سرویس سیاسی جوان آنلاین: کشور‌های اروپایی که در مذاکرات دولت اصلاحات هیچ کدام از وعده‌های خود را عملیاتی و در تمام عمر برجام تعهدات خود را اجرایی نکردند در طول ۹ ماه اخیر نیز تلاش کرده‌اند جمهوری اسلامی ایران را در ریل تن دادن به شروط دوازده‌گانه دولت دونالد ترامپ قرار دهند. امروز نزدیک به ۹ ماه از وعده اروپایی‌ها برای حفظ عملی برجام می‌گذرد و کشور‌های این قاره از اردیبهشت‌ماه تاکنون وعده راه‌اندازی یک کانال مالی ویژه برای تسهیل تجارت با ایران و درواقع دور زدن تحریم‌های امریکا می‌داد و به بهانه‌های مختلف به تعویق افتاد تا دو روز پیش از سازوکار مالی مورد نظر خود با عنوان «اینستکس» طی یک بیانیه رسمی رونمایی کرد. عنوان کانال ویژه تجارت اروپا با ایران (INSTEX) در واقع مخفف عبارت Instrument in Support of Trade Exchanges به معنی «ابزار پشتیبان مبادلات تجاری» است.
در متن بیانیه وزرای خارجه سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس تأکید شده که تمرکز این ابزار پشتیبان مبادلات تجاری روی ضروری‌ترین نیاز‌های مردم ایران یعنی دارو و کالا‌های کشاورزی و غذایی است. سه کشور اروپایی در این بیانیه به صراحت اعلام کردند که انتظار دارند ایران فوراً تمامی عناصر برنامه اقدام FATF را اجرا کند. بعد از چنین بیانیه‌ای بسیاری از احزاب و سیاستمداران نسبت به خواسته‌های جدید اروپایی‌ها واکنش نشان داده و خواهان برخورد دولت و دستگاه سیاست خارجه با زیاده‌خواهی اروپایی‌ها و بدعهدی آن‌ها شده‌اند.
پیامد‌های مدارا با اروپا
نماینده مردم چناران و طرقبه در گفت‌وگو با مهر اظهار داشت: در سال حدود ۷۵۰میلیون دلار شرکت‌های داروسازی، مواد اولیه دارو از چین و هند وارد می‌کنند. اروپا و امریکا هم مواد اولیه تولید داروی خود را از چین و هند وارد می‌کنند، زیرا تولید این مواد که دارای خطرات زیست‌محیطی است در اروپا و امریکا با محدودیت‌های سختی مواجه است. محمد دهقان تصریح کرد: علاوه بر حدود ۷۵۰میلیون دلار مواد اولیه، واردکنندگان دارو نیز از دولت ارز می‌گیرند و دارو‌هایی وارد می‌کنند که مشابه داخلی آن وجود دارد، اما به دلیل برخی ارتباطات، سودجویی‌ها و در مواردی ضرورت‌ها این واردات انجام می‌شود. وی با اشاره به وجود فساد در واردات دارو، گفت: کل هزینه ارزی واردات دارو و مواد اولیه تولید دارو به کشور در سال حدود ۲ میلیارد دلار است که در بودجه سالانه پیش‌بینی می‌شود.
نماینده مردم چناران و طرقبه با بیان اینکه کارخانجات دارویی داخلی بیش از ۹۵درصد نیاز دارویی داخل کشور را تولید می‌کنند و ۶ هزار قلم دارو در داخل کشور تولید می‌شود، اظهار داشت: کشور ترکیه با جمعیتی همانند ایران سالانه ۲۱میلیارد دلار صرف واردات دارو می‌کند.
دهقان اضافه کرد: ترکیه محصول نهایی دارو را وارد می‌کند، اما ایران بیش از ۹۵درصد دارو‌های مورد نیاز خود را تولید می‌کند و به همین دلیل هزینه ارزی کمتری برای واردات دارو دارد.
وی INSTEX را دام اروپا با هماهنگی امریکا برای ایران خواند و گفت: دامی که اروپایی‌ها با هماهنگی امریکا برای ایران پهن کرده‌اند این است که ما از اروپا با ارز دولتی ۴ هزارو ۲۰۰ تومانی محصول نهایی دارو را وارد کنیم.
این نماینده مجلس با اشاره به اینکه اروپا مواد اولیه دارو ندارد، گفت: اگر هم در موارد محدودی داشته باشد، اجازه صادرات آن را ندارد، زیرا صادرات مواد اولیه دارو از اروپا به سایر کشور‌ها ممنوع است.
دهقان تصریح کرد: اگر بر اساس این سازوکار، محصول نهایی دارو را از اروپا وارد کنیم، هزینه ارزی واردات دارو به کشور ممکن است به تدریج به حدود ۲۰برابر افزایش یابد و شاید ایران بر اساس این سازوکار مجبور شود به تدریج حدود ۴۰میلیارد دلار ارز صرف واردات دارو به کشور کند.
وی با تأکید بر اینکه کانال مالی اروپا هیچ ارزشی ندارد، گفت: اگر ایران بخواهد از این کانال مالی استفاده کند، باید هزینه ارزی تأمین مالی داروی خود را به ۲۰برابر افزایش دهد.
عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس، افزود: هم‌اکنون ما به راحتی از طریق صرافی‌ها مواد اولیه تولید دارو را از چین و هند وارد می‌کنیم و هیچ مشکلی در این زمینه نداریم.
دهقان ادامه داد: امریکا به ما اجازه ایجاد کانال مالی با چین و هند را نداد و فقط اجازه ایجاد کانال مالی با اروپا را داده است تا محصول نهایی دارو را از اروپا وارد کنیم و در این زمینه مهم به اروپا وابسته شویم.
وی با بیان اینکه اگر مسئولان فریب اروپا را بخورند خطری مهم کشور را تهدید می‌کند و اروپا و امریکا خواهند توانست ایران را تحریم دارویی کنند، تأکید کرد: در جنگ امریکا علیه عراق که به ظاهر فرمول نفت در برابر دارو و غذا را تجویز کرده بودند عملاً ناتوانی عراق در تأمین قیمت گران برند دارو‌های اروپایی و نیز جنایات وحشیانه امریکا و اروپا علیه عراق موجب مرگ بیش از ۵۰۰هزار کودک عراقی شد.
نایب رئیس فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس گفت: در حال حاضر ایران با قیمت آزاد از طریق صرافی‌ها مواد اولیه دارو را از چین و هند وارد می‌کند و نیاز‌های داخلی تأمین می‌شود.
دهقان گفت: امکان دارد دولت به خاطر اینکه بگوید رابطه مالی با اروپا برقرار است در دام امریکا و اروپا قرار گیرد که اگر این اتفاق بیفتد، هزینه ارزی تأمین دارو به شدت افزایش می‌یابد و نیاز دارویی ما وابسته به اروپا می‌شود، این در حالی است که اروپا قابل اعتماد نیست. وی تصریح کرد: باید مراقب بود مسئولان از شوق اینکه بگویند هنوز با اروپا رابطه داریم و توجیهی برای حفظ برجام پیدا کنند، در این دام نیفتند. عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس گفت: کانال اروپایی جز دلخوش کردن برخی از غرب‌پرستان، جز تحقیر ملت ایران و به دست گرفتن مقدرات ملت در خصوص تأمین نیاز‌های دارویی و غذایی و بازی کردن با منافع مردم حاصلی ندارد.
روابط با اروپا سردتر می‌شود
همچنین عبدالرضا فرجی‌راد سفیر اسبق ایران در نروژ در خصوص برگزاری کنفرانس ورشو از سوی امریکا و برخی اقدامات خصمانه اروپا علیه ایران مبنی بر تحریم‌ها، میزبانی کنفرانس ورشو و اصرار بر مذاکره موشکی با ایران، اظهارداشت: به اعتقاد من تفاوت خاصی پس از اعلام این مطلب از سوی وزارت امور خارجه امریکا در کنفرانس لهستان اتفاق نیفتاده و همچنان هدف، جمهوری اسلامی ایران است. سفیر اسبق ایران در مجارستان با اشاره به رویکرد اخیر اروپا نسبت به ایران و مطرح کردن مجدد لزوم مذاکره موشکی با ایران، تصریح کرد: طرح جدید امریکا در موضوع کنفرانس لهستان نشان دهنده تلاش آن‌ها برای مشارکت هرچه بیشتر اروپا در این کنفرانس است و از طرفی شما می‌بینید که وزیر امور خارجه انگلیس هم برای شرکت در این کنفرانس اعلام آمادگی کرده است.
وی با بیان اینکه امریکا در گردآوری تمام وزرای امور خارجه اروپا در کنفرانس ورشو موفق نخواهد شد، بیان کرد: اروپا همچنان تلاش می‌کند موضوع موشکی ایران را از برنامه هسته‌ای جدا کند، آن‌ها معتقدند ما در رابطه با برجام یک تعهدی داریم و حمایت‌های سیاسی خود را از آن انجام دادیم، همچنین در خصوص سازوکار مالی ویژه هم کار‌هایی را انجام خواهیم داد که البته به نظر من نمی‌تواند چندان جامع و کامل هم باشد، ولی به نظر آن‌ها این‌ها صرفاً در حوزه برنامه هسته‌ای است و نه مسائل دیگری، چون برنامه موشکی.
فرجی‌راد تصریح کرد: اروپا در مسئله موشکی ایران معتقد است با توجه به اینکه امنیت اروپا در خطر است، بنابراین این حق را دارند که از نظر امنیت ملی خود تحریم‌هایی را بر ایران تحمیل کنند، البته ایران هم پاسخ‌های لازم به آن‌ها را از سوی سخنگوی وزارت امور خارجه داده است.
سفیر اسبق ایران در سریلانکا در پایان خاطرنشان کرد: آنچه مشخص است اینکه روابط ما با اروپا در موضوع برنامه موشکی ایران هر روز سردتر از پیش خواهد شد و باید این را هم لحاظ کنیم که امریکا هم فشار‌های زیادی را به اروپایی‌ها در این خصوص وارد می‌کند که بر روابط ما با آن‌ها تاثیرگذار است.
با توجه به آنچه اشاره شد باید منتظر ماند و دید که آیا «اینستکس» اروپایی‌ها دامی برای نظام‌مند‌سازی رفتار ایران در عرصه موشکی و منطقه‌ای است یا می‌تواند گرهی هرچند ناچیز از مشکلات تجاری و اقتصادی ایران در عرصه بین الملل باز کند.
