سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: چند سالی است که شب طنز انقلاب اسلامی همراه با برنامه‌هایی از قبیل: شعر و نثرخوانی، استندآپ کمدی، پخش کلیپ طنز و اجرای موسیقی طنز از سوی باشگاه طنز و کاریکاتور انقلاب اسلامی برگزار می‌شود. چهاردهمین دوره آن هم ۱۷ اسفندماه به مناسبت آغاز چهلمین سال پیروزی انقلاب برگزار شد. در این مراسم شاعران و طنزپردازان جوان جبهه فرهنگی انقلاب با تمرکز بر موضوعات روز و مسائل سیاسی- اجتماعی کشور آثار خود را ارائه دادند. برای آگاهی بیشتر با این محفل با محمدرضا شهبازی مسئول برگزاری شب طنز انقلاب گفتوگو کرده‌ایم. او معتقد است رسانه‌های انقلابی باید بیش از اینها به طنز اهمیت بدهند و نگاه آن‌ها به طنز اصلاح شود.
چهاردهمین شب طنز انقلاب اخیراً از سوی باشگاه طنز انقلاب برگزار شد. شب‌های طنز انقلاب چگونه شکل گرفت و این باشگاه در چه زمینه‌های دیگری فعالیت دارد؟
شب طنز انقلاب که با عنوان «نطنز» معروف است یکی از زیرمجموعه‌های باشگاه طنز انقلاب است. باشگاه هم یکی از واحد‌های دفتر مطالعات جبهه انقلاب است که این دفتر واحد‌های دیگری هم دارد. واحد سینمایی، جشنواره عمار را برگزار می‌کند. واحد طنز هم نامش باشگاه طنز انقلاب است که چند سال پیش آغاز به کار کرد و هدفش آموزش طنزپردازان انقلابی، تولید و توزیع طنز انقلابی است.
یکی از کار‌هایی که در این باشگاه در کنار برگزاری کلاس‌ها، دوره‌های آموزشی، انتشار نشریات و تولیدات فرهنگی و حضور در فضای مجازی انجام می‌شود، برپایی محفل ماهانه تحت عنوان شعر طنز انقلاب اسلامی است که چهاردهمین محفل آن ۱۷ اسفند برگزار شد. این محفل ماهانه معمولا دو ساعت طول می‌کشد. خانواده‌ها و علاقه‌مندان می‌آیند و می‌نشینند و در فضای سالم و شاد و سرگرم کننده، می‌خندند و از برنامه‌های طنز لذت می‌برند. طنزپرداز‌های ما هم سوژه‌های روز را در قالب‌های مختلف مثل شعر، موسیقی، کلیپ و خاطره اجرا می‌کنند، کمدین‌ها، نویسنده‌ها و موزیسین‌ها هم در اجرای این برنامه‌ها مشارکت دارند.
هزینه این برنامه‌ها چگونه تأمین می‌شود؟
مورد حمایت همان دفتر مطالعات است. برنامه‌های ما به صورت کم هزینه و با صرفه جویی زیاد برگزار می‌شود. بچه‌ها مخلصانه پای کار هستند و برنامه‌ها را رایگان اجرا می‌کنند. استقبال هم تاکنون خیلی خوب بوده است، البته مشکل کمبود جا داریم. همیشه تعدادی از علاقه‌مندان مجبور هستند ایستاده برنامه‌ها را ببینند و ما شرمنده آن‌ها می‌شویم. امیدوارم بتوانیم مکان بزرگ‌تر و مناسب‌تری را تهیه کنیم. استقبال از این برنامه نشان می‌دهد تفریح سالم و شاد و سرگرم کننده یک نیاز عمومی است و هم نشان می‌دهد می‌توان طنز هدفمند و مؤثر و به دور از لودگی و اهانت به دیگران و با هدف نقادی و اصلاح امور ارائه داد که مورد استقبال هم قرار گیرد. ما بلیت‌فروشی هم داریم. اختیاری هم است. برخی داوطلبانه با هدف کمک به ادامه این جریان، تعداد بیشتری بلیت می‌خرند، یعنی از سوی مردم هم حمایت می‌شویم و این برای دست‌اندرکاران این برنامه دلگرم کننده است.
طنز انقلاب چه مشخصه‌هایی دارد؟
سوژه طنز انقلابی، مسائل انقلاب است. معضلات فرهنگی و آسیب‌های اجتماعی، موضوع سبک زندگی، تجمل گرایی، غرب زدگی، اسراف، تبعیض، چشم و هم‌چشمی و نظایر اینها، همه مسائل مبتلابه جامعه انقلابی ماست. ما به ارزش‌ها و ضد ارزش‌های جامعه با نگاه انقلابی در قالب طنز می‌پردازیم. دنبال نقد از زاویه ارزش‌های انقلابی هستیم. طنز ما خنثی نیست، طنز روز با نگاه انقلابی است.
