سرويس ايران جوان آنلاين: چند سالی است که دوستداران محیط زیست با راه‌اندازی پویش‌های مردمی «نه به خرید ماهی قرمز» نه تنها سعی در حذف این فرهنگ بیگانه دارند، بلکه می‌خواهند از این ماهیان سرخ نیز محافظت کنند؛ اما هنوز این پویش تکمیل نشده و تمام مردم به آن نپیوسته‌اند برخی از سودجویان با فروش سمندر لرستانی، لاک‌پشت، مارآبی و لاله واژگون سعی در کسب درآمد مضاعف دارند. درآمدی که اکنون به احتمال انقراض این گونه‌های جانوری و گیاهی قوت بخشیده و پای سازمان حفاظت از محیط‌زیست را هم به میان کشیده است. گفته می‌شود که از سال گذشته تاکنون تخلفات حوزه خرید و فروش جانداران غیرمجاز با افزایش ۳۴۹ برابری روبه‌رو بوده است.
کمتر از ۱۰ روز به جشن سال نو باقی مانده است. تمام مردم در تکاپوی خرید سال نو و چیدن سفره هفت سین هستند. سفره‌ای که طی چند دهه اخیر ماهی قرمز هم به آن اضافه شده است. ماهیان کوچکی که نیاز کمی به اکسیژن دارند، اما به دلیل شرایط نگهداری نامناسب هر ساله بیش از ۱۰ میلیون قطعه از آنها قربانی خودخواهی و ناآگاهی برخی از مردم می‌شوند. سنتی که بر گرفته از فرهنگ ایرانی نیست و طی چند دهه اخیر از سال نو چینی به هفت سین وارد شده است. بنابراین مدتی است که دوستداران محیط‌زیست با راه‌اندازی پویش مردمی «نه به خرید ماهی قرمز» سعی در حذف این فرهنگ بیگانه و محافظت از این جانداران کوچک دارند. از همین رو برای کسانی که هنوز هضم بیگانه بودن این فرهنگ سخت است، ماهی‌های سفالی یا رزینی نقاشی شده ساخته می‌شود. از این رو به نظر می‌رسد طی این یکی دو دهه اخیر با تبلیغات گسترده دوستداران محیط‌زیست کمی از حجم خرید و فروش ماهی‌های قرمز کاسته شده باشد؛ اما متأسفانه اتفاق جدیدی در حوزه حیات وحش رخ داده است، آن هم خرید و فروش گونه‌های دیگر جانداران است.
در حال حاضر در بازار تهیه ملزومات شب عید جاندارانی، چون سمندر لرستانی، لاک‌پشت و مارآبی هم خودنمایی می‌کنند. جاندارانی که در کمتر از پنج سال اخیر خرید و فروش آنها ممنوع اعلام شده است. چراکه با استقبال برخی از مردم برای خرید آنها، گونه‌های مذکور در معرض خطر انقراض قرار گرفته‌اند. بنابراین ادارات استانی سازمان حفاظت از محیط‌زیست به این موضوع ورود کرده‌اند و با گشت‌های نامحسوس در بازار استان‌ها با متخلفان به صورت جدی برخورد می‌کنند.
افزایش ۳۴۹ درصدی تخلفات
گفته می‌شود که در سال گذشته تنها ۶ هزار ۶۰۰ پرونده تخلف در سطح کشور تشکیل شده بود که امسال این رقم با رشد ۳۴۹ درصدی به بیش از ۲۹ هزار پرونده رسیده است. در این خصوص فرمانده یگان حفاظت اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان با اشاره به ممنوعیت خرید و فروش سمندر لرستانی می‌گوید: «امسال قرار است برای صیانت از سمندر لرستانی برنامه‌های ویژه‌ای را به مرحله اجرا در بیاوریم.» قاسم دلفانی با اشاره به اینکه در آستانه شروع نوروز قاچاق سمندر لرستانی نیز شدت می‌گیرد، اضافه می‌کند: «ایجاد دو پاسگاه سیار در مناطق وژن آب (تنگ هفت) و کرکی از جمله اقداماتی است که برای جلوگیری از انقراض این گونه جانوری در برنامه داریم.» در کنار سمندر لرستانی، گونه دیگری که در معرض خطر انقراض قرار دارد، لاک‌پشت است. در این راستا فرمانده یگان حفاظت محیط زیست همدان، بیان می‌کند: «گرفتن حیات‌وحش از زیستگاه طبیعی و انتقال به بازار‌های خرید موجب می‌شود که گونه در محل اصلی به تدریج با کاهش جمعیت و خطر انقراض روبه‌رو شود.» جواد نوری ادامه می‌دهد: «با توجه به اینکه نگهداری حیات‌وحش مستلزم صرف هزینه و وقت زیاد است و بعد از مدتی توسط خریداران در طبیعتی غیر از زیستگاه اصلی رها می‌شود که آن گونه می‌تواند در مکان جدید به آفت و گونه مهاجم تبدیل شود.» لازم به ذکر است که در کنار سمندر و لاک‌پشت خرید و فروش مارآبی هم جرم محسوب می‌شود و این گونه هم در معرض خطر انقراض قرار دارد.
لاله واژگون جایی روی سفره هفت سین ندارد
با این تفاسیرهرگونه خرید و فروش و نگهداری جانداران در معرض انقراض نه تنها غیرقانونی است بلکه متخلفان بر اساس ماده ۱۰ قانون شکار و صید حمل، عرضه، فروش و صدور جانوران وحشی زنده یا کشته و اجزای آنها جرم محسوب شده و مرتکبین اعمال فوق مشمول پرداخت جزای نقدی از مبلغ ۳ تا ۱۵ میلیون ریال و حبس از یک تا شش ماه هستند. البته این روز‌ها مشکل محیط‌زیست به همین جا هم منتهی نمی‌شود و فقط گونه‌های حیات وحش نیستند که در معرض خطر قرار دارند، بلکه طی چند سال اخیر رسم عجیب و جدید دیگری هم در بین مردم در حال گسترش است. رسمی که با قطع لاله‌های واژگون و قرار دادن گل آنها در سفره هفت سین همراه است. گونهای گیاهی که در مناطق کمی از ایران همچون شهرستان بوئین و میاندشت در استان اصفهان، شهرستان الیگودرز در استان لرستان، کوهپایه‌های روستای دهنو در استان مرکزی، روستای کمهر در استان فارس، شهرستان کوهرنگ در استان چهارمحال و بختیاری، شهرستان گرمه در استان خراسان شمالی رشد می‌کند و طی چند سال اخیر با هجوم گردشگران به این مناطق و چیدن گل، از خاک بیرون کشیدن پیاز گل و لگدمال کردن آنها توسط گردشگران در معرض انقراض قرار دارد. بنابراین انتظار می‌رود سازمان حفاظت از محیط‌زیست، سازمان گردشگری و رسانه ملی به کمک این گونه‌ها بیایند و با برنامه‌ریزی جامع جلوی انقراض آنها را بگیرند.
