دانایی از جمله مهم‌ترین ویژگی انسان‌ها است که او را در برابر جامعه و اطرافیان متعهد کرده و بار مسئولیت را بر دوش انسان سنگین‌تر می‌کند. بنابراین دانش، آگاهی و مسئولیت رسالت انسان را در مقابل همنوعان خود بیشتر می‌کند و انتظار جامعه را نیز از این گونه افراد افزایش می‌دهد. این رویه، مختص جامعه ما نیست و در تمام جهان، نخبگان در برابر مردم اطراف خود و آینده آنها مسئول هستند و شانه خالی کردن از پذیرش رسالت اجتماعی در برابر جامعه و آینده آن، نه تنها یک فضیلت محسوب نمی‌شود، بلکه چنین افرادی از همسالان معمولی خود بیشتر مورد مطالبه قرار می‌گیرند. البته این ویژگی مختص زندگی این دنیا و معیار‌های انسان جامعه‌پذیر و خردمند نیست، بلکه از پشتوانه دینی و الهی نیز برخوردار است. بنابراین نخبگان جامعه در برابر امروز و فردای جامعهِ خود مسئولیت دارند و نکته حائز اهمیت، تشخیص درست رسالت و وظیفه‌ای است که نخبگان باید به آن توجه کنند. به مناسبت چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی، رهبر معظم انقلاب، بیانیه‌ای با عنوان «گام دوم انقلاب» منتشر کردند که در آن ضمن بررسی چهار دهه تلاش ملت بزرگ ایران، مسیر حرکت آینده انقلاب اسلامی و افق روشن آن را تبیین کردند. ایشان پیش‌تر نیز با ابلاغ عمومی سند الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت، همه آحاد جامعه به خصوص از نخبگان خواسته بودند که با اظهارنظر خود نسبت به تکمیل و غنا بخشی به این سند مهم اقدام نمایند. بنابراین به نظر می‌رسد مهم‌ترین رسالت امروز نخبگان جامعه اسلامی، ورود جدی به موضوعات مطرح شده توسط رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم و تلاش برای تحقق آن است که در این ارتباط ابتدا به نقش نخبگان در جامعه پرداخته و سپس اشاره‌ای کوتاه به نقش نخبگان در تحقق اهداف مطروحه در بیانیه گام دوم انقلاب می‌نماییم.
اول اینکه نخبگان در جامعه به جهت آنکه مورد توجه اقشار مختلف جامعه هستند و بسیاری از افراد جامعه تصمیمات و اقدامات خود را براساس دیدگاه‌ها و نقطه نظرات این قشر عملیاتی می‌کنند، بنابراین برای اهداف کلان کشور و تحقق کم هزینه آنها نقش پیشرانی بزرگ را داشته و در راهبری جامعه به‌سوی اهداف عمومی نقش بسیار حائز اهمیتی دارند.
دومین نقش نخبگان، به قدرت مرجع سازی آنها در جامعه برمی گردد. آنها با هدایت افکار عمومی به سوی مراجع مورد اعتماد از لحاظ فکر و برنامه، هزینه‌های اجرایی کشور را در مسیر توسعه و تحقق اهداف کاهش می‌دهند و روند حرکت را برای رسیدن به چشم‌انداز‌ها و اهداف بزرگ آنکه نیازمند هدایت درست و بسیج تمامی نیرو‌ها است، تسهیل می‌کنند. بخش مهم این فرایند از طریق مرجع سازی درست از سوی نخبگان میسر و امکان‌پذیر است.
سومین نقش به زمینه‌سازی‌های فکری در جوامع به خصوص جامعه ما بر می‌گردد. تردیدی نیست که برای هرگونه حرکت و تغییری، آمادگی ذهنی جامعه و افراد آن برای پذیرش و همگامی یک پیش شرط لازم است.
تا زمانی که از لحاظ فکری جامعه آماده پذیرش تحولات مهم نباشد، امکان عملی اجرای آنها اگر نگوییم ممکن نیست، می‌توان گفت که کاری بسیار سخت و دشوار خواهد بود. بنابراین یکی از وظایف مهم نخبگان جامعه، آماده‌سازی برای تحولات و برخورد مناسب با روند آنها است. مردم در مواجهه با هر گونه تغییر و تحولی، چشم به کنش و رفتار نخبگان جامعه خود دارند و از آنها تأثیر می‌پذیرند.
چهارمین نقش نخبگان به جایگاه آنها در نزد افکار عمومی و عموم افراد جامعه بر می‌گردد. در واقع خود نخبگان همیشه مورد توجه بوده و به عنوان یک گروه مرجع نقش مهمی در حرکت‌های اجتماعی و تحولات مختلف جامعه دارند.
با توجه به موارد ذکر شده باید گفت که نخبگان نقشی بسیار مهم‌تر از دیگران در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی در گام دوم دارند.
اول اینکه نخبگان جامعه به جهت قدرت نفوذ فکری خود، توانمندی بالای در افزایش کنش‌های عقلایی دارند که این امر یکی از ظرفیت‌های مهم و مورد نیاز برای حرکت در مسیر گام دوم انقلاب است. گام دوم انقلاب برای رسیدن به اهداف خود نیازمند رفتار‌های خردورزانه برای برون‌رفت از معضلات و بازگشایی راه‌های نو و اثربخش از سوی تمامی قشر‌های ملت است.
دومین توانمندی نخبگان به ظرفیت کارشناسی آنها بر می‌گردد. نخبگان بهتر از هر کسی، توانایی نقد و تحلیل کارشناسانه و ارائه نظرات کارشناسی دارند، ضمن آنکه اظهارنظر کارشناسی آنها می‌تواند در همراه سازی عمومی و ملی با برنامه‌های انقلاب در گام دوم، کمک شایانی بکند. این امر در سطح مدیران کشور، یکی از مهم‌ترین روش‌های تصمیم سازی است. در واقع اگر چه در جوامع مدیران هستند که تصمیم می‌گیرند، اما نباید تردید کرد که تصمیمات آنها تحت تأثیر نظرات کارشناسی و نقد‌های منصفانه نخبگان است.
نخبگان اگر خود را متعهد به نقد منصفانه و عملکرد خالی از حب و بغض بنمایند، خواهند توانست به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تصمیم سازی، تأثیر بسیار مهم و البته درست در تصمیمات مدیران کشور ایفا نمایند.
مرور ذهنی بیانیه گام دوم یادآور این نکته است که رهبر معظم انقلاب با نگاه عملیاتی و مخاطب قرار دادن جوانان، مسیر حرکت انقلاب را در گام دوم انقلاب تبیین کرده‌اند و آن را به عنوان یک مسیر عملیاتی ترسیم نموده‌اند، بنابراین تحقق اهداف در گام دوم، نیازمند زیرساخت‌های فکری، عملی و علمی در جامعه است تا به چشم‌انداز بزرگ آنکه ایجاد تمدن نوین اسلامی است، دست پیدا کنیم و نخبگان در این مسیر، رسالتی مهم و تاریخی بر عهده دارند که باید با جدیت تمام تلاش نمایند به رسالت خود در بسترسازی برای ایجاد تمدن نوین اسلامی عمل کنند و راه را برای نقش‌آفرینی همه ملت به خصوص جوانان باز نمایند تا در آینده تاریخ، نسل‌های آینده آنها را شایسته قدردانی و تقدیر بدانند و با افتخار از نخبگان خود یاد کنند.
