سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: جشنواره جهانی فیلم فجر شب گذشته با نمایش نسخه مرمت شده فیلم دیدهبان ساخته ابراهیم حاتمیکیا آغاز به کار کرد. دیدهبان نزدیک به ۳۱ سال پیش در سال ۱۳۶۷ ساخته شده است. این فیلم که در ژانر دفاع مقدس ساخته شده در واقع اولین فیلم بلند سینمایی کارنامه حاتمیکیا محسوب میشود، البته او پیش از آن یک فیلم تلویزیونی به نام هویت هم ساخته بود، اما دیدهبان را باید اولین فیلم بلند او قلمداد کرد که در زمان ساخت توانست نگاه منتقدان جدی سینمای ایران و حتی در آن سوی مرزهای ایران نیز توجهات را به خود جلب کند. «دیدهبان» نخستین فیلم دفاع مقدس است که در جشنوارههای بینالمللی حضور یافت و مورد توجه قرار گرفت.
این فیلم برنده جایزه ویژه هیئت داوران بهترین کارگردانی در هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۶۷ شد و همچنین توانست سیمرغ بلورین بهترین فیلم دوم این رویداد هنری را در هفتمین دوره به خود اختصاص بدهد. حاتمیکیا در واقع با همین فیلم به سینمای ایران و دفاع مقدس معرفی شد. جالب است که بسیاری از بهترین فیلمسازان جهان در همان اولین فیلم خود توانستهاند اثری ماندگار و چشمگیر از خود به نمایش بگذارند و حاتمیکیا نیز با فیلم دیدهبان نشان داد که سینمای ایران و دفاع مقدس صاحب پدیده سینمایی شده است.
از نکات جالب درباره این فیلم که شاید خیلیها آن را ندانند این است که فیلم به دست محسن مخملباف تدوین شده است. حاتمیکیا جایی گفته است که وقتی راشهای دیدهبان را به تدوینگر داده بازخورد اولیه وی ناامیدکننده بوده است، اما به تدریج که فیلم تدوین میشود مخملباف از نتیجه ابراز رضایت کرده است. این فیلم در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۶۸ در سینماهای ایران اکران شده است.
«دیدهبان» به طور قطع جزو معدود آثار سینمای دفاع مقدس تا زمان ساخت است که توانست نگاهی دقیق و رئالیستی به جنگ ایران و عراق بیندازد و از آن به بعد سینمای دفاع مقدس قدری از آن سینمای مرسومی که از ترسیم حقیقی بسیجیها و رزمندگان عاجز بود به سود شخصیتپردازی درست فاصله گرفت.
توضیحات مدیر فیلمخانه ایران درباره مرمت دیدهبان
روز گذشته مدیر فیلمخانه ملی ایران درباره اصلاح و مرمت فیلم «دیدهبان» حاتمیکیا که ۳۱ سال قبل ساخته شده است توضیحاتی ارائه کرد. از چند سال قبل و طی یک برنامهریزی بلندمدت، اصلاح و مرمت آثار شاخص سینمای ایران با دو فیلم «اونشب که بارون اومد» و «گاو» آغاز شد و با فیلمهایی مثل «باد صبا»، «برایآزادی»، «خانه خدا» و «ناخدا خورشید» ادامه یافت که با نمایش این آثار در چند جشن و جشنوارههای داخلی و خارجی مورد توجه و استقبال بینندگان و علاقهمندان سینما قرار گرفت.
فیلمخانه ملی ایران با مدیریت لادن طاهری روند بازسازی و مرمت تعداد دیگری از فیلمهای مهم تاریخ سینمای ایران را همچنان ادامه میدهد و همزمان و به مناسبت چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی، گزیدهای از محصولات ۴۰ سال سینمای ایران از بین تولیدات سالهای ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۷ انتخاب و اسکن، تصحیح رنگ و اصلاح صدا شده و با موفقیت در موزه سینمای ایران به نمایش درآمدند.
