سرویس تاریخ جوان آنلاین: سِر آنتونی پارسونز، سفیر سابق انگلیس در ایران به مدت پنج سال، از سال ۱۹۷۴ م. (۱۳۵۲ ش) تا ۱۹۷۹ م. (۱۳۵۷ ش) به انجام این مأموریت اشتغال داشت. جایگاه و نفوذ او در هیئت حاکمه ایران در طول مدت انجام این مأموریت، بینیاز از توضیح است. او سالها پس از سقوط شاه، مشاهدات و تحلیلهای خویش از شرایط حاکمیت پهلوی در واپسین سالیان حیات را به رشته تحریر درآورد. اثر وی اخیراً توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی به فارسی ترجمه و منتشر شده است. در دیباچه این کتاب چنین آمده است:
«حافظه تاریخی ملت ایران هرگز سابقه استعماری، خیانتها و دخالتهای مستمر انگلیس را در کشورمان فراموش نمیکند. تاریخ معاصر ایران حوادث بسیار تلخی را به خود دیده که در بسیاری از آنها دولت انگلستان نقش اصلی را ایفا کرده است. حمایت از حرکتهای تجزیهطلبانه در نقاط مختلف و جدایی بخشهایی از خاک ایران، تأسیس و تقویت فرقههای ضاله برای ایجاد تفرقه تقویت حکومتهای استبدادی در ایران، حمایت از دو کودتای ننگین ۱۲۹۹ و ۱۳۳۲ که به دیکتاتوری پهلوی انجامید، دخالت در تغییر دولتها، اخذ امتیازات ظالمانه، غارت ثروتهای ملی و همکاری در سرکوب حرکتهای آزادیخواهانه و استقلالطلبانه ملت ایران بخشی از سوابق ننگین انگلیس در ایران به شمار میرود. مروری بر این حوادث بازخوانی تاریخ معاصر و مطالعه اسناد و مدارک دخالت انگلیس در ایران را ضروری مینماید.
کتاب حاضر خاطرات آنتونی پارسونز، سفیر انگلیس در ایران در زمان پیروزی انقلاب اسلامی است که به شرح حوادث آن دوره مهم تاریخ معاصر اختصاص دارد. پارسونز پنج سال از دوران فعالیت دیپلماتیک خود را در ایران گذراند. در این اثر نیز طبق سنت مألوف شاهد مقاومت و مخالفت انگلیس در برابر انقلاب اسلامی و استقلالطلبی ملت ایران هستیم؛ بهطوری که پارسونز بارها نگرانی و مخالفتش را از سقوط شاه و وقوع انقلاب اسلامی ابراز میکند. سِر آنتونی پارسونز، سفیر کبیر سابق انگلیس در ایران که مدت پنج سال از سال ۱۹۷۴ م. (۱۳۵۲ ش) تا ۱۹۷۹ م. (۱۳۵۷ ش) عهدهدار این سمت در ایران بود، دیپلمات حرفهای است که قبل از احراز سمت سفیر انگلیس در ایران، در ترکیه، اردن، مصر، سودان و بحرین خدمت کرده و آخرین سمت وی قبل از سفارت انگلیس در ایران، معاونت امور خاورمیانه در وزارت امور خارجه انگلستان بود. پارسونز در اوایل سال ۱۹۷۹ م، کمی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به لندن بازگشت و تا سال ۱۹۸۲ ریاست هیئت نمایندگی انگلستان در سازمان ملل متحد را به عهده داشت و در این سمت نیز با مسائل مربوط به ایران از جمله ماجرای گروگانگیری و جنگ ایران و عراق سروکار داشت. آخرین سمت رسمی پارسونز مشاور مخصوص مارگارت تاچر، نخستوزیر انگلستان در امور خارجی بود. وی در پایان سال ۱۹۸۳ بازنشسته شد و این کتاب نخستین اثر او در باره مأموریتهای سیاسیاش در خارج از انگلستان است.
غرور و سقوط بیان خاطرات دوران اقامتش در ایران در مقام سفیر انگلیس است. پارسونز در این کتاب کوشیده است مشاهداتش را درباره اشخاصی نظیر خاندان سلطنتی، رجال مملکتی، سفرا، نمایندگان خارجی و ... و همچنین حوادث رخداده طی اقامت پنج سالهاش در ایران ازجمله فراز و نشیبهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، اقدامات شاه، چگونگی تعارضات بین رژیم و مخالفانش، تظاهرات، اعتصابها و درگیریهای بین ارتش و مردم بهپاخاسته و نظایر اینها را تشریح کند. او سعی کرده است بیان خاطراتش همراه با تحلیل و علتیابی حوادث باشد. به دلیل ارتباط نزدیک با شاه، اعضای خاندان سلطنتی و سران رژیم خاطرات وی میتواند بازگوکننده مطالبی باشد که کمتر در اختیار ما قرار داشته است. البته قضاوت درباره میزان صحت و بیطرفی او در اظهارنظرهایش نیز به عهده خواننده است.»