سرویس ایران جوان آنلاین: در حالی که از ابتدای امسال چندین استان کشور با سیلابی ویرانگر دست به گریبان شده و هنوز در خوزستان، اغلب روستا‌ها و زمین‌های کشاورزی مسیر‌های رودخانه‌های کرخه، دز و کارون در زیر آب هستند، اما باز هم گرد و غبار بدون فوت وقت مثل هر سال آسمان این استان را فراگرفته است. اما این تمام ماجرا نیست و با نزدیک شدن به فصل گرما، کارشناسان از خطر ایجاد کانونهای جدید گردوغبار جدید در اثر گلولای به جا مانده از سیل خبر می‌دهند. حالا در شرایطی غلظت گرد و غبار در اهواز به حدود ۸ برابر حد مجاز رسیده که نماینده مردم شادگان در مجلس شورای اسلامی گفته میلیون‌ها تن گل‌ولایی که در دشت‌ها و روستا‌های استان خوزستان به جای مانده، مستعد ایجاد کانون جدید گردوغبار‌های جدید و وحشتناکی است که باید از حالا چاره‌ای برای آن‌ها اندیشید.
بارش‌های سال جدید نشان داد که چه برای خشکسالی و چه ترسالی نه تنها برنامه‌ای وجود ندارد بلکه با بحران مدیریت بحران هم روبه‌رو هستیم. موضوعی که بیش از هر چیز تأسف برانگیز شده اینکه در تمام موضوعات فوق هشدار‌ها و پیشنهادات زیادی از طرف کارشناسان و صاحبنظران داده شده بود و اینکه چرا مسئولان نخواسته‌اند آن‌ها را بشنوند و قبل از وقوع حادثه تدبیری بیندیشند، سؤالی است بی‌جواب. جدا از بحث آب و سیلاب و کمبود آب و نگرانی‌های پیش آمده برای مناطق سیل‌زده که با گرم شدن هوا و فرا رسیدن فصل تابستان می‌تواند بیماری و عفونت‌هایی از طریق آب، غذا و هوا ایجاد و منتقل شود، حالا کارشناسان از احتمال خطر ایجاد کانونهای جدید گردوغبار از گل‌ولایی که از سیل اخیر به جای مانده است، خبر می‌دهند.
مشکلات امروز حاصل بی‌تدبیری دیروز
میلیون‌ها تن گل و لایی که از سیل‌های اخیر در دشت‌ها و روستا‌ها به جای مانده، مستعد ایجاد کانون جدید گردوغبار است. این جمله‌ای است که طی روز‌های اخیر بار‌ها و بار‌ها شنیده‌ایم و حالا می‌تواند به هشداری مهم، و اگر تدبیری برای آن اندیشیده نشود، به معضلی عظیم تبدیل شود. در همین رابطه نماینده مردم شادگان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به ورود میلیون‌ها تن گلولای به مناطق سیل‌زده استان خوزستان می‌گوید: «هم اکنون در اکثر نقاط استان گلولای بسیار زیادی انباشت شده که می‌تواند باعث بروز گردوغبار‌های وحشتناکی شود.» مجید ناصری‌نژاد با تأکید بر اینکه در صورت بروز خشکسالی خطر بروز گردوغبار استان خوزستان را تهدید می‌کند، ادامه می‌دهد: «تاکنون هیچ تصمیمی برای مقابله با این مسئله گرفته نشده است. بنده معتقدم مسئولان باید برای زمان خشکسالی استان از هم اکنون برنامه‌ریزی کنند چراکه این آب دائمی و ماندگار نخواهد بود، بهتر است آب‌ها را به سمت دشت‌ها و تالاب‌ها هدایت کنیم، تا علاوه بر احیای تالاب‌ها از بلند شدن گرد غبار جلوگیری شود.» وی با انتقاد از دستگا‌ه‌های اجرایی کشور تأکید می‌کند: «متأسفانه دولت به هیچ عنوان برنامه‌ریزی کلان و جامعی ندارد، بی‌تردید اگر دلسوزانه و آینده‌نگرانه نسبت به لایروبی رودخانه‌ها و استحکام سیل‌بند‌ها اقدام شده بود، امروز شاهد بروز چنین خسارات گسترده‌ای در استان‌های خوزستان و لرستان نبودیم.» عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس با بیان اینکه مدافعان سدسازی با بزرگنمایی اثرات سد در سیل‌های اخیر به دنبال ترویج احداث سد هستند، می‌گوید: «ما به شدت مخالف سدسازی در کشور هستیم چراکه نتیجه خوبی به همراه نداشته است. ما باید همین سد‌های ساخته شده را به بهترین شکل ممکن مدیریت کنیم و به دنبال احداث سد جدید نباشیم، بنده معتقدم ساماندهی رودخانه‌ها، افزایش استحکام سیل بندها، احداث خروجی مناسب برای آب و هدایت آب‌ها به سمت تالاب و دشت‌ها از صرف بودجه و اعتبارات کلان جهت سدسازی‌های سلیقه‌ای تأثیر بیشتری دارد. ما با سدسازی مخالفیم و این موضوع را مخالف منافع و مصالح کشور و محیط‌زیست می‌دانیم.»
