سرویس اقتصادی جوان آنلاین: شورای پول و اعتبار در آخرین جلسه خود تصمیم گرفت تا پرداخت سود روزشمار به سپردههای کمتر از یکماه را متوقف کند. آنگونه که در متن مصوبه تصریح شدهاست، از ابتدای بهمن امسال، محاسبه سهم سود علیالحساب سپردههای کوتاهمدت عادی از روزشمار به ماهشمار تغییر مییابد. البته بانک مرکزی بر این نکته نیز تأکید کرده که حداکثر نرخ سود علیالحساب برای سپردههای کوتاهمدت عادی ۱۰ درصد به صورت سالانه است. دلیل این امر هم، گرایش مردم به سمت سپردههای کوتاهمدت است.
به بانکها یکماه مهلت داده شده تا این روش جدید در پرداخت سود را پیادهسازی کنند و حال باید دید که ترفندهای جدید نظام بانکی برای این کوچ از سپردههای روزشمار به ماهشمار چه خواهد بود. البته در بخشنامه بانک مرکزی به بانکها تأکید شدهاست که این بانک، علاوه بر رصد عملکرد شبکه بانکی در این خصوص، نحوه عمل شرکتهای پشتیبانی فناوری اطلاعات بانکها و مؤسسات اعتباری را نیز تحت پایش خواهد داشت و در صورت مشاهده و کشف هرگونه مغایرت یا هرگونه اقدامی که منجر به کتمان یا غیرواقعی جلوه دادن رویدادهای مالی شود، شرکتهای مذکور در فهرست اشخاص فاقد شرایط و صلاحیت لازم برای همکاری با شبکه بانکی کشور قرار خواهند گرفت. در این میان باید دید بانکها از صندوقهای سرمایهگذاری در این رابطه برای ماندگاری نقدینگیها کمک خواهد گرفت یا خیر؛ چراکه مبادلات بین بانکی برای خود صاحب نرخ و بازاری است که بانک را بر آن میدارد از ماندگاری نقدینگی حتی برای یک روز حمایت کند و پاداشی برای این منظور در نظر بگیرد. در هر حال کاهش نرخ سود برای بازار سرمایه میتواند امری مثبت ارزیابی شود چراکه بخشی از سهم ۸۰ درصدی بانک در تأمین مالی اقتصاد بالاخره باید به بازار سرمایه منتقل شود و حداقل بنگاههای بزرگ فشار خود را به منابع بانکی با قراردادهای مشارکت مدنی و فروش اقساطی کاهش دهند و بنگاههای بزرگ از بازار سرمایه تأمین مالی شوند.
تغییر در سیاستهای بخش پولی و بانکی در رابطه با نرخ سود روزشمار باوری را مبنی بر ورود نقدینگی جدید به بازار سرمایه ایجاد کردهاست، در همین راستا معاملهگران بازار بورس تهران روز گذشته شاهد تقویت حجم معاملات با حضور پررنگتر حقیقیها در اغلب نمادهای معاملاتی بودند، به طوری که شاخص کل بورس هم با افزایش ۷۹۰ واحد به ۱۵۷ هزار و ۴۸۴ واحد رسید.
بازار سهام در حالی با حضور پررنگتر حقیقیها شاهد تقویت اندکی از حجم معاملات سهام در اغلب نمادهای معاملاتی بودند که گروه غذاییها، لبنیها، برخی سرمایهگذاریها و تک سهمهای فرابورسی میزبان بورسبازهای نوسانگیر بود.
ارزش کل معاملات بورس تهران در حالی به بیش از ۵۸۹ میلیارد تومان نمایش داده شد که ناشی از دست به دست شدن بیش از ۲ میلیارد و ۱۸۹ میلیون سهم و اوراق مالی قابل معامله طی ۱۳۰ هزار و ۶۱۴ نوبت داد و ستد بود.
دلایل کوچ سپردههای بانکی از بلندمدت به کوتاهمدت
در این میان بررسیها نشان میدهد که مانده سپردههای بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری طی یکسال اخیر نشان میدهد که در سال ۹۷ همزمان با شوکهای ارزی، ترکیب سپردههای بانکها نیز تغییر کردهاست. بر این اساس با افزایش تمایل افراد برای نگهداری وجوه با نقدشوندگی بالاتر و همچنین افزایش جذابیت سایر بازارها، مانده سپردههای کوتاهمدت، افزایش و حجم سپردههای بلندمدت طی هفتماهه نخست سال جاری کاهش یافتهاست.
