سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: این را می‌توان از شانه‌های لرزان مردان و زنان جوانی متوجه شد که به کوچه‌های بنی‌هاشم پا گذاشته‌اند. این نمایش‌واره در عمل تماشاگر ندارد. همه آمده‌اند تا بخشی از صحنه باشند؛ آتشی که تا همیشه تاریخ شعله‌هایش زبانه می‌کشد و صدای ناله افلاکیان همنوا را با آسمانی‌ترین خاکیان، هنوز می‌شود شنید، اگر گوش جان بسپارید و در کوچه‌های بنی‌هاشم به حیاتی‌ترین بزنگاه تاریخ سفر کنید. نمایش‌واره کوچه‌های بنی‌هاشم محملی است برای همین سفر تاریخی؛ نمایشی که تماشاگرانش بخشی از صحنه نمایشند. با حضور در کوچه‌های بنی‌هاشم این شما هستید که به صحنه‌های مختلف وارد می‌شوید و صحنه‌های این تئاتر آیینی تغییر نمی‌کند بلکه مخاطب همراه با بازیگران نمایش از صحنه‌ای به صحنه دیگر حرکت می‌کند تا خود را جزئی از صحنه بداند و بیشتر و بهتر با پرده‌های نمایشی که در پیش چشمش اجرا می‌شود همذات‌پنداری کند. کوچه‌های بنی‌هاشم در اصل نمایش نیست بلکه روایتی است تاریخی که به شیوه هنرمندانه در برابر چشمان مخاطب پرسشگر امروز به تصویر کشیده می‌شود تا برخی سؤالات و ابهامات امروز جامعه را با بازگشت به ۱۴۰۰ سال قبل پاسخ دهد؛ ابهاماتی که ریشه بسیاری از آن‌ها در کوچه‌های بنی‌هاشم و سقیفه بنی ساعده است.
تدارک محتوایی با تکیه بر منابع اهل سنت
این نهمین سالی است که نمایش‌واره کوچه‌های بنی‌هاشم در ایام شهادت سرور زنان دو عالم حضرت زهرا (س) برپا می‌شود. کوچه‌های بنی‌هاشم نمایش‌واره‌ای است که طی سال‌های اخیر همه ساله به همت مؤسسه فرهنگی- هنری ریحانه النبی در همین ایام و در محله‌های مختلف شهر تهران برپا شده تا مخاطبانی از همه طیف و در همه مناطق شهر را پوشش دهد. این نمایش امسال در میدان ولی‌عصر و بلوار کشاورز تا ۲۰ بهمن ماه روز شهادت حضرت زهرا (س) برقرار است. مرتضی سراهی مسئول محتوایی این نمایش‌واره درباره این نمایش به «جوان» می‌گوید: «در بخش دلنوشته‌ها گاهی با نوشته‌های عجیبی مواجه می‌شویم.»
به گفته وی تدارک محتوایی این نمایشگاه بیش از هشت ماه طول می‌کشد و هر سال بر اساس بازخوردی که از بازدیدکنندگان دریافت می‌شود، این محتوا مورد بازنگری قرار می‌گیرد. سراهی تأکید می‌کند: «محتوای نمایشنامه بر اساس اسناد و مدارک مشترک میان شیعه و اهل سنت نگاشته شده و مواردی که ممکن است چالش‌برانگیز باشد تماماً از منابع اهل سنت استناد شده است.»
عبور از کوچه‌های بنی‌هاشم
پرده اول این نمایش از یک کلاس درس دانشگاهی آغاز می‌شود و بازیگرانی که در میان تماشاگر‌ها روی صندلی‌های دانشجویی نشسته‌اند و پرسش دارند، ابهام دارند و شبهه‌های گوناگون نظام استوار باورهایشان را شکننده کرده است. استاد که می‌کوشد دانشجویانش را قانع کند در نهایت تصمیم می‌گیرد آن‌ها را به سفری در دل تاریخ فرابخواند. تخته سیاه کنار می‌رود و سفر به دل تاریخ از رهگذر «کوچه‌های بنی‌هاشم» آغاز می‌شود. آغاز قصه کوچه‌های بنی‌هاشم از لحظات آخر زندگی رسول رحمت (ص) است و مهاجر و انصاری که به دنبال سهم خود از سفره اسلام هستند. با رحلت پیامبر (ص) و ماجرای سقیفه بنی ساعده و مشاهده مشاجره سران مهاجر و انصار بر سر تعیین جانشین پیامبر (ص) بخشی از ریشه‌های چالش‌های امروز جهان اسلام پیش چشم مخاطب به تصویر کشیده می‌شود. دعوا بر سر تعیین جانشین پیامبر (ص) آن هم در شرایطی که پیکر رسول خدا (ص) در مسجد روی زمین مانده و جز حضرت علی (ع) و چند تن از یاران راستین آن حضرت کسی برای غسل و کفن ایشان در مسجد نیست و درست در حالی که جانشین پیامبر (ص) بار‌ها و بار‌ها از سوی ایشان به تمامی مردم معرفی شده و در ماجرای غدیر خم تمامی جماعت حاضر در سقیفه با جانشین راستین پیامبر (ص) یعنی حضرت علی (ع) بیعت کرده‌اند، صحنه‌های بعدی این حکایت با روایت تعیین جانشین و تقسیم قدرت ادامه می‌یابد و تلاش برای گرفتن بیعت برای جانشینی که در سقیفه برای پیامبر (ص) تعیین می‌شود؛ بیعتی با زور شمشیر و ارعاب و تهدید.
اما بیعت‌گیرندگان که می‌دانند تا حضرت علی (ع) به عنوان جانشین واقعی پیامبر (ص) بیعت نکند کار سختی در پیش دارند، سراغ خانه حضرت فاطمه (س) می‌روند، آن هم با باری از هیزم و مشعلی از آتش!
صحنه‌های بعدی این نمایش‌واره روضه مجسم است؛ ماجرای شکستن حرمت خانه‌ای که جبرئیل بی‌اذن به آن وارد نمی‌شد.
