با توجه به نقش مهم روستاها در تولیدات کشاورزی و دام و طیور لازم است که مشکلات موجود برسرآنها برداشته شود. ازمیان نیازهایی مختلفی که روستاییان دارند، بحث داشتن مسکن واماکن محکم نوازجمله مواردی است که نیازمند توجه ویژه است. دراین میان روستاهای آذربایجان شرقی ازجمله ناطقی به شمار میرود که توانسته در طول ۴۰ سال گذشته اقدامات خوبی در این زمینه انجام دهد موضوعی که باعث شد تا معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن آذربایجان شرقی اعلام کند: «به برکت انقلاب ۱۵۰ هزار واحد مسکونی روستایی خشتی در آذربایجان شرقی مقاومسازی و بازسازی شده است.»
آبرسانی، داشتن جادههای ایمن واستاندارد تنها گوشهای از نیازهای روستاییان وروستاها آذربایجان شرقی است موضوعی که سعی شده در طول سالهای اخیر تاحدودی رفع شود. با این حال هنوزمشکلاتی وجود دارد که نیازمند است تا با عزم ملی حل شود. با اینکه ۹۷ درصد جمعیت روستایی دارای تاسیسات آب هستند، ولی شاخص بهرهمندی ۸۳ درصد است.این درحالی است که ۱۴ درصد روستاها که دارای لولهکشی آب هستند به دلایل مختلف از جمله فرسودگی شبکه، خشکسالی منابع، خشکی دریاچه ارومیه و ... از نظر کمی با مشکلاتی روبهرو شدهاند. همچنین برای ۲۷ روستای استان آب شرب و آب مصرفی جدا شده و از آب شیرینکن استفاده میکنند به طوری که آب چشمه و چاه برای مصارف آب شرب و یا سایر موارد از هم جدا شده است.
مقاوم سازی مسکن روستایی در آذربایجان شرقی
تولید، تنوعی از محصولات کشاورزی وباغی درکنارتولید انواع دام وطیوروزنبور داری وآبزی پروی ازجمله مزایایی است استان آذربایجان غربی را به بکی ازمهمترین قطبهای کشور دراین زمینه تبدیل کرده است. این درحالی است که وقوع سیل وزلزله در این استان خصوصا مناطق روستایی موجب شده تا ساختما نهای آنهابعضا فرسوده ونیازمند نوسازی باشندموضوعی که سعی شده تا دراین سالها مرتفع شود. معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن آذربایجان شرقی دراین خصوص میگوید: «به برکت انقلاب ۱۵۰ هزار واحد مسکونی روستایی خشتی در آذربایجان شرقی مقاومسازی و بازسازی شده است». حسین اکرمیوش با اشاره به عملکرد بنیاد مسکن انقلاب اسلامی آذربایجان شرقی در طول ۴۰ سال گذشته از پیروزی انقلاب میافزاید: «در حال حاضر ۳۰۵ هزار واحد مسکن روستایی در آذربایجان شرقی وجود دارد و اکنون توانستهایم ۴۹ درصد واحدهای روستایی را مقاومسازی کنیم.»
درحالی که میانگین کشوری مقاومسازی واحدهای مسکونی روستایی در طول عمر چهلساله انقلاب اسلامی ۳۹ درصد بوده، ولی این آمار در استان آذربایجان شرقی ۴۹ درصد است که این مهم یبانگرآن است که دراستان به تأمین مسکن ایمن برای روستائیان جزو اولویتها بوده است. معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن آذربایجان شرقی بابیان اینکه بنیاد مسکن آذربایجان شرقی در طول چهلسال گذشته سعی کرده تا خدشهای به نام انقلاب اسلامی وارد نشود، چون این نهاد جوشیده از یک انقلاب مردمی است، ادامه میدهد: «در جریان زلزله سال ۹۱ منطقه ارسباران (اهر، ورزقان و هریس) بیش از ۲۰ هزار واحد مسکونی روستایی بازسازی شد و این بازسازیها استان را به بالای میانگین آمار کشوری رساند.»
اکرمی وش بیان میکند: «سهمیهای که سالانه برای استانها از نظر بازسازی و مقاومسازی واحدهای مسکونی روستایی تعیین میشود، سهم استان آذربایجان شرقی ۱۲ هزار واحد است و برای امسال بازسازی و مقاومسازی ۹۰۰۰ واحدهای مسکونی روستایی به ما ابلاغشده، ولی چون مردم مشکلات اقتصادی و معیشتی دارند علاقهای به مقاومسازی مساکن خود ندارند و از طرفی هم تا به حال از مجموع ۹ هزار واحد ابلاغی سالجاری ۱۶۰۰ واحد را مقاومسازی کردهایم.» وی با بیان اینکه تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و تأسیس بنیاد مسکن، تمامی واحدهای مسکونی روستایی در استان خشتی و در برابر حوادث غیرمترقبه ناایمن بود، میافزاید: «از سال ۷۴ تا هشتاد و چهار، ۸ هزار و ۳۳۵ واحد مسکونی روستایی در آذربایجان شرقی در قالب طرح بهسازی مسکن روستایی احداثشده بود و طرح ویژه بهسازی مسکن روستایی که از سال ۸۴ آغاز شده تا به امروز ۱۲۹ هزار و ۴۸۱ واحد مسکونی روستایی احداث کردهایم.»
