سرویس اقتصادی جوان آنلاین؛ محیا حسینی: شهرمان پر از فقیران و ثروتمندان شده است. فقیرانی که از نبود شغل یا درآمد کافی، هشتشان گروی نهشان است و ناچارند برای گذراندن زندگیشان از درمان بیماری خود یا فرزندشان چشم بپوشانند. شهرمان پر از افراد کمدرآمد یا بیدرآمدی شده که دیدن لباس کهنه یا کفش پاره بچههایشان غم عالم را بر دلشان مینشاند. ندارهایی که پولی برایشان باقی نمانده و در مقابلشان ثروتمندانی را میبینند که چند کیلومتر آنطرفتر سوار ماشینهای لوکسشان شدهاند و برای رفتن به رستورانهای گرانقیمت یا جشنهای لاکچری آماده شدهاند.
سیاهنمایی نیست! اینها حقایقی است که در شهر اتفاق میافتد و تفاوت زندگی فقیران و ثروتمندان را بهتصویر میکشد. سر آدم سوت میکشد وقتی لیست قیمت رستورانهای بالای شهر را میبیند، گاهی هزینه شام دونفره در این رستورانها آنقدر گران تمام میشود که میتواند مخارج یک ماه خانوادهای در پایین شهر را تامین کند.
قرار بود که دولتها نابرابریهای اقتصادی را کاهش دهند و برای توزیع عادلانه ثروت میان مردم تمام تلاششان را بهکار گیرند، اما موضوع شکاف طبقاتی در سالهای اخیر بهطور روزافزون و محسوسی در حال افزایش است و این مسئله بهقدری حاد شده که آمارهای مرکز آمار ایران نسبت به افزایش فاصله طبقاتی هشدار میدهد. هر چند که اگر این آمارها هم منتشر نشود، مردم با پوست و استخوانشان این واقعیت دردناک را حس میکنند و واقعیتهای امروز جامعه را با چشم میبینند. اما چه اتفاقی افتاده است که شکاف طبقاتی در جامعه بیش از پیش نمایان شده است و با افزایش شکاف طبقاتی چه بلایی بر سر مردم میآید؟
بیتوجهی دولتیها به الگوی اقتصادی قانون اساسی
ابراهیم رزاقی یکی از اساتید برجسته اقتصادی کشور درباره افزایش فاصله طبقاتی به خبرنگار «جوان آنلاین» میگوید: «وقتی دولتیها نسبت به الگوی اقتصادی که در قانون اساسی آمده بیتوجه هستند و آن را در کشور پیاده نمیکنند، افزایش شکاف طبقاتی اتفاق میافتد. از همان زمانی که آقای رفسنجانی، رئیس جمهور کشور شد و سیاستهای سرمایهداری را در ایران پیاده کرد متاسفانه اثرات نامطلوبی برای اقتصاد ایران رقم خورد و این سیاست غلط در حوزه اقتصادی تا امروز ادامه داشته است.»
او ادامه میدهد: «متاسفانه سالهاست که مسئولان به جای متمرکز شدن بر تولید فقط به نفت پناه بردهاند و بر روی استخراج نفت و درآمدزایی از آن تمرکز کردهاند. این در حالی است که محور اصلی هر کشور «تولید» آن است، زیرا که که بهدنبال آن شغل ایجاد میشود و همین مسئله از سرعت افزایش شکاف طبقاتی جلوگیری میکند.»
افرادی گرسنه ماندهاند و افرادی دیگر در رفاه کامل به سر میبرند
رزاقی به توزیع ناعادلانه درآمدها در کشور اشاره میکند و میگوید: «تعدادی از افراد گرسنه ماندهاند و تعدادی دیگر در رفاه کامل به سر میبرند. این در حالی است که با سیاستهای غلط در پیش گرفته شده، رشد داراییهای ثروتمندان بهشدت سریع است، اما داراییهای ناچیز قشر متوسط هیچ رشدی ندارد و همین مسئله آنها را ضعیف و فقیر میکند. در نتیجه شاهد آن هستیم فاصله طبقاتی هر روز بیشتر میشود که باعث نارضایتی بسیاری از مردم شده است.»
این استاد برجسته کشور اظهار میدارد: «تا نظام سرمایهداری موجود در کشور، سرعت ثروتمند شدن یک عده خاص به صورت نجومی است. این در حالی است که به همان نسبت سرعت فقیر شدن فقرا نیز بالا میرود. تا جایی که امروز یک نفر از قشر ضعیف جامعه باید خانهدار شدن را در رویا ببیند و متاسفانه با سوءمدیریت و عدم نظارتهای لازم در بازار این افراد برای همیشه مستاجر خواهند ماند و ناچارند که مبالغ سنگینی را بابت اجاره بها به قشر سرمایهدار جامعه پرداخت کنند.»
