سیاست یک بام و دو هوای اروپا
چند روز از خروج آمریکا از برجام نگذشته بود که طرفهای اروپایی از ایران تقاضا کردند تا حفظ برجام با همان شرایط پای میز مذاکره بنشیند و مقامات کشورمان با وجود این که از بدعهدی طرف مقابل خبر داشتند در پای میز مذاکره رفتند و جلسه گروه ایران و 1+4 تشکیل شد و مذاکرهکنندگان ایرانی شرطهای خود برای ماندن در توافق هستهای جدید را اعلام کردند که یک مورد آن ایجاد شرایط کافی برای انجام معاملات میان دو طرف بود.پس از این موضوع و زمانخواهی طرف اروپایی برای ایجاد این کانال مالی خبر رسید که کشورهای اروپایی بنا دارند بسته پیشنهادی اقتصادی به جمهوری اسلامی ایران ارائه کنند اما برای ارائه آن مدتی زمان لازم دارند که کشور ما نیز آن را پذیرفت اما زمان برای ارائه این بسته اعلام کرد تا از طرفی مانع بدعهدی اروپاییها مانند آمریکا شود و از سوی دیگر اگر طرف اروپایی قصد بازی با برجام را داشت بتواند به راحتی از توافق هستهای خارج شود.
زمان اروپاییها برای ارائه بسته پیشنهادی به ایران رو به اتمام بود که آنها بستهای را به جمهوری اسلامی ایران
ارائه کردند اما چون این بسته دچار ضعف و نقصهای فراوانی بود از طرف دولت کشورمان رد شد و از این رو اروپاییها تا مهر امسال زمان خواستند تا بسته سازوکار پیشنهادی ویژه خود موسوم به SPV را ارائه کنند اما تا امروز هنوز هیچ راهکاری از سوی اروپاییها ارائه نشده است.
پس از این خلف وعده از سوی اروپاییها که از روز اول قابل پیشبینی بود و همچنین اظهارنظرهای عجیب برخی از مقامات اروپایی مانند ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه که از ایران خواسته بود دست از تهدید خروج از برجام بردارد مقامات کشورمان با صراحت صحبت از خروج از توافق هستهای را مطرح کردند که یک نمونه آن اظهارات آقای محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان بود که اعلام کرد با خروج آمریکا از توافق هستهای، ایران هم حق قانونی برای خروج از این توافق را دارد و هرگاه احساس کند که تصمیم خروج از توافق به نفع کشور خواهد بود، آن را عملی میکند.
ترس اروپاییها از قدمهای ابتدایی ایران بعد از خروج از برجام
با وجود این که هنوز ایران از برجام خارج نشده و خبرها حکایت از این دارد که اروپاییها بهدنبال ارائه بسته سازوکار پیشنهادی ویژه خود هستند اما روز گذشته آقای علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان در مصاحبهای اعلام کرد که در صورت خروج ایران از برجام تمامی موارد تعلیق شده از سوی کشورمان در مدت زمان کمی بازخواهند گشت.
یکی از گامهایی که ایران در چهارچوب توافق هستهای انجام داده بود تعلیق غنیسازی 20 درصدی بود که در همان سالهای نخست حرکت دوباره هستهای کشورمان بهدست آمده بود اما طبق توافق این غنیسازی برای مدتی محدود بود و ایران نباید انجام میداد اما طبق گفته رییس سازمان انرژی اتمی در صورت خروج کشورمان از برجام، ما این توان را داریم تا ظرف مدت کمتر از چهار روز دوباره آن را از سر بگیریم.
البته این نکته نباید فراموش شود که ایران پیش از توافق هستهای غنیسازی 20 درصد را داشت و آنها را ذخیره کرده است پس اکنون نیازی به تولید دوباره ندارد و اگر دوباره این تولید را انجام دهد باید مانند گذشته آنها را ذخیره کند.
از طرف دیگر ایران و 6 کشور که امروز به پنج کشور تبدیل شدهاند، توافق کردند تا کشورمان حجم مشخصی از اورانیوم غنی شده خود را ذخیره کند که پس از صحبتهای فراوان حجم 300 کیلوگرم برای آن در نظر گرفته شد که این در شرایط وجود داشتن توافق است اما اگر برجامی وجود نداشته باشد پس نیازی به ذخیره حجم مشخصی وجود ندارد.
این هم یکی دیگر از خبرهای علی اکبر صالحی بود که گفت: ما امروز بهگونهای اورانیوم را غنیسازی میکنیم که به حجم 300 کیلوگرم نرسد اما اگر از توافق هستهای خارج شویم
قادر خواهیم بود حجم بیشتری را ذخیره کنیم؛ البته مقامات ایرانی همواره به این موضوع اشاره کردند که کشورمان در حد نیاز خود برای تأمین راکتور اراک اورانیوم غنی میکند و نه بیشتر اما مهم این است که در صورت لزوم توان ذخیره بیشتر هم وجود دارد.
مورد سوم که پس از برجام باید توسط ایران و طرفهای مقابل انجام میشد و یکی از بندهای موجود در توافق هستهای نیز هست بحث راکتور آب سنگین اراک بود که پس از توافق هستهای قرار شد کار باز طراحی آن انجام شود که شروع هم شده البته این مورد در داخل کشور هم بحثهای زیادی را به راه انداخت.
افرادی در کشور باز طراحی این راکتور را به از کار انداختن قلب آن تشبیه کردند، در حالی که بارها مانند این بار رییس سازمان انرژی اتمی درباره آن واکنش نشان داد که در باز طراحی راکتور آب سنگین اراک به هیچ وجه قلب راکتور با سیمان پر نشده و فقط در برخی لولههای آن بتن ریخته شده است. صالحی در این باره بارها گفته است که راکتور آب سنگین اراک اصلاً کار نمیکرد و تا رسیدن به مرحله نهایی راه فراوانی را در پیش داشت و این باز طراحی باعث میشود این راکتور مدرنتر و کارآمدتر شود. اینهم فقط گامهای نخست ایران پس از خروج از برجام در صورتی است که اروپاییها نتوانند سازوکار لازم را ایجاد کنند و نشان از ترس طرف مقابل از توانمندی اتمی کشورمان دارد و باید زمان داد تا دید چه خواهد شد.