آمار ازدواج، طلاق و رشد جمعیت، شاخص امنیت و توسعه اجتماعی است و مبنای بسیاری از تصمیمگیریهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی قرار میگیرد. در سالهای اخیر که این آمارها در کشور ما به مرز هشدار رسیده است، سیاستهای چندگانهای در مورد آنها اتخاذ شد که اتفاقاً هیچ یک منتج به نتیجه نشد. بر این اساس عدهای سعی میکنند رخدادهای ازدواج و زاد و ولد را طبیعی و رو به رشد نشان دهند، عدهای این آمارها را نگرانکننده توصیف میکنند و عدهای دیگر دست به بازی آماری و عبارتی میزنند تا به اصطلاح زهر آن را بگیرند. به عنوان مثال از میان آمار برپایه ثبت یا رخداد، آنچه به وضع مطلوب نزدیکتر است را منتشر میکنند.
این موضوع از آن جهت مورد توجه قرار گرفت که روز گذشته، روز انتشار آمار این اتفاقات در رسانهها بود. گروهی دادههای پایگاه اطلاعات جمعیت سازمان ثبت احوال را مبنای گزارش خود قرار داده بودند و گروهی دیگر ارقامی را به نقل از علیاکبر محزون، مدیرکل دفتر جمعیت نیروی کار مرکز آمار ایران و مدیرکل سابق اطلاعات و آمار جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور رسانهای کردند.
یک ششم جمعیت در دام تجرد!
براساس این گزارش علیآکبرمحزون اظهار داشت: طبق آخرین سرشماری، ۹میلیون و ۷۶۹هزار نفر در سن متعارف ازدواج و ازدواج نکرده داریم و همچنین تعداد افرادی که از سن متعارف ازدواج عبور کردهاند، اما هنوز به سن تجرد قطعی نرسیدهاند یکمیلیون و ۸۱۰ هزار نفر است.
وی گفت: به افرادی که از سن تجرد قطعی عبور کرده باشند، مجردان قطعی میگویند و تعداد آنها در کل کشور ۲۲۰هزار نفر است. ۱۱میلیون و ۸۰۰ هزار نفر مجرد ازدواج نکرده در کشور داریم که با احتساب افراد بدون همسر در اثر فوت یا طلاق، جمعیت مجردان ایران به رقم ۱۳میلیون و ۳۲هزارنفر میرسد. محزون در ادامه با بیان اینکه پدیدههای نوظهور در خانوادههای ایرانی همچون تجردگرایی در حال شکل گرفتن است، اضافه کرد: در سالهای اخیر سیاستهای کلی خانواده ابلاغ شده که بند چهارم آن به ایجاد نهضت فراگیر ملی برای تسهیل ازدواج موفق و آسان تأکید دارد و به واژه نفی تجرد اشاره میکند.
زنگهای تشکیل خانواده به صدا در میآید!
وی با اشاره به افزایش سن ازدواج در کشور در سالهای مختلف گفت: طی چند دهه گذشته سن ازدواج آقایان از ۲۴به ۲۸سال و برای خانمها از ۱۹به ۲۳سال رسیده است. ضمن اینکه این آمار در شهرهای مختلف و حتی در شمال، مرکز و جنوب کلانشهری مانند تهران کاملاً متفاوت است. محزون بیان داشت: بخشی از افزایش سن ازدواج به دلیل تحولات اجتماعی و بخشی هم به سیاستگذاریها برمیگردد. مدیرکل سابق اطلاعات و آمار جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور یادآور شد: آخرین سرشماریها نشان میدهند در سالهای اخیر خانوادههای گسترده چند نسلی در کشور به حداقل رسیده است. در حال حاضر خانوار هستهای بیشترین فراوانی را دارد و خانوار یکنفره در سال ۱۳۸۵ از ۲/ ۵ دهم درصد به ۱ /۷ دهم درصد در سال ۱۳۹۰ افزایش داشته و در سال ۱۳۹۵ به ۸/ ۵ درصد رسیده است. محزون مهمترین راهکار برای کاهش تجرد در ایران را اجرای صحیح سیاستهای کلی جمعیتی خانواده دانست و گفت: همه موارد در هفتبندی که ابلاغ شده وجود دارد و مسئولان باید به آن توجه کنند. قطعاً اجرای صحیح این بندها بهترین مسیر خواهد بود.
تهدید ازدواج از درون و برون
در تأیید بحرانیبودن آمارهایی که محزون در اختیار رسانهها گذاشته است، باید گفت: نه تنها اصل ازدواج در سبک زندگی وارداتی در کشورمان مورد هدف قرار گرفته، بلکه بنیان خانواده از جهتهای گوناگون تهدید میشود. یکی از این جهات نهادهای اجتماعی و کارفرماها هستند که با ایجاد امتیاز برای مجردان و در مقابل ایجاد محدودیت برای متأهلین، زنان و مادران شاغل به سهم خود به این بحران دامن میزنند. سیاستهای آموزشی و استخدامی، سطح درآمدی و مسکن از دیگر سربازان تجردگرایی هستند که با شمشیر آخته در مسیر تشکیل خانواده قرار گرفتهاند.