سرویس جامعه جوان آنلاین: طبق آخرین آمار رسمی حدود ۳ میلیون نفر در ایران با بیماری اعتیاد دست به گریبانند، اما آمار غیررسمی همیشه از آمار رسمی جلوتر است و به نظر میرسد، آمار واقعی معتادان بیشتر از این حرفها باشد. بر مبنای همین ۲ میلیون و ۸۰۸ هزار نفر معتاد در سال ۹۶ از سوی سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر اعلام شد و در مقایسه با سال ۹۰ با رشد دو برابری معتادان مواجه شدیم چراکه پیش از این آمار رسمی تنها یک میلیون و ۳۲۵ هزار نفر در کشور را معتاد اعلام میکرد. فارغ از آمار و ارقامها تدبیر برای درمان و بازگشت به جامعه یکی از وظایفی است که همه اعضای جامعه به خصوص دولت برای کاهش اعتیاد و آسیبهای اجتماعی ناشی از آن باید بیندیشند. تأسیس بیمارستانهایی برای پذیرش معتادان مبتلا به HIV، بیماریهای خاص، زخمهای باز و مزمن را شاید بتوان در زمره همین تدابیر دستهبندی کرد.
تأسیس بیمارستان در مرحله توافق اولیه
آنطور که سعید نمکی، وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی خبر میدهد، در نشستی با ستاد مبارزه با موادمخدر مقرر شد تا بیمارستانهایی برای پذیرش معتادان مبتلا به HIV، بیماریهای خاص، زخمهای باز و مزمن ایجاد شود. وی میافزاید: «در تمام سیاستهای حمایتی برای معتادان، دو نوع سیاست درمانی و پیشگیرانه بین وزارت بهداشت و بهزیستی باید مشترک باشد و آن این است که متجاهر مشکوک به HIV و زخم مزمن را در مرکز خاصی بستری کنیم.» نمکی در پاسخ به این سؤال که این مراکز قرار است کی و کجا افتتاح شوند، پاسخ میدهد: «توافقات اولیه در این زمینه انجامشده و امید است، حداکثر طی دو ماه آینده ایجاد این محلها به سرانجام برسد.»
متادون جایگزین موادمخدر!
نشت و نحوه توزیع متادون در مراکز متادونتراپی نیز از موضوعات دیگری است که درباره مسئله اعتیاد مطرح میشود. اگرچه مراکز متادونتراپی و کارایی آنها با نگاه منتقدانه بسیاری از کارشناسان مواجه است و چهرههایی همچون غفارزاده معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی البرز معتقد است: «هم اکنون تعداد معتادانی که در مراکز ترک اعتیاد تحت درمان هستند، نهتنها کم نمیشوند بلکه روز به روز تعداد آنها هم بیشتر میشود که یکی از دلایل آن سودآوری درمان معتادان برای این مراکز است.»
محمدحسین قربانی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم پیش از این گفته بود: «کلینیکهای ترک اعتیاد به دلیل نداشتن برنامه مشخص درمانی و نبود نظارت دقیق بر فعالیت آنها به بازار متادونتراپی تبدیل شدهاند.» بنا به تأکید وی در کلینیکهای ترک اعتیاد رانتهای زیادی وجود دارد و برخی از مسئولان دانشگاههای علومپزشکی بین چهار تا پنج مرکز ترک اعتیاد در اختیار دارند که این رانتها نمیگذارد درمان به صورت معمول و استاندارد در این مراکز در اختیار مردم باشد.
قربانی با انتقاد از نبود نظارت کافی بر فعالیت این مراکز تأکید میکند: «این مسئله جدا از مشکلاتی که برای درمان بیماران دارد و عملاً باعث کاهش بهرهوری این مراکز میشود، مشکلات دیگری، چون فروش متادون و شربت تریاک در بازارهای غیررسمی را هم درپی دارد.»
پرویز افشار، سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر با ابراز نگرانی درباره نشت داروهای مخدر مانند متادون و مرفین در بازار گفته بود: «وقتی در بازار ناصرخسرو میتوانیم کارتنکارتن متادون بگیریم، نمیتوانیم نشت دارو را به یک مرکز درمان اعتیاد نسبت دهیم و باید نشت دارو از سرچشمه بسته شود.» به باور وی برای اینکه نشت شبه مخدرها به حداقل برسد و قابل رصد باشد، داروهای مخدر که اعتیادآور هستند باید نشانهدار شوند و از این رو سامانه «تیتک» راهاندازی شد که هنوز کامل نشده است. در حالی که حدود سه سال است درباره این موضوع ستاد مبارزه با موادمخدر، مصوبات متعدد دارد.
عرضه متادون در داروخانه
حالا وزیر در رابطه با مشکلات نشت متادون از طرح آزمایشی این وزارتخانه برای توزیع متادون در داروخانهها خبر میدهد.
نمکی میافزاید: در نشستی دو داروخانه را به عنوان محل پایلوت انتخاب کردیم تا این داروخانهها متادون را با نسخه توزیع کنند تا از این طریق با عوارض سوءاستفاده از متادون مقابله کنیم. اگر طرح آزمایشی توزیع متادون در این دو داروخانه موفقیت آمیز بود، این طرح در سطح ملی اجرا میشود.»
راهحل وزارت بهداشت در عرضه متادون در داروخانهها برای پیشگیری از نشت متادون در بازار سیاه در حالی است که همین حالا هم داروخانهها داروهای دارای ممنوعیت بدون نسخه پزشک را در ازای پول بیشتر عرضه میکنند. در چنین شرایطی به این نتیجه میتوان رسید که این تدبیر با ابهام مواجه است.