سرویس ایران جوان آنلاین: تالاب‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های طبیعی در جهان، نقش زیادی در ویژگی‌های خرداقلیم و بوم‌سازگان‌های هر منطقه و تداوم بقای حیات وحش، تأمین آب شیرین و حفظ تعادل زیستی دارند. با این حال مصرف بی رویه آب و نیز انتشار آلودگی‌های زیست‌محیطی توسط انسان نظیر تخلیه مواد زائد جامد درون تالاب ها، آنان را با تهدید‌ها و بحران‌های جدی روبه‌رو ساخته است؛ موضوعی که موجب شده تا احیای آن‌ها در دستور کار قرار بگیرد. در این میان تالاب انزلی در استان گیلان از جمله مکان‌هایی است که در سال‌های اخیر به‌شدت آسیب دیده است به طوری که این مهم مسئولان محیط‌زیست را برآن داشت که با استفاده از فناوری نانو به احیای آن کمک کنند؛ موضوعی که موجب شد تا نماینده بندر انزلی در مجلس شورای اسلامی اعلام کند: «بهتر است روش نانو در تالاب کوچک‌تر به‌طور آزمایشی اجرا و بعد برای احیای تالاب بین‌المللی انزلی به‌کار گرفته شود.»
امروزه مصرف بی رویه آب و نیز انتشار آلودگی‌های زیست‌محیطی توسط انسان نظیر تخلیه مواد زائد جامد درون تالاب ها، آنان را با تهدید‌ها و بحران‌های جدی روبه‌رو ساخته است. در کنار این مهم، طی سال‌های اخیر سطح آب تالاب‌ها بسته به شرایط اقلیمی و جغرافیایی مناطق مختلف دائم در حال نوسان بوده به طوری که در اکثر فصول خشک در سال به طور کلی خشک شده و اثرات جبران‌ناپذیر زیست‌محیطی و اقتصادی از خود بر جای گذاشته‌اند. این در حالی است که امروزه با توجه به نیاز فزاینده و کاهش زیستگاه‌های پرندگان مهاجر و محل‌های مناسب برای تخم ریزی ماهی ها، ارزش آن‌ها به مرور زمان بیشتر احساس شده است. در این میان تالاب انزلی در استان گیلان از جمله مکان‌هایی است که محل مناسبی برای تخم‌ریزی آبزیان و پناهگاه و مأمن پرندگان بومی و مهاجر است؛ موضوعی که موجب شده تا همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های طبیعی از اهمیت دوچندانی برخوردار باشد.
احیای تالاب انزلی
تغییرات آب و هوایی (اقلیمی)، کاهش آب دریای خزر، ورود انواع فاضلاب‌ها و حجم انبوهی از رسوبات صنعتی و خانگی پنج شهرستان مجاور این تالاب، رشد بی‌رویه گیاهان مهاجر وارداتی مانند سنبل آبی و تجاوز به حریم تالاب و تغییر کاربری زمین‌های حاشیه تالاب را می‌توان ازجمله مهم‌ترین دلایل خشک شدن بخشی از آب تالاب بین‌المللی انزلی عنوان کرد. این مهم باعث شده تا در سه دهه گذشته میانگین عمق آب تالاب بین‌المللی انزلی از ۱۱ متر به کمتر از ۲ متر و در مناطقی تا ۷۰ سانتی‌متر کاهش پیدا کند. این موضوع مهم کارشناسان را بر آن داشت تا برای احیای آن از انواع روش‌ها که یکی از آنان استفاده از فناوری نانو بود کمک بگیرند. مهرماه سال گذشته بود که مدیرکل حفاظت محیط‌زیست گیلان از احیای تالاب بین‌المللی انزلی با استفاده از فناوری نانو با همکاری آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن (جایکا) و شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان خبر داد. قربانعلی محمدپور درخصوص اهمیت استفاده از این روش گفت: «با به‌کار‌گیری روش فناوری نانو مواد آلی ناشی از بقایای گیاهی و جانوری که بخشی از آن دارای مواد معدنی است، می‌تواند برای موجودات آبزی به غذا تبدیل شود، علاوه بر آن این روش باعث می‌شود «عمق لجن‌های آلی» در بستر این تالاب بین‌المللی کاهش پیدا کند به طوری که هم‌اکنون تنها ۲۰ هزار هکتار از مساحت تالاب انزلی آب دارد.» به گفته وی، برای اجرای این طرح هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است که دولت تلاش می‌کند در مدت سه سال این اعتبار را اختصاص دهد. هم‌اکنون طرح استفاده از فناوری نانو برای پاکسازی تالاب بین‌المللی انزلی به‌صورت آزمایشی در پنج استخر ۱۲ هکتاری شیلات در حاشیه تالاب انزلی اجرا شده که در مراحل پایانی است.
مخالفت با احیای تالاب انزلی به روش نانو
با وجود اینکه کارشناسان محیط زیست از غیر خطر بودن استفاده از روش نانو فناوری برای احیای تالاب بندر انزلی سخن به میان می‌آورند، اما نماینده مردم انزلی در مجلس معتقد است به دلیل زیانبار بودن این روش بهتر است روش نانو در تالاب کوچک‌تر به‌طور آزمایشی اجرا و بعد برای احیای تالاب بین‌المللی انزلی به‌کار گرفته شود. حسن خسته‌بند درخصوص درستی ادعایش گفت: «روش نانو که سازمان حفاظت محیط‌زیست برای احیای تالاب بین‌المللی انزلی پیشنهاد داده است مورد تأیید ستاد نانوی کشور نیست.» وی با بیان اینکه روش نانو فقط می‌تواند لجن‌های تالاب را از بین ببرد، ادامه داد: «حدود ۷۰۰ هزار تن رسوب وارد تالاب بین‌المللی انزلی می‌شود که ۹۵ درصد مصالح ساختمانی و معدنی است.» این نماینده مجلس تصریح کرد: «در زمینه تأثیر روش نانو روی آبزیان و پرندگان و اثرات آن روی انسان، رها شدن سیلاب‌ها و بردن مواد سربی و مسی به داخل دریا شبهاتی وجود دارد که سازمان حفاظت محیط‌زیست باید به آن پاسخ دهد.»
