سرويس ايران جوان آنلاين: وقتی کارخانه کود کمپوست یزد پس از هفت سال بالا و پایین شدن در اوایل سال ۱۳۹۱ مورد بهرهبرداری قرار گرفت تا بخشی از ۳۰۰ تن زباله تولیدی روزانه مردم یزد را به چرخه طبیعت بازگرداند، در آن زمان رئیس شورای شهر یزد در مراسم بهرهبرداری از این کارخانه با اشاره به اینکه قرارداد و احداث کارخانه کمپوست در سال ۸۴ منعقد شده و مدت زمان آن نیز ۱۸ ماه بوده است، با تأکید بر اینکه هیچ دلیلی این همه تأخیر را توجیه نمیکند از طولانی شدن زمان بهره برداری انتقاد کرد. هر چند مسئولان فکر میکردند که دیگر به روزهای پایانی انتظارشان نزدیک شدهاند و حالا این کارخانه میتواند جوابگوی رفع مشکلاتشان باشد، اما این شهر پایلوت، هنوز یک کیلوگرم هم کمپوست تولید نکرده و گویی اولویتهای شهر جهانی یزد تغییر کرده و مسئولان درگیر کارهای خودشان شدهاند و دیگر وقتی برای کمپوست باقی نمیماند.
قرارداد احداث کارخانه کمپوست یزد در سال ۸۴ منعقد شد و قرار بود پیمانکار این طرح حداکثر ظرف مدت ۱۸ ماه آن را به پایان برساند تا یزد شهر پایلوت اجرای طرح تولید کمپوست شود، اما این طرح مدتها به درازا کشید. پس از کشوقوسهای بسیار، کارخانه کمپوست سرانجام در سال ۱۳۹۱ به بهرهبرداری رسید و خبر بهرهبرداری از آن به شکل گستردهای در رسانههای استان بازتاب یافت، اما عملاً چرخ این کارخانه نچرخید و شاید حتی زبالههای یک هفته شهر هم در این کارخانه به کمپوست تبدیل نشد. کارخانهای که میتوانست روزانه ۲۵۰ تن زباله را به کود کمپوست تبدیل کند، اما به دلیل سوءمدیریتها، بهرهبرداری از این کارخانه بیسرانجام ماند.
حرفهایی به بد بویی زباله
یزد در زمره نخستین استانهایی بود که طرح ایجاد کارخانه کمپوست در آن کلید خورد تا جایی که برخی اعضای شورای شهر سوم یزد را پایلوت طرح تبدیل زباله به کمپوست در کشور معرفی کردند. با این حال یزد در زمره معدود شهرهایی است که تفکیک زباله در آن هنوز معنای چندانی پیدا نکرده زیرا عملاً تفکیک زباله سرانجامی ندارد و زبالههای تفکیک شده در نهایت دفن میشوند. روزانه در یزد ۳۴۰ تن زباله تولید میشود و ۶۰ تا ۷۰ درصد این زبالهها نیزتر است و میتواند طی فرآیندی به کود مغذی کمپوست تبدیل شود، اما این ثروت اکنون دفن میشود. حالا یزد مانده و کارخانهای که نه میدانند کار میکند، نه کار نمیکند. هر روز هم هر کس هر مطلبی که میخواهد در مورد آن میگوید. بعضی وقتها حرفهای مسئولان چنان با اطمینان عنوان میشود که حس میکنیم کارخانه با تمام توان در حال پیش بردن امورات است و میتواند نه تنها پاسخگوی نیازهای یزد باشد، بلکه استانهای اطراف را هم تحت پوشش قرار دهد. دقیقاً دو سال پیش بود که مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری یزد با بیان اینکه سرانه تولید زباله به اعضای هر شهروند یزدی روزانه ۵۸۰ گرم است گفته بود: «روزانه ۳۲۰ تن زباله خانگی در یزد تولید میشود که بر اساس فرمول و آنالیز انجام شده ۷۰ درصد پسماندتر و ۳۰ درصد پسماند خانگی خشک است.» مهندس حمیدرضا رحیم دل ادامه داد: «به دلیل اهمیت تفکیک از مبدا، برنامههای آموزشی و فرهنگسازی در این راستا از طریق برنامه رادیویی صدای شهر اقدام شده است، همچنین ۱۵۰ میلیون تومان بابت آموزش شهروندان از طرف شهرداری به جهاد دانشگاهی پرداخت شده است و ۱۵۰ ست تفکیک از مبدا با هزینه حدود ۱۲۰ میلیون تومان در شهر نصب شده تا ذهن شهروندان با این امر مهم درگیر شود و یک آشنایی ذهنی پیدا کنند تا در منازل نسبت به تفکیک زباله اهتمام ورزند.» وی افزود: «در سالهای گذشته (سال ۹۳) روزانه حدود شش تن پسماند خشک از مبدا جمعآوری میشد که در سال ۹۵ این میزان روزانه به ۶ تا ۱۰ تن رسیده است.»
دم خروس و قسم حضرت عباس
حالا نمیدانیم قسم حضرت عباس را قبول کنیم یا دم خروس را سال ۸۴ بود که استارت احداث کارخانه کمپوست در یزد زده شد تا بخشی از ۳۴۰ تن زبالهای که در شهر تولید میشود به کودی مغذی تبدیل شود، اما از آن سال تاکنون این کارخانه در بلاتکلیفی است. حالا یکی از اعضای شورای اسلامی شهر یزد میگوید: «هنوز نتوانستهایم کار اثربخشی برای کارخانه کمپوست انجام دهیم، اما اکنون مراحل اداری و قانونی برای خلع ید مدیریت قبلی این کارخانه در حال انجام است.» الهه جورابی ادامه میدهد: «متأسفانه کارخانه کمپوست دیده نشده و هرگز در برنامههای شهرداری و شورای شهر کسی آن را در اولویت نگذاشته است و هرگاه سرمایهداری برای سرمایهگذاری معرفی شده، همواره به زعم مسئولان طرحهای مهمتری برای معرفی وجود داشته است.» وی با بیان اینکه اکنون در کارخانه کمپوست فقط کار تفکیک انجام میشود و زبالههایتر دفن میشود، تأکید میکند: «هیچ اقدامی در راستای تبدیل زبالهها به کمپوست در این کارخانه انجام نمیشود.» عضو شورای اسلامی شهر یزد یکی از مشکلات کارخانه کمپوست بعد از مباحث مدیریتی را بحث آب این کارخانه دانست و تصریح کرد: «چاه موجود با فاصله ۱۰ کیلومتری از این کارخانه قرار دارد که امیدواریم بتوانیم مجوز انتقال چاه به نقطهای نزدیکتر را دریافت کنیم. بحث کارخانه کمپوست باید به یک مطالبه مردمی از سوی مردم و تشکلهای مردم نهاد تبدیل شود تا دستاندرکاران امر اهتمام بیشتری نسبت به تعیین تکلیف آن داشته باشند.»