آنگونه که آمارهای بانک مرکزی نشان میدهد، در مهر ۹۷ با ثبات نسبی بازار ارز، سپردههای بلندمدت یک درصد نسبت به شهریورماه افزایش یافتهاند؛ ضمن اینکه با توجه به اینکه توان اعتباردهی بانکها تحتتأثیر استمرار روند افزایشی این نوع از سپردهها قرار خواهد گرفت، افزایش جذابیت سپردهگذاری بلندمدت برای سرمایهگذاری اشخاص غیردولتی ضروری به نظر میرسد.
سپردههای بانکی عمدتاً شامل سپردههای دیداری و غیردیداری میشود که در پایان مهرماه سال جاری، حدود ۱۶۴۹ هزار میلیارد تومان بودهاست. در واقع سپردههای دیداری که شامل حسابهای جاری اشخاص، بستانکاران موقت، خالص چکهای صادره توسط بانکها، حوالههای عهده بانک مرکزی و ماندههای مطالبه نشده نزد بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی میشود، سهم نسبتاً کوچکی از مانده سپردههای بانکی دارد و بخش عمده سپردههای بانکی (۸۸درصد در مهر ۱۳۹۷) را سپردههای غیردیداری تشکیل میدهد.
سپردههای غیردیداری نیز عمدتاً شامل سرمایهگذاریهای مدتدار مربوط به سپردههای بلندمدت بوده؛ اما در سال ۹۷ با افزایش حجم سپردههای کوتاه مدت بانکها و کاهش سپردههای بلندمدت، ترکیب سرمایهگذاریهای مدتدار تا حدی رو به تغییر بودهاست. بر اساس گزارش بانک مرکزی، حدود ۶۲ درصد سرمایهگذاریهای مدتدار اشخاص غیردولتی نزد بانکها که چیزی معادل ۸۳۲ هزار میلیارد تومان است، مربوط به سپردههای بلندمدت بوده که در مقایسه با رقم مشابه در پایان سال ۹۶، حدود ۶ درصد کاهش یافتهاست.
گزارش معاونت بررسیهای اقتصادی اتاق بازرگانی تهران نشان میدهد که از ابتدای سال ۹۷ مانده سپردههای کوتاهمدت در بانکها شروع به افزایش کرده و سپردههای بلندمدت با سرعت نسبتاً کمتری کاهش یافتهاست. در این شرایط، از یک طرف این احتمال وجود دارد که برخی افراد پول خود را از حسابهای بلندمدت خارج کرده و به سپردههای کوتاه مدت تبدیل کرده باشند که چنین رویدادی به دلیل نوسانات شدید ارز و عدم اعتماد عمومی دور از ذهن به نظر نمیرسد.
از طرف دیگر، کاهش حسابهای بلندمدت میتواند به دلیل بسته شدن حسابها و خروج کامل اشخاص از سیستم بانکی و هدایت نقدینگی به سمت سایر بازارها به ویژه ارز باشد. پس از چند ماه متوالی شیب نزولی در مانده سپردههای بلندمدت، با ثبات نسبی قیمت دلار در مهرماه مانده سپردههای بلندمدت حدود یک درصد نسبت به شهریورماه ۹۷ افزایش یافتهاست.
تغییر روش محاسبه سود سپردههای کوتاهمدت مردم را از سپردهگذاری دور میکند
هر چند نگاه برخی از کارشناسان به تصمیم اخیر شورای پول و اعتبار مثبت است، اما عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس میگوید که با تصمیم شورای پول و اعتبار برای تغییر رویه سپردهگذاری کوتاهمدت در واقع مردم را از سپردهگذاری دور میکنند و این به ضرر اقتصاد کشور خواهد بود. عزتالله یوسفیان ملا با اشاره به تصمیم جدید شورای پول و اعتبار مبنی بر اینکه بانکها دیگر اجازه پرداخت سود روزشمار به سپردههای کوتاهمدت را نخواهند داشت، گفت: مسئولان پیش ازآنکه تصمیمی برای کاهش سود سپردههای بانکی بگیرند باید بازار دیگری در راستای درآمدزایی مناسب برای سپردهگذاران در نظر گرفته شود.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس ادامه داد: تصمیمگیری بدون توجه به این نکته به ضرر اندوختههای کشور تمام میشود، در گذشته با کاهش سود سپردههای بلندمدت شاهد اتفاقات ناگوار در اقتصاد کشور بودهایم. به اندازه همین تصمیمی که برای سپردههای کوتاهمدت گرفته شد، نقدینگی از بانکها خارج میشود و به سمت و سوی سودآوری برای دارندگان نقدینگی میشود، در حال حاضر خرید و فروش ارز و سکه بازار سود آور است.