بسته حمایتی ۲۰۰ هزار تومانی، مردم را تحقیر میکند
ابراهیم رزاقی با بیان اینکه ۶۶ میلیون در سن کار هستند، اما فقط ۲۳ میلیون کار میکنند، تصریح میکند: «بسیاری از افراد قشر متوسط از فرط بیکاری و نداری جزء اقشار ضعیف جامعه شدهاند و فقر را تجربه میکنند. در حالی که مسئولان باید کارهایی را پیش از ایجاد چنین شرایطی انجام میدادند. اما شاهد آن هستیم که تنها کاری که از سوی دولت انجام میشود در حد ارائه یک بسته حمایتی ۲۰۰ هزار تومانی است که آیا آن را هم مشخص نیست به چند نفر از اقشار ضعیف و متوسط جامعه بدهند؟ این در حالی است که ارائه این بستهها نیز یکنوع تحقیر برای افراد است که شان انسانیشان رعایت نشده است.»
رزاقی میگوید: «درآمدهای نفتی صرف واردات کالا و خدمات میشود و سهم تولید فقط ۲۰ درصد است. از طرفی تولید بسیاری از لوازم مانند خودرو نیز وابسته به واردات مواد اولیه آن است؛ و همین وابستگی به واردات باعث افزایش بیکاری میشود و در نتیجه بیکاری، بسیار از افراد که درآمدی ندارند، فقیر میشوند و شکاف طبقاتی افزایش مییابد.»
حقوقهای تعیین شده کفاف زندگی را نمیدهد
این کارشناس اقتصادی با بیان این مسئله که ۳۰۰ هزار نفر شهید شدند تا آنچه که در قانون اساسی است پیاده شود، اظهار میدارد: «کاهش شکاف طبقاتی آنقدر مهم است که در قانون اساسی هم به آن اشاره شده است. قانون اساسی نگفته است که هر کسی بهدنبال سود خودش برود. بلکه میگوید برای استقلال اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی تمام افراد باید تلاش شود و دولت باید برای همه مسکن، بهداشت و آموزش را فراهم کند. اما متاسفانه شاهد آن هستیم که دولتیها به هیچ کدام از این کارها اهمیتی نمیدهند و سیاستهای خاص خودشان را در پیش میگیرند.»
رزاقی با اشاره به اینکه طبقات مرفه جامعه مانع از توزیع عادلانه ثروت و درآمد شدهاند و همین مسئله شرایطی دردناک را برای مردم فقیر ایجاد کرده است، میگوید: «آماری منتشر شده که حدود ۸۰ درصد حقوقبگیران کمتر از ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان درآمد دارند که در میان این افراد هستند کسانی که کمتر از یک میلیون و حتی کمتر از ۵۰۰ هزار تومان درآمد دارند و این یک فاجعه است. این در حالی است که مرکز آمار ایران تورم را ۴۵ الی ۵۰ درصد اعلام میکند و بر اساس آمار منتشر شده ۹۰ درصد هزینه مسکن نیز افزایش پیدا کرده است. با یک حساب سرانگشتی هم مشخص میشود که با تورم ایجاد شده، حقوقهای تعیین شده کفاف زندگی را نمیدهد.»
باید به مردم آگاهی بدهیم
او اظهار میدارد: «در دوره دفاع مقدس کالابرگ داده میشد تا مردم بتوانند با کالاهای ارزان دولتی زندگی کنند. یا بیکاران را جمع کردند تا به کشاورزان کمک کنند تا آنها از دست واسطهگران و دلالان رها شوند. آن روزها از مردم خواسته شد تا اطلاعاتی راجع به ثروتمندان بدهند و مسئولان از آنها مالیات بگیرند. این در حالی است که امروز شاهد آن هستیم که عدهای قلیل ثروتهای کلان به دست آوردهاند و روز به روز نیز قدرتمند میشوند. در مقابل میبینیم حدود ۵ میلیون نفر نانی برای خوردن ندارند و این مسئله خیلی دردناک است.»
ابراهیم رزاقی درباره راهکار کاهش فاصله طبقاتی میگوید: «باید رسانههایی قوی ایجاد شود و به مردم افرادی را معرفی کنند که به فکر منافع شخصیشان نیستند و حداقلها را برای خودشان بخواهند. آنوقت با حمایت از این افراد انتخاب شده آنها را وارد میدان کنند. این رسانهها باید به مردم آگاهی بدهند که با رای خودشان مانع ورود افرادی با تفکر سیاستهای سرمایهگذاری شوند و در مقابل افرادی که به قانون اساسی اعتقاد دارند را به قدرت برسانند.»