سرویس سیاست جوان آنلاین: اکنون بار دیگر و پس از گذشت ۱۱ سال از آن سفر بار دیگر حسن روحانی به دعوت رسمی برهم صالح، رئیس جمهور عراق عازم یک دیدار رسمی از این کشور می‌شود.
سفری که بازتابی از تحولات گسترده‌ای است که بین ایران و عراق روی داده و نه تنها منجر به ارتقای روابط دو طرف برای حفظ امنیت منطقه شده، بلکه آینده درخشانی را پیش پای دو کشور قرار می‌دهد.
رابطه پر فراز و نشیب
از ۱۰ سال پیش تاکنون دو کشور ایران و عراق در حوزه امنیت داخلی و روابط خارجی فراز و نشیب‌های فراوانی را تجربه کرده‌اند.
پس از خروج نیرو‌های نظامی امریکا از عراق با ظهور گروهک تروریستی داعش در سوریه و رشد انفجار گونه آن که با اشغال موصل آغاز شد، عراق تا مرحله سقوط کامل پیش رفت و این در حالی بود که هیچ کمک محسوسی در آن روز‌های سرنوشت‌ساز از سوی امریکا به دولت مرکزی در بغداد صورت نگرفت.
در چنین شرایطی بود که ایران به کمک همسایه خود شتافت و با کمک به نیرو‌های مسلح عراق نیرو‌های داعش را در مقابل دروازه‌های بغداد متوقف کرد. در مرحله بعدی نیرو‌های مردمی عراق که با فتوای مرجعیت به کمک نیرو‌های مسلح این کشور شتافته بودند با کمک ایران وارد نبرد با داعش شده و تک تک شهر‌های این کشور را آزاد کردند.
حالا در آستانه سفر روحانی به بغداد نه تنها خبری از داعش نیست، بلکه عراق به نوعی خودکفایی امنیتی نیز دست یافته است. در طرف مقابل روابط ایران با عراق نیز سال به سال در حال تقویت شدن است.
شاید زمانی سفر به عتبات عالیات برای ایرانیان با زحمت و موانع اداری فراوانی همراه بود، اما حالا هر سال و در آستانه پیاده روی اربعین نزدیک به ۲ میلیون ایرانی عازم این سفر می‌شوند.
از سوی دیگر عراق که حالا به امنیت نسبی در سایه همکاری با ایران دست یافته به دنبال بازسازی زیر ساخت‌های خود است و در این میان همکاری با همسایگان خود را در اولویت کار خود قرار داده است.
حالا سؤال اصلی اینجاست که سفر روحانی به عراق چه دستاوردی برای هر دو کشور خواهد داشت.
مبادلات ایران و عراق به ۲۰ میلیارد دلار می‌رسد
ایران یکی از بزرگ‌ترین شرکای تجاری عراق است و هر سال میلیارد‌ها دلار تبادل مالی در قالب تجارت کالا بین دو طرف صورت می‌گیرد، اما با وجود پیشرفت‌های گسترده سال‌های اخیر بین دو طرف، همچنان ظرفیت‌های فراوانی برای توسعه روابط وجود دارد که مغفول مانده است.
در کنار این برخی کشور‌ها و رقبای منطقه‌ای ایران به دنبال بهره‌برداری از بازار رو به رشد عراق هستند. به عنوان مثال ترکیه تلاش فراوانی کرده است تا بتواند بازار عراق در حوزه مواد غذایی را از آن خود کند.
این در حالی است که ترکیه چه از لحاظ مرز‌های زمینی برای جابه‌جایی کالا و چه از لحاظ پیوند‌های فرهنگی چندین پله پس از ایران قرار می‌گیرد. شاید استفاده از همین ظرفیت جزو مواردی خواهد بود که قرار است در سفر روحانی به عراق مورد توجه قرار بگیرد.
ایرج مسجدی، سفیر ایران در عراق نیز در همایشی که روز گذشته به منظور گسترش روابط اقتصادی دو کشور برگزار شد، با اشاره به ظرفیت‌های فراوان ایران و عراق برای گسترش روابط گفت: حجم تبادل تجاری و صادرات غیرنفتی ایران به عراق در حال حاضر به ۱۰ میلیارد دلار می‌رسد که باید به این رقم، صادرات گاز و برق را نیز افزود. درحال حاضر میلیون‌ها نفر برای تجارت، درمان و تحصیل و زیارت میان دو کشور رفت و آمد می‌کنند که در نوع خود میان دو کشور بی نظیر است.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در این همایش ابراز امیدواری کرد که حجم تبادل تجاری با عراق در سال‌های آتی به ۲۰ میلیارد دلار برسد.
