سرویس جامعه جوان آنلاین: رئیس قوه قضائیه در آستانه ۴۰ سالگی انقلاب با اعلام یک خبر خوش گفته است: بنا شد در ۴۰سالگی انقلاب اسلامی عفوی گستردهتر از گذشته داشته باشیم که جزئیات این موضوع در حال بررسی است. انشاءالله تعداد قابل توجهی از زندانیان، مورد عفو قرار خواهند گرفت. البته آن استثناهایی که در عفوهای دیگر وجود دارد برای این عفو جدید نیز مطرح میشود، اما تلاش ما این است که با انجام بررسیهای دقیق، تعداد بیشتری مشمول شرایط شوند و با توجه به موافقت رهبر معظم انقلاب با اصل موضوع، انشاءالله به زودی جزئیات آن اعلام خواهد شد.
آیتالله آملی لاریجانی در بخش دیگری از اظهارات خود به موضوع حبس محکومان مالی به ویژه محکومان مرتبط با دیه و مهریه اشاره کرد و افزود: سالها پیش، قبل از قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی، حسب فتوای مقام معظم رهبری و استنباطهای فقهی خود که محضر رهبر معظم انقلاب (مدظلهالعالی) مطرح کردیم، بخشنامهای ابلاغ شد که براساس آن در موارد شک در اعسار و حین بررسی آن، فرد به زندان نرود. این موضوع بعداً تبدیل به قانون شد، اما باز هم متأسفانه حسب برخی گزارشها، مواردی مشاهده میشود که فرد تا زمان اثبات اعسار، به زندان فرستاده میشود.
عفو چیست؟
عفو به معنای گذشت و بخشش انواع مختلفی از جمله عفو عمومی و عفو خصوصی را شامل میشود. مقصود از عفو عمومی آن است براساس حکمی قانونی و اجرایی دولت یا حکومت بخشی یا تمامی محکومان و مجرمان را مورد بخشش عمومی قرار میدهد. این نوع از عفو در شرایط خاصی که در قانون درجشده، تحقق میپذیرد؛ اما عفو خصوصی تنها درخصوص برخی از جرائم و مجرمین اعمال میشود. عفو عمومی تمامی، آثار محکومیت را منتفی میکند و ناظر به جنبه عمومی جرم میباشد و تأثیری در حقوق شاکی خصوصی، مانند پرداخت دیه و جبران خسارت زیاندیده، نخواهد داشت.
بند یازدهم از اصل یک ۱۱۰ قانون اساسی مبتنی بر وظایف و اختیارات رهبری به عفو یا تخفیف مجازات محکومین در حدود موازین اسلامی پس از پیشنهاد رئیس قوه قضائیه مربوط میشود. طبق قانون، ۱۳ مناسب خاص به علاوه سایر مناسبهایی که مورد موافقت رهبری قرار گیرد، پیشنهاد عفو صورت خواهد گرفت. از جمله این مناسبهای خاص ۲۲ بهمنماه سالروز پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی است.
مشمولان عفو
طبق ماده ۲۶ آییننامه کمیسیون عفو و تخفیف مجازات محکومین شش گروه مشمول عفو، تخفیف و تبدیل مجازات نمیشوند. قاچاقچیان حرفهای، موارد حقالناس، سرقت مسلحانه، تجاوز به زنای به عنف از جمله این موارد بوده است. همچنین طبق بند ۶ همین ماده مصادیق مهم جرائمی از قبیل: جاسوسی، محاربه، قاچاق سلاح و مهمات، اختلاس، ارتشا و آدمربایی نیز از جمله این موارد است.
افزون بر این محکومین به جرائم مستوجب حدشرعی اعدام و رجم مانند زنای محصنه و لواط مشروط براینکه جرم آنان با شهادت شهود عادل ثابت شده باشد، مستثنی از عفو هستند. مفهوم مخالف آن این است که عفو شامل جرائم دیگر میشود.
طبق قانون برخی سیاستهای عفو، تخفیف و تبدیل مجازات در این راستا مورد تأکید قرار گرفته است. توجه به میزان تأثیر مجازات، اصلاح بزهکار، احراز ندامت، توجه به وضعیت و شخصیت محکوم و خانواده وی و اصلاح مجرم، توجه به سوابق کیفری از جهت تکرار و تعدد جرم و نیز عدم اعلام عفو تا قبل از زمان صدور عفو از جمله این موارد است.