سرویس تاریخ جوان آنلاین: حدود دو دهه قبل و در مسافرتی به شهر اصفهان، اثری را که هماینک در صدد معرفی آنم، ابتیاع کردم و از مطالعه آن که به قلم فاضل ارجمند جناب دکتر محمدحسین ریاحی فراهم آمده است، حظ وافر بردم. این کتاب از آن پس تا چند ماه گذشته، نایاب بود تا اینکه در مسافرت اخیرم به اصفهان، دریافتم که این یادمان ارزشمند با اضافات متنی و سندی فراوان، مجدداً منتشر شده است. در آغاز این اثر دیباچهای است که ما را با هویت آیتالله ارباب و مکانت وی بیشتر آشنا میسازد: «یکی از استوانههای معنوی و از مشاهیر فرهیخته دوران معاصر، علامه حاجآقا رحیم ارباب است. او که در خاندانی ادبدوست و اهل فرهنگ رشد یافته بود با ورود به حوزه آن زمان اصفهان که در مرتبهای والا قرار داشت و محیطی سرشار از صفا و یگانگی بود و نیز با استفاده از استادان مهذب و شایسته به مرتبهای دست یافت که در علم و عمل شهرة زمان خود شد و انصافاً الگویی مثالزدنی و نمونهای بارز از اخلاق، اندیشه و معنویت شد. اگر چه امروزه آن فضاها کمتر وجود دارد، اما نام و شخصیت آقای ارباب در تاریخ فرهنگ این سرزمین جاودانه و خللناپذیر است. اصفهان نیز که در ادوار مختلف تاریخی به ویژه در اعصار متعددی از حیث پرورش نخبگان و دانشمندان خوش درخشیده، به امثال مرحوم ارباب مباهات میکند. امروزه مزار آن عالم عامل زیارتگاه خاص و عام است، اما مهمتر از همه مسائلی است که باعث اعتلا و عظمت روحی و تجلی فضایل در شخصیت او گردیده و سعی بر آن بوده که در اثر حاضر به آن پرداخته شود.
بیش از دو دهه قبل به اهتمام نگارنده این سطور مطالبی فراهم آمده و به چاپ رسید، اما در این مدت نسبتاً طولانی همواره درصدد بودم آگاهیهای بیشتری را یافته و آن را در اختیار عموم فرهنگدوستان این مرز و بوم بگذارم تا شیفتگان چنین شخصیتهایی بتوانند بیشتر با زوایای دانش، پارسایی و درستاندیشی آقای ارباب آشنا شوند و توفیقی حاصل شد که در مدت چندین ماه با فراهم آوردن اطلاعات قبلی و سامان دادن و اصلاح آنها و نیز بهدست آوردن مواردی جدید، مطالب را تنظیم کنم و در اختیار علاقهمندان قرار دهم.
این اثر در چهار بخش تدوین شده، بخش اول مشتمل بر حکایات گوناگونی است که راویان آن معمولاً از شاگردان و دستپروردگان و یا مصاحبان و علاقهمندان آیتالله ارباب بودهاند. بخش دوم، دربردارنده مقالاتی است که بیشتر به ویژگیهای آقای ارباب و یا مسائل مرتبط با ایشان پرداخته است. جزء سوم اشعار مختلفی است که درباره شخصیت وی بوده که تعدادی مربوط به رحلت و رثای مرحوم ارباب و مواردی بعدها و به مناسبت یاد و گرامیداشت او سروده شده است. چهارمین یا آخرین قسمت، بخش ضمائم یا تصاویر که آن نیز در رابطه با زادگاه و محل زندگی، حضور ایشان در برخی مجالس و محافل، بعضی استادان و پارهای شاگردان و تعداد دیگری مربوط به آن فرهیخته دوران است. در پایان مناسبت دارد از کلیه عزیزانی که در انجام این کار ما را همراه بودند از جمله شهرداری، شورای اسلامی شهر (دوره چهارم و پنجم) و مردم دانشدوست چرمهین خصوصاً آقای خسرو پرگر تقدیر نموده، همچنین از مساعدتهای مدیریت محترم انتشارات جنگلـ جاودانه، آقای مهدی نحوی و همکارانشان و خانم مرضیه سجاد (ویراستار) و آقای وحید شریفی (طراح) و نیز آقایان مهدی نقش، غلامرضا نصراللهی، حمید خلیلیان و محمدحسین آقاداودی سپاسگزاری نمایم. گفتهها و نوشتههای بسیاری از فرهیختگان در تألیف کتاب و شکل دادن به اثر، مؤثر بود که از درگاه حضرت احدیت برای رفتگان از آنها طلب مغفرت و آمرزش و جهت بازماندگان و حاضران صحت و شادکامی آرزومندم».