت.
معاونت آموزشی وزارت علوم در اوایل سال جاری نیز، در راستای توقف رشد بیرویه دوره دکتری در سال ۹۷ ایجاد دورههای جدید را ممنوع کرد. وزارت علوم معتقد است که اگر دورههای دکتری هدفمند شوند، به طور طبیعی ظرفیتها کاهش مییابد نه اینکه آنها بخواهند ظرفیتها را کم کنند. آییننامه راهاندازی و ارزشیابی دورههای دکترای تخصصی اخیراً به دانشگاهها ابلاغ شد. اما آییننامه یادشده پرسشهایی به همراه دارد چراکه بحث متوقفشدن برخی از دورههای دکترای مطرح میشود و نگرانی دانشجویان دکترا را به دنبال دارد.
مدیرکل برنامهریزی آموزش عالی وزارت علوم آییننامه را مربوط به نحوه پذیرش دانشجو نمیداند و معتقد است: «روی ظرفیت پذیرش اثری نمیگذارد و جریان پذیرش دانشجو را سخت یا آسان نمیکند.»
براساس این آییننامه، دانشگاههایی که درخواست مجوز دوره جدید دکتری را دارند، باید استانداردهای آموزش عالی را مانند امکانات و تجهیزات رشته مورد نظر، تأمین اعضای هیئت علمی همچنین تجهیز برخی نرمافزارها مثل کتابخانه الکترونیکی متناسب با رشته را رعایت کنند.
پیششرطهای یادشده باید متناسب با استانداردهای جهانی باشد و مورد توجه دانشگاههای متقاضی دوره جدید دکتری قرار گیرد. از سال تحصیلی ۹۸ این ارزیابیها اعمال میشود که البته به معنی بیرونکردن دانشجو از دورههای دکتری و ایجاد وقفه در تحصیل نیست.