شاید گیاهان به داد مناطق برسند
وقتی قرار می‌شود با هر کارشناس و صاحبنظری در مورد عواقب سیل یا احتمال بروز گرد و غبار‌های جدید صحبت شود، تمام آن‌ها بدون استثنا اول از مدیریتی صحبت می‌کنند که می‌توانست پیش از وقوع اتفاقات و حوادث اخیر اقدامات پیشگیرانه‌ای انجام دهد که نداده. سپس از طرح و برنامه‌هایی صحبت می‌کنند که نیاز به مدیریت قوی دارد و شاید با مدیران کنونی هرگز به نتیجه نرسیده و فقط با صرف هزینه و اعتبارات کلان دوباره یک دور باطل را تجربه کنیم و خود را در همین نقطه ببینیم. کارشناسان معتقدند اگر دوباره وارد دوره خشکسالی و حتی سال‌های نرمال از لحاظ بارندگی شویم، امکان به وجود آمدن کانونهای جدید گردو غبار ناشی از این گل ولای وجود دارد. در همین راستا مدیر کل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز نسبت به ایجاد کانونهای جدید گرد وغبار در خوزستان به علت ته‌نشین شدن گل‌های ناشی از سیل هشدار می‌دهد. حسام احمدی بیرگانی کارشناس گردغبار با بیان اینکه باید پیش از رخداد سیل با مدیریت صحیح منابع طبیعی و حفظ حریم رودخانه‌ها از این مسئله پیشگیری می‌کردیم، می‌گوید: «این گلولای حاوی ذرات رسوبی بسیار ریز با قطر زیر ۵۰ میکرون هستند و، چون از جایی دیگری منتقل شده‌اند، چسبندگی لازم را ندارند و حاوی مقدار خاک رس فراوانی هستند، به سرعت از زمین بلند می‌شوند.» وی اظهار امیدواری می‌کند با ادامه این سطح بارندگی‌ها و گذراندن دوره ترسالی در سال‌های آتی، سطح مناطقی که بر اثر سیلاب اخیر با گل ولای پوشیده شده‌اند، با رشد پوشش گیاهی محافظت شود و رخداد گردوغبار نداشته باشیم. اما با تمام این امیدواری‌ها این کارشناس گرد و غبار مدعی است در صورت بروز خشکسالی خطر بروز گردوغبار استان خوزستان را تهدید می‌کند و نمی‌توان راهکار مقابله‌ای با این مسئله ارائه داد.
هوای خوزستان را داشته باشیم
در حالی که سیلاب اغلب روستا‌ها و زمین‌های کشاورزی را در بر گرفته، غلظت گرد و غبار در اهواز به حدود ۸ برابر حد مجاز رسیده است.
هنوز فصل گرما و پرواز ریزگرد‌های حاصل از گل ولای به جای مانده از سیل آغاز نشده که بر اساس اعلام اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان، غلظت گرد و غبار در شهرستان اهواز یک هزار و ۱۷۲ میکروگرم بر مترمکعب یعنی حدود ۸ برابر حد مجاز گزارش شده است. همچنین غلظت گرد و غبار در هندیجان ۵۸۱، رامشیر ۳۳۴، ماهشهر ۳۲۵ و گتوند ۲۳۲ میکروگرم بر مترمکعب است. حساسیت‌ها در مورد گرد و غبار‌های آینده وقتی مشخص می‌شود که بدانیم، بارش‌ها و سیلاب‌های اخیر زمین‌های شهر‌های مختلف خوزستان را فرا گرفته و هنوز اجازه نداده خاکی از زمین بلند شود و ریزگرد‌های اخیر مهمانان ثابت هستند و وای از آن روزی که ناخوانده‌های سیل نیز به پا خیزند.