به گفته معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن آذربایجان شرقی در جریان زلزله سال ۹۱ منطقه ارسباران، ۲۰۰۰۰ واحد مسکونی روستایی در شهرستانهای اهر، ورزقان، هریس، تبریز، مرند و جلفا احداث شد که البته واحدهای بازسازیشده در جلفا و مرند جزئی بود و در کنار واحدهای روستایی، ۴ هزار و ۴۹۸ واحد مسکونی شهری نیز بازسازی و تحویل مردم شد. اکرمیوش با اشاره به وقوع سیل ۲۵ فروردینماه ۹۶ در شهرستانهای تبریز، آذرشهر، عجبشیر و مراغه میگوید: «در این شهرستانهای سیلزده، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی آذربایجان شرقی توانست در عرض ۷ ماه، ۹۲۴ واحد مسکونی در مناطق سیلزده بازسازی کند.»
وی میافزاید: «بعد از گذشت ششماه از سیل شهرستانهای تبریز، آذرشهر، عجبشیر و مراغه، شاهد وقوع سیلاب دیگری در منطقه شربیان شهرستان سراب بودیم که در این راستا بنیاد مسکن انقلاب اسلامی آذربایجان شرقی بر اساس وظیفهای که دارد سعی کرد تا در کمترین زمان واحدهای تخریبشده را بازسازی کند بهطوری که در منطقه سیلزده شربیان ۳۵۰ واحد مسکونی بازسازی و تحویل مردم دادیم.» معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن آذربایجان شرقی با تأکید بر اینکه یک هزار و ۳۶۳ میلیارد ریال کمک بلاعوض به واحدهای مسکونی آسیبدیده از حوادث در آذربایجان شرقی پرداخت کردهایم، خاطرنشان میکند: «پرداخت کمک بلاعوض به واحدهای نیمهتمام روستایی و واحدهای نیمهتمام اقشار زیرپوشش نهادهای حمایتی کمیته امداد، بهزیستی و ... به ارزش ۵۶ میلیارد ریال از دیگر محورهای اقدامات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی آذربایجان شرقی است.» به گفته وی پرداخت تسهیلات قرضالحسنه در قالب تعمیر واحد مسکونی و احداثات به ۴۳ هزار و ۷۸۸ واحد مسکونی روستایی در استان آذربایجان شرقی از دیگر اقدامات انجام گرفته دراین زمینه است.
نوسازی به شرط حفظ هویت
ازآنجا که بافتهای فرسوده در مناطق مختلف کشورخصوصا روستایی بعضا از ارزش تاریخی وفرهنگی برخوردارند لذا درموقع نوسازی ویا مرمت بایدبافت آنها دست نخورده بماند. موضوعی که در نوساری هویت معماری بومی خانههای روستایی آذربایجان شرقی مورد توجه قرار گرفته است. معاون عمرانی استاندار آذربایجان شرقی با تایید این موضوع میگوید: «هویت معماری بومی خانههای روستایی آذربایجان شرقی باید حفظ شود.»
جواد رحمتی با اشاره به ضرورت ایمن سازی واحدهای روستایی استان میافزاید: «استان آذربایجان شرقی یکی از مناطق زلزله خیز کشور است و برای همین نیاز است تا توجه ویژهای به بحث مقاوم سازی داشته باشیم.» وی با بیان اینکه ساخت مسکن اقتصادی از اهداف طرح ویژه بهسازی و نوسازی مسکن روستایی است، ادامه میدهد: «نوسازی مسکن روستایی در شرایط جغرافیایی فعلی و با توجه به زلزله خیز بودن منطقه ضروری است.» رحمتی با تاکید بر اینکه باید بانکها شرایط پرداخت وام مسکن روستایی را تسهیل بخشند، بیان میکند: «همکاری نزدیک سیستم بانکی با بنیاد مسکن استان برای اجرای طرحهای مقاوم سازی مسکنها ضروری است.»
معاون عمرانی استاندار آذربایجان شرقی مب افزاید: «مشکل ضمانت زنجیرهای برای گرفتن تسهیلات ویژه بهسازی و نوسازی مسکن روستایی باید با همکاری بین بخشی حل شود.» به گفته وی، از مجموع ۱۴۷ هزار و ۶۵۴ واحد روستایی تحت پوشش این طرح، کار نوسازی و مقاوم سازی ۱۳۲ هزار و ۸۰۹ واحد به اتمام رسیده است.