کلیدواژه «نظام انقلابی» توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی که برای اولین بار در بیانیه گام دوم به کار برده شد توجه اهل نظر و بصر را به خود جلب نمود. کاربرد این واژه نقطه مقابل نظریه نهادسازی انقلاب‌هاست.
طبق نظریه نهادسازی، هر یک از انقلاب‌ها به تدریج از روحیه انقلابی فاصله گرفته و از شور و حرارت می‌افتد و جای خود را به نهاد‌های محافظه کار می‌دهد. حضرت آقا در این بیانیه به دنبال تبیین این حقیقت است که انقلاب اسلامی نه‌تن‌ها در نحوه پیدایش و تکوین و نظام سازی با همه انقلاب‌های طول تاریخ متفاوت است بلکه در ادامه راه و ماندگاری تفکر و روحیه انقلابی نیز هیچ شباهتی با انقلاب‌های معاصر ندارد.
از ویژگی‌های اسلام انقلابی این است که در مردم شور انقلابی ایجاد و مردم را انقلابی می‌کند و این سرآغاز حرکت انقلاب اسلامی است. مردم انقلابی، سبب شکل‌گیری انقلاب اسلامی شده و انقلاب اسلامی موجب پیدایش نظام اسلامی شد، اما نظام اسلامی اگر از تفکر انقلابی فاصله بگیرد و به نظام انقلابی تبدیل نشود در گذر زمان استحاله شده و انقلاب اسلامی نیز به سرنوشت محتوم سایر انقلاب‌ها دچار شده و روحیه انقلابی به روحیه محافظه کاری تبدیل خواهد شد و تردیدی نیست که محافظه‌کاری قتلگاه باور‌ها و اعتقادات و ایمان مردم و اعتماد آنان به انقلاب اسلامی است و در یک کلمه محافظه‌کاری قتلگاه انقلاب است و این همان آسیبی است که سست‌کمربندها، محافظه کاران، غربزدگان و شیفتگان غرب در کشور طی سالیان اخیر قویاً به دنبال آن بوده و روحیه انقلابی را معادل رفتار احساسی تفسیر و بار‌ها و بار‌ها بر ضرورت پایان دادن به انقلابی‌گری تأکید کرده و می‌کنند.
تبدیل نظام اسلامی به نظام انقلابی، به‌عنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر مستلزم تشکیل دولت انقلابی بوده و لازمه تشکیل دولت انقلابی حفظ، احیا و تقویت روحیه و تفکر انقلابی در کشور است و نقطه آغازین این مسیر، ارتقای تفکر و روحیه انقلابی در درون ملت و عامه مردم است.
انقلابی‌گری و تفکر و روحیه انقلابی را می‌توان یکی از مهم‌ترین مطالبات مقام معظم رهبری در سال‌های اخیر دانست که همواره و در مناسبت‌های مختلف بر ضرورت آن پای فشرده و مردم به‌ویژه نسل جوان را به آن دعوت کرده‌اند.
به‌عنوان نمونه ایشان روز دوازدهم آبان‌ماه سال ۹۵ در جمع دانش‌آموزان علاج مشکلات کشور را در روحیه و تفکر انقلابی دانسته و فرمودند: «علاج مشکلات این کشور (چه مشکلاتی که امروز داریم، چه مشکلاتی که بعد‌ها خواهیم داشت) و حل این مشکلات در گرو جوشیدن اراده و استقامت از درون ملّت است از درون ملّت بایستی اراده، استقامت، عزم راسخ، ایستادگی بجوشد؛ آنچه من روی آن تکیه می‌کنم روحیه انقلابی گری است؛ این روحیه را باید حفظ کنید».
روحیه انقلابی سه سطح: «مردم»، «نخبگان» و «دولت» را شامل می‌شود و هر سه سطح مکمل یکدیگرند. روحیه انقلابی مردم علاوه بر اینکه «سبب استحکام درونی قدرت»، «پشتوانه حضور انقلابیون در صحنه»، «تکیه‌گاه قوی مسئولان برای حل مشکلات»، «بالاتر بردن ظرفیت ملی برای کاهش آسیب‌پذیری داخلی»، «خنثی‌سازی توطئه‌های خارجی و مأیوس کردن دشمنان» می‌شود سبب بسط و گسترش تفکر و روحیه انقلابی در بین مسئولان هم می‌شود.
