سرویس تاریخ جوان آنلاین: دوستم امیر مکی را سالیانی چند است که می‌شناسم، از سربند علاقه به شناخت عمویش حسین مکی. از آغاز آشنایی با او، هماره از وی خواسته‌ام که کتابی در باب زندگی سیاسی عمویش به رشته تحریر درآورد؛ چراکه در تاریخ‌نگاری نهضت ملی، جای خالی آن محسوس است. هم‌اینک بخت‌یارم است که انتشار این اثر ارجمند را به اطلاع شما می‌رسانم. امیر مکی در دیباچه اثر خویش، درباره آن اینگونه توضیح داده است:
«از سال ۱۳۶۶ به‌طور مستقیم با ایشان آشنا شدم. او را سالی یکی دو بار می‌دیدم و قبل از این تاریخ تنها اسم و رسمی از او به یاد داشتم. نحوه بیان و طرز فکرش متفاوت بود. بعضی اوقات محو سخنانش می‌شدم که با چه قاطعیتی از حرکت عظیم سال‌های نهضت ملی شدن صنعت نفت دفاع می‌کرد. ایشان شخصیتی خاص و منحصربهفرد داشت و گاهی اوقات نیز پشیمان از کاری بود که در گذشته انجام داده بود. جالب آنکه برای انجام کار‌های جدید علاقه خاصی از خود نشان می‌داد.
به نظر من حتی در سنین پیری و کهنسالی او خودش بود و برای اهدافش دم می‌زد، ولی بازدمش آن نبود که انتظار داشت. همانطور که تصویر ایشان در ذهنم نقش بست مصمم به مطالعه درباره تألیفات و زندگی سیاسی او شدم، کما اینکه تا حدودی نیز با زندگی خصوصی‌اش آشنا بودم و در این بین آثار و نوشته‌های موافقان و مخالفان مسلک او را نیز دیده و خوانده‌ام. حالا با گذشت بیش از ۲۷ سال از آن تاریخ که خود بیش از ربع قرن است، تصمیم گرفته‌ام که بنویسم تا شاید قدم کوچکی در بهتر شناساندن ایشان به ایرانیان و هم‌نسلان خود بردارم. شاید نوشته ماندگاری برای آیندگان ایران‌زمین شود که بدانند و بخوانند. بر ما رسالت است که شرح زندگی مردان طلایی نفت را یکی پس از دیگری بگوییم و به هم‌کیشان خود معرفی کنیم و در صورت امکان آنچه با جان و دل به انجام رسانیده‌ایم بر خطوط موازی کاغذ حک کنیم تا شاید آیینه‌ای در برابر هم‌وطنان عزیزمان بسازیم.
در طول این دوران بر آن شدم تا بخوانم و بخوانم، مخالف و موافق را در کنار هم قرار دهم تا بدانم و بدانم، اما مشخص است که حسین مکی از مردم بود، به خاطر وطن خواند، به خاطر وطن گفت و در خاک وطن نیز آرام گرفت. نه درس دیپلمات‌ها را خوانده بود و نه زبان آکادمیک می‌دانست. تنها به زبان مردم صحبت می‌کرد. او بی‌باک بود. مخالفان او را به رک‌گویی متهم می‌کردند و موافقان او را شجاع و بی‌پروا می‌پنداشتند. مخالفان او را خرابکار رابطه با غرب و موافقان او را مخالف استعمار و اجنبی می‌دانستند. موافق و مخالف به‌درستی او را مؤثر در اخراج استعمار پیر از خوزستان می‌دانند و او را سرباز فداکار وطن می‌نامند. قبل از اختلاف و شکاف در جبهه ملی او پررنگ و بی‌مثال بود و بعد از آن به گفته مخالفانش کمرنگ و خطاکار شد، اما به‌درستی او هدف داشت و نوعی اصول‌گرایی در تفکر او موج می‌زد. پس از کودتای ننگین ۲۸ مرداد نه وزارت را قبول کرد و نه پست دولتی را نگه داشت، بلکه به صورت خاصی به نوشتن روی آورد و گوشه عزلت گزید و به قول امروزی‌ها خانه‌نشین شد. آنقدر مستعد بود که در نگارش تاریخ نیز منحصربهفرد شد.
نمونه آشکار و مبرهن آن را در شاهکار تاریخ ۲۰ ساله او می‌توان دید و جالب اینکه نگارش ۲۴ سال از تاریخ معاصر این مرز و بوم در حدود ۴۱ سال طول کشید. پشتکارش در این نوشتار زبانزد خاص و عام شد تا جایی که امروز می‌بینیم تاریخ ۲۰ ساله حسین مکی به عنوان یکی از کتب مرجع و موثق تاریخ معاصر ایران چه در داخل و چه در خارج از کشور مستند و مورد توجه است. پس بخوانیم آنچه می‌بایست بدانیم. نامش ماندگار و روحش شاد.»