برای دفاع از انقلاب چرا زبان طنز را انتخاب کردید؟
اول اینکه این کار را بلد بودیم. بالاخره طنز هم یک قالبی است که بخشی از جامعه با این زبان ارتباط می‌گیرند. اگر با زبان طنز حرف بزنیم، مخاطبان می‌شنوند و می‌پذیرند. طنز عمق نفوذ خوبی دارد، شاید قالب‌های دیگر این مقدار نفوذ را نداشته باشند. برای همین مشغول به طنز شدیم. دوم اینکه در جبهه فرهنگی انقلاب یکی از حوزه‌هایی بود که خیلی به آن توجه نشده بود و ضرورت آن وجود داشت و نیازش هم احساس می‌شد، البته از مدت‌ها قبل مشغول نوشتن طنز بودیم، اما سه سالی است که باشگاه طنز انقلاب به صورت منسجم شکل گرفت و توانستیم نیرو‌های فعال در حوزه طنز انقلابی را ساماندهی کنیم. کنار هم جمع می‌شوند و برای انجام کار‌های بزرگ و مؤثر هم افزایی می‌کنند.
مخاطب شما هم فقط انقلابی‌ها هستند یا غیرانقلابی‌ها را شامل می‌شود؟
شامل همه می‌شود. ما نمی‌خواهیم نگاه کلیشه‌ای به مخاطبان‌مان داشته باشیم، مثلاً بگوییم فقط چادری‌ها بیایند. اگر به محافل طنز ما بیایید، همه تیپ افراد با ظاهر متفاوت را می‌بینید که حضور دارند. این نشان می‌دهد ما نگاه سیاسی نداریم و با نگاه جناحی به ارزش‌های انقلاب نگاه نمی‌کنیم، البته هنجارشکنی نمی‌کنیم. به ارزش‌های اسلامی و انقلابی پایبند هستیم، اما نگاه تنگ‌نظرانه نداریم. نگاه طنز انقلابی به مسائل اجتماعی و فرهنگی آنقدر زیبا و قابل اعتناست که هنرمندانه مخاطبان را جذب کند.
گرایش سینما و صدا و سیما به طنز در سال‌های اخیر بیشتر شده است. گرچه در رویکرد‌ها و محتوای تولیدی آن‌ها جای بحث وجود دارد، اما طنزپردازان انقلابی چقدر توانسته‌اند از این ظرفیت استفاده کنند؟
نکته این است که ما ابتدا باید زمینه تربیت و رشد طنزپرداز انقلابی را فراهم کنیم تا بعد به استفاده از آن‌ها در صدا و سیما و سینما بپردازیم. خیلی از آن‌هایی که اکنون در این رسانه‌ها نویسنده طنز فیلم‌ها و سریال‌ها هستند، در گذشته در رسانه‌های روشنفکری ما قلم زده، رشد کرده و کار یاد گرفته‌اند تا الان به سینما و سیما رسیده‌اند، مثلاً کار را در یک مجله یا ماهنامه شروع و به تدریج رشد کرده و بالا آمده‌اند و الان مثلاً می‌توانند سریال طنز بنویسند، اما وقتی نگاه به طنز انقلابی نباشد، یعنی بدون پایه است تا پایه درست نشود نمی‌توان انتظار داشت در رده‌های بالاتر مثل سینما و سیما موفق شویم. مجلات و روزنامه‌های ما حاضر نیستند به طنز انقلابی یک ستون بدهند، بعد می‌گوییم چرا تلویزیون یا سینما طنز و کمدی انقلابی نمی‌سازد و نشان نمی‌دهد. یک جا باید اینها تربیت شوند. طنزپرداز حرفهای که یک دفعه از آسمان نازل نمی‌شود، باید پنج سال، ۱۰ سال در روزنامه یا مجله قلم بزند تا حرفهای شود و به توانی دست یابد که بتواند سریال و فیلمنامه بنویسد، البته این مشکل خاص طنز نیست. در حوزه انیمیشن هم همین طور است. می‌گویند شما رسانه‌های انقلابی باید همه یک «دیرین دیرین» بسازید. من می‌گویم کارگردان و نویسنده این انیمیشن ۲۰ سال مطبوعاتی بودند. در روزنامه و مجله می‌نوشتند. بعد آمدند انیمیشن ساختند و ساختند تا یکی «دیرین دیرین» شد. حالا از فلان جا به ما زنگ می‌زنند شما بیایید برای ما «دیرین دیرین» بسازید. خب معلوم است که نمی‌شود. باید رشد کرد، قد کشید تا به آنجا رسید. همین که دنبال این قضیه است، حاضر نیست در رسانه خودش یک صفحه یا ستون بدهد که طنزپرداز ما آنجا بنویسد و رشد کند. مشکل اصلی ما در حوزه سیما و سینما و سایر رسانه‌ها این است.
مخاطبان شما چطور می‌توانند با شما ارتباط بگیرند؟
در فضای مجازی «باشگاه طنز انقلاب» را جست‌وجو کنند به یکسری راه‌های ارتباطی می‌رسند. یکی از آن‌ها سایت راه راه طنز است. در پیام‌رسان‌ها هم با آی‌دی tanzym_ir@کانال داریم. در اینستاگرام هم به عنوان صفحه «راه راه» و صفحه «نطنز» وجود دارد که می‌توانند از طریق آن‌ها از برنامه‌های ما مطلع شوند و در دوره‌های آموزشی ما شرکت کنند. یکی از کار‌های مهم باشگاه طنز انقلاب، برگزاری دوره‌های آموزشی در زمینه‌های مختلف طنز مطبوعاتی، کاریکاتور و شعر طنز است. این دوره‌ها هر چند وقت یک بار برگزار می‌شود. جدیدترین دوره هم در بهار ۹۸ برگزار خواهد شد.
بلاخره تعیین بفرمائید طنز خنثی نیست .