راهی بر دور زدن تحریم‌ها
شاید آنچه امروز روابط اقتصادی ایران و عراق بیش از پیش به یک اولویت تبدیل کرده، تحریم‌های یکجانبه‌ای است که از سوی امریکا علیه ایران اعمال شده است.
گسترش روابط ایران با کشور‌های منطقه عاملی است که می‌تواند این تحریم‌ها را به طور کامل بی اثر کند. همچنین قرارداد‌های دو جانبه پولی بین ایران و کشور‌های همسایه نیز می‌تواند به تسهیل روابط مالی ایران منجر شود.
در این میان ترکیه و عراق به دلیل حجم اقتصاد و همچنین نزدیکی قابل توجه به تهران می‌توانند نقش مهمی در تسهیل روابط بانکی ایران با سایر کشور‌ها ایفا کنند. از همین رو بود که چندی پیش همتی، رئیس بانک مرکزی ایران در سفری به کشور عراق بک تفاهمنامه دو جانبه برای استفاده از پول ملی در تسویه حساب روابط تجاری امضا کرد.
امضای این تفاهم می‌تواند به استفاده ایران از امکانات عراق برای جابه‌جایی پول به خصوص با کشور‌های اروپای شرقی و همچنین آسیا منجر شود.
سخنان رئیس جمهور عراق در جمع خبرنگاران ایرانی که روز گذشته منتشر شد، نشان‌دهنده علاقه مشترکی است که بین ایران و عراق برای توسعه روابط دو جانبه وجود دارد.
رئیس جمهور عراق چه گفت:
برهم صالح در جمع خبرنگاران ایرانی با اشاره به اینکه ایران همواره در مقاطع حساس در کنار عراق ایستاده است، گفت: عراق مایل است که به ملت ایران کمک کند که آزار و اذیتی که از تحریم‌ها می‌بینند کاهش پیدا کند. عراق و منطقه از این تحریم‌ها متأثر می‌شوند، اما ما براساس داده‌های موجود تلاش می‌کنیم که از آزار و اذیت ملت ایران در این زمینه کاسته شود.
وی در این دیدار با اشاره به روابط تاریخی ایران و عراق می‌گوید: همانطور که در تهران گفتم ایران در کنار ملت عراق برای مبارزه با دیکتاتوری صدام حسین و استبداد ایستاد، بسیاری از عراقی‌ها به ایران آمدند و ایران با آغوش باز از آن‌ها استقبال کرد. ایران در دوره گذشته در مبارزه با داعش در کنار ما ایستاد و ما هیچ چیز جز اینکه به ایران بگوییم از شما متشکریم نمی‌توانیم بگوییم. آن‌ها واقعاً در روز‌های سختی در کنار ما ایستادند.
برهم صالح همچنین در این دیدار از تلاش عراق برای حذف عوارض زائد و بروکراسی بی مورد برای بحث روادید بین دو کشور سخن گفت و تصریح کرد: امیدوار هستیم به زودی به این هدف برسیم که روادید به طور کامل لغو شود.
مقابله با حاشیه‌سازان در اولویت
به نظر می‌رسد همه چیز برای سفر موفق روحانی به عراق فراهم است و در جریان این سفر چندین توافقنامه برای همکاری در خصوص مسائل اقتصادی، تأمین امنیت مشترک به امضا خواهد رسید.
همچنین دیدار حسن روحانی با آیت‌الله سیستانی، مرجعیت عراق نیز از جمله رخداد‌هایی است که به شدت مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است. از روز شنبه نیز محمد جواد ظریف برای فراهم آوردن مقدمات سفر روحانی به عراق در بغداد به سر می‌برد.
نکته‌ای که باید مورد توجه دولت قرار بگیرد، تلاش برخی از کشور‌ها برای ایجاد شکاف اجتماعی بین مردم ایران و عراق است که نمونه آن در اعتراضات تابستان مردم بصره به نمایش درآمد.
هوشیاری دولت برای دوری از هرگونه حاشیه در این سفر نکته‌ای است که باید مورد توجه همه از جمله رسانه‌ها قرار بگیرد.