اما اگر نخبگان کشور دارای روحیه انقلابی باشند بی‌شک هم بر رشد کمی و کیفی روحیه انقلابی مردم اثر مثبت می‌گذارند و هم با جریان سازی و تصمیم سازی صحیح و به موقع، مانع از فروکش کردن روحیه انقلابی مسئولان و تسلط تفکر محافظه کاران بر امور کشور می‌شوند. در این میان نقش و تأثیر دولت انقلابی در تکثیر و ترویج روحیه انقلابی به دلیل در اختیار داشتن همه ابزار‌های لازم برای این اقدام، نظیر: قدرت برنامه‌ریزی، بودجه‌ریزی، هزینه‌کردها، به‌کارگیری نیرو‌های انسانی، مدیریت و استفاده از ظرفیت‌های کشور، تدوین قوانین و... به‌مراتب از دو سطح دیگر بیشتر و مؤثرتر است.
از تعامل منطقی و درست این سه سطح روحیه انقلابی در کشور نهادینه شده و سبب پیدایش و استقرار دولت انقلابی و تبدیل نظام سیاسی کشور به نظام انقلابی خواهد شد و این امر بقای انقلاب اسلامی را تا رسیدن به قله‌ها و اهداف کلان و تحقق تمدن بزرگ اسلامی تضمین می‌کند. اما حقیقت تلخ این است که جمهوری اسلامی در مسیر فرایند پنج مرحله‌ای تحقق اهداف انقلاب اسلامی در مرحله سوم یعنی تشکیل دولت اسلامی و انقلابی توقفی بس طولانی داشته و طی سال‌های طولانی گذشته از فقدان دولت انقلابی رنج بسیار برده و آسیب‌ها و خسارات فراوانی را متحمل شده است.
در شرایط فعلی که دشمن با تمام قوا و در تمامی صحنه‌ها و میدان‌ها آرایش جنگی گرفته است، گریزی از اتخاذ آرایش جنگی در کشور نداریم، اما آرایش جنگی در کشور مستلزم تقویت روحیه انقلابی در مردم، نخبگان و دولت است، اما با تأسف باید گفت: روحیه انقلابی در دولت به صورت نهادینه مشاهده نمی‌شود. رفتار و عملکرد مردم، نخبگان، نظامیان و دستگاه‌ها و نهاد‌ها در سیل اخیر در کمک و امداد رسانی به سیل‌زدگان بی‌شک نماد روشنی از روحیه انقلابی بود.
مسئولان در قوای سه‌گانه به‌ویژه قوه مجریه به‌عنوان سکان‌دار اداره کشور باید به دو دلیل مشخص: «ضرورت تحقق نظام انقلابی و پیشبرد صحیح گام دوم انقلاب اسلامی» و «شرایط ویژه فعلی که دشمن کینه‌توز و محور شرارت عبری، غربی، وهابی علناً در تمامی حوزه‌ها علیه جمهوری اسلامی آرایش جنگی گرفته‌است» از فرهنگ طاغوتی‌گری، اشرافی‌گری و کاخ‌نشینی فاصله گرفته و با اتخاذ رویکرد انقلابی آرایش جنگی بگیرند. در برابر دشمن لجوج و بی‌منطق، دولتی انقلابی با روحیه انقلابی و دیپلماسی اقتدار لازم است، و چنین دولتی باید ویژگی‌های حداقلی زیر را داشته باشد: «یقین داشتن به خصومت خباثت‌آمیز نظام سلطه غرب و در رأس آن شیطان بزرگ علیه ملت و نظام ایران»، «محترم شمردن و رعایت خطوط قرمز نظام و تبعیت از فرامین ولی‌فقیه و تلاش برای تحقق منویات معظم له در گام دوم انقلاب»، «باور به ظرفیت‌های داخلی و توانایی نیرو‌های خودی با ویژگی‌های انقلابی جهت حل مشکلات کشور»، «پاکدستی و ساده‌زیستی و پرهیز از روحیه اشرافی‌گری و کاخ‌نشینی»، «عزم جدی و عملی و داشتن برنامه برای مقابله با هر نوع فساد اقتصادی، اداری، سیاسی و...»، «تقویت رویکرد جهادی و استفاده از همه ظرفیت‌های داخلی جهت ایجاد اشتغال و حل مشکلات مردم به‌ویژه جوانان» و «باور به ظرفیت جوانان و فراهم کردن زمینه و بستر انتقال فوری مدیریت به نسل جوان کشور».
باور قطعی این است که ملت قهرمان ایران در کنار دولتی انقلابی خواهند توانست تمامی توطئه‌های دشمن را خنثی و مسیر اهداف نظام انقلابی را هموار کنند.