اکنون نیز همزمان با برگزاری سیوهفتمین جشنواره جهانی فجر، فیلمخانه ملی ایران نسخه اصلاح و مرمت شده تصویر و صدای فیلمهای ماندگاری از دهه ۶۰ سینمای ایران را که مورد توجه منتقدان و مخاطبان سینما قرار داشتهاند آماده و در بخش «فیلمهای کلاسیک مرمت شده» به نمایش درمیآورد.
در جشنواره جهانی فیلم فجر که با نمایش فیلم «دیدهبان» افتتاح شد، فیلمهای «جادههای سرد» (مسعود جعفری جوزانی)، «پرده آخر» (واروژ کریم مسیحی) و «طلسم» (داریوش فرهنگ) با همکاری بنیاد سینمایی فارابی و همچنین دونده (امیر نادری) پیشتر توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تصحیح رنگ خوبی شده بود، اما جهت دستیابی به کیفیتی بهتر یک مرحله دیگر توسط فیلمخانه ملی ایران اصلاح و مرمت شده است، دیگر آثار ایرانی بخش «نمایش فیلمهای کلاسیک مرمت شده» این دوره از جشنواره جهانی فیلم فجر هستند.
لادن طاهری درباره این فیلم به ایسنا میگوید: یقیناً مهمترین اقدام پیش از انجام عملیات مرمت دیجیتال یک فیلم، انتخاب یک نسخه مناسب جهت اسکن و دریافت بیشترین و بهترین اطلاعات تصویری است. در این مرحله معمولاً باید جستوجو، بررسی و ارزیابی دقیق و پُرحوصلهای صورت گیرد تا بهترین نسخه آنالوگ موجود از هر فیلم انتخاب شود که خوشبختانه در خصوص «دیدهبان» عملیات اصلاح و مرمت روی نسخه نگاتیو با کیفیت انجام شد.
مرمت «دیدهبان» با حساسیت زیادی انجام شده است
او اضافه میکند: عملیات اصلاح و مرمت این فیلم به دلیل فضای خاک آلود و دود و غبار موجود در بیشتر نماها با حساسیت بیشتری انجام شده و در مرحله اصلاح رنگ فیلم هم زمان زیادی برای یکدست شدن رنگ تصاویر صرف شده است و به دلیل وسعت آسمان در بیشتر نماها، یکدست شدن تصاویر با کار زیاد و دشوار روی این دست از نماها حاصل شده است.
مدیر فیلمخانه ملی ایران و سرپرست موزه سینما خاطرنشان میکند: از دیگر نکات فنی مراعات شده در جریان اصلاح و مرمت این فیلم، تلاش متخصصان مرمت صدا در فیلمخانه ملی ایران برای ترمیم هر چه بهتر صدای این فیلم است. به دلیل اینکه امروزه در سالنهای سینما کیفیت پخش صدای فیلمها به شیوه دیجیتال انجام میشود و در نتیجه صدای فیلمها بسیار شفافتر بوده و همراه با جزئیات بیشتری نسبت به صدای اپتیک دستگاههای نمایش آنالوگ شنیده میشود. حفظ جزئیاتی که در دوران صدای اپتیک شاید اهمیت چندانی نداشت (چون یا شنیده نمیشد یا اینکه چندان شفاف و واضح نبود) امروزه در نسخههای ترمیم شده اهمیت بسیار پیدا کردهاند و مسئول بازسازی صدا باید تمامی این جزئیات را البته با رعایت سلیقه شنوایی آن دوران (دورانی که فیلم در آن ساخته شده)، اصلاح کند. به همین منظور برای بازسازی و اصلاح صدای فیلم دیدهبان فقط به کار روی صدای اپتیک فیلم اکتفا نشده و با جمعآوری نسخه ۵/ ۱۷ صدای این فیلم، کار اصلی و دقیق روی این نسخه انجام شده است تا صدای فیلم هم در کنار تصویر آن واجد کیفیت قابل قبول و ممتازی باشد.
«دیدهبان» شب گذشته در سینما فلسطین با حضور ابراهیم حاتمیکیا به نمایش درآمد. سیوهفتمین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر از ۱۸ تا ۲۶ آوریل ۲۰۱۹ (۲۹ فروردین تا ششم اردیبهشت ۱۳۹۸) به دبیری رضا میرکریمی در تهران برگزار میشود.