آخرین تغییر در برنامه واکسیناسیون کشور، تبدیل واکسن سهظرفیتی (دیفتری، کزاز و سیاهسرفه) به پنج ظرفیتی (دیفتری، کزاز، سیاهسرفه، هپاتیت ب. و هموفیلوس آنفلوآنزای تیپ ب) بود که در اواخر سال ۹۳ صورت گرفت و از آن پس تغییر خاصی در طرح واکسیناسیون کشور رخ نداده است. این در حالی است که سازمان بهداشت جهانی اضافه شدن دو واکسن «پنوموکوک» و «روتا ویروس» را به طرح واکسیناسیون توصیه کرده است. واکسن روتا برای جلوگیری از ابتلا به نوعی اسهال و پنوموکوک برای ذاتالریه است. این دو بیماری سالانه بخش عمدهای از اشغال تختهای بیمارستانی توسط کودکان را به خود اختصاص داده است. سال گذشته درلایحه بودجه 97 برداشت 100 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برای خرید واکسن سینهپهلو و عفونت کودکان، پس از تأیید مقام معظم رهبری در کمیسیون تلفیق تصویب شد، اما انگار هنوز در اضافه شدن این دو واکسن به فهرست واکسنهای نوزادان ایرانی اتفاق تازهای نیفتاده است.
سرنوشت واکسنهای جدید و حیاتی
علی واشقانی، رئیس اداره بیولوژیک سازمان غذا و دارو در واکنش به سرنوشت این واکسن میگوید: در صورت تخصیص منابع مالی مناسب به وزارت بهداشت، دو واکسن «پنوموکوک» و «روتا ویروس» وارد طرح واکسیناسیون کشوری میشوند. وی با بیان اینکه با تخصیص ۱۰۰ میلیون دلار برای تولید این دو واکسن موافقت شده، تصریح میکند: این اعتبار در اختیار شرکتهایی که در این حوزه فعالیت دارند، قرار گرفته است، اما پروسه تولید واکسن زمانبر و از طرفی هم تداوم اجرای آن نیازمند حمایت همهجانبه مجلس و نهادهای مرتبط است.
فهرست ناقص واکسنهای نوزادان
پیش از این دکتر محمد رضا بلورساز، عضو انجمن پزشکان کودکان ایران با تأکید بر اینکه واکسیناسیون نوزادان ایرانی کامل نیست، گفته بود: «در ایران نوزادان و شیرخواران فقط علیه واکسنهای سل، دیفتری، کزاز، سیاه سرفه، سرخک، سرخجه، اوریون، هپاتیت B، آنفلوآنزا و واکسن فلج واکسینه میشوند و این در حالی است که واکسن هپاتیت A، آبله مرغان، روتاویروس، مننکوک، پنوموکوک و هموفیلوس آنفلوآنزا جزو واکسنهای طرح ملی واکسیناسیون نوزادان و کودکان قرار ندارد و فقط برخی پزشکان مراکز خصوصی برای واکسینه کردن مراجعان از این قبیل واکسنها استفاده میکنند.» دکتر اکبر کوشانفر، متخصص اطفال هم معتقد است «در حال حاضر در کشورهای پیشرفته و حتی کشورهای همسایه مانند افغانستان، پاکستان، ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس از این واکسنها برای کودکان استفاده میکنند تا از بسیاری از بیماریها پیشگیری کنند و آمار مرگ و میر کودکان را کاهش دهند.» مسعود مردانی، کارشناس سازمان جهانی بهداشت و عضو کمیته کشوری مبارزه با بیماریهای واگیر هم درباره اهمیت این واکسنها میگوید: این واکسنها برای کودکان به اندازه شیر مادر اهمیت دارد. مطالعات کنترلشدهای وجود دارد که نشان میدهد این واکسنها بسیار مؤثر است و جان بیماران بهخصوص کودکان را نجات میدهد. وی تصریح میکند:ای کاش به جای اختصاص هزینههای کلان به طرح تحول سلامت زودتر این واکسنها را تهیه میکردیم.