سرویس ورزش جوان آنلاین: فوتبال و داوری را به طور همزمان دنبال می‌کرد، اما از جایی به بعد، گفتند که باید یکی را انتخاب کند. گفتند که نمی‌تواند همزمان هم فوتبال بازی و هم داوری کند. پای انتخاب که به میان آمد، بی‌تردید دستش به سمت سوت رفت. سوتی که سال‌ها بعد صدای آن در رقابت‌های مهمی، چون فینال لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۴ تا فینال جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۵، فینال جام باشگاه‌های جهان ۲۰۱۵، فینال فوتبال المپیک ۲۰۱۶ ریو، نیمه‌نهایی جام کنفدراسیون‌های ۲۰۱۷ و دیدار رده‌بندی جام جهانی ۲۰۱۸ و... طنین انداز شد و صلابت فغانی جوان را به رخ کشید، به طوری‌که حالا دیگر کمتر کسی است که نام او را نشنیده باشد. نام او که تا لحظات آخر یکی از کاندیدا‌های قضاوت فینال جام‌جهانی بود آن هم نه فقط از سوی مسئولان برگزار‌کننده رقابت‌ها که از سوی مردمی که چشم به فینال بزرگ‌ترین رویداد فوتبالی دنیا داشتند. موفقیتی که کسب عنوان بهترین داور آسیا را برای فغانی به ارمغان آورد. داور موفقی که قبل از قضاوت در جام ملت‌های ۲۰۱۹ امارات، فینال حساس جنوب شرق آسیا (فینال سوزوکی کاپ) بین دو تیم ویتنام و مالزی را هم سوت زد تا به عنوان یکی از پرکارترین داوران سال ۹۷ آماده حضور دوباره در جام ملت‌های آسیا شود.
فقط ۱۰ سال طول کشید. از روزی که برای نخستین بار در لیست داوران بین‌المللی ایران قرار گرفتید (سال ۲۰۰۸) تا امروز که قضاوت در بازی‌های مهم و حساسی را در کارنامه دارید.
۱۰ سال به زبان هم گفتنش ساده نیست. سختی‌های زیادی در طول این مسیر کشیدم. البته پیشرفتی هم که داشتم پله پله بود و اینطور نبود که یکدفعه یا شانسی به اینجا برسم. سختی‌های راه باعث شد تا با تجربه شوم. آدم‌های زیادی بودند که در طول مسیر با انرژی مثبت خود کمک کردند و خیلی‌ها هم با انرژی منفی خواستند جلوی راهم را بگیرند، اما خدا را شکر می‌کنم که همه سختی‌ها، تحقیر‌ها و نادیده گرفتن‌ها چه در لیگ خودمان و چه از سوی مسئولان مربوط و اهالی فوتبال و... باعث شد قوی‌تر و مصمم‌تر برای دستیابی به اهدافی که داشتم شوم.
روزی که نامتان وارد لیست الیت شد تصور قضاوت در جام‌جهانی را داشتید؟
واقعیت این است که هدفم شخصاً از ابتدا قضاوت فینال جام جهانی بود. از ابتدا یاد گرفتم در کارهایم هدف داشته باشم. وقتی شما هدف کوچکی را برای خودتان ترسیم کنید، نمی‌توانید آنطور که دوست دارید و از خودتان توقع دارید پیش بروید و به موفقیت دست یابید، اما وقتی قله را در نظر می‌گیرید، یعنی به توانایی‌های خود اطمینان دارید. یعنی از همان ابتدا می‌دانید که باید با تمام وجود تلاش کنید. خیلی هم باید تلاش کنید. می‌دانید باید برای دستیابی به چیزی که از نظر خیلی‌ها غیرممکن است، تلاش زیادی کنید. من هم از روز اول به قضاوت در فینال جام جهانی می‌اندیشیدم و هدفی جز این نداشتم؛ و تا لحظات آخر هم یکی از کاندیدای قضاوت فینال و به زعم بسیاری مستحق آن بودید.
اینکه تا آخرین لحظات یکی از کاندیدا‌های قضاوت فینال هستید و حتی مردم هم فکر می‌کنند که قضاوت فینال می‌تواند حق شما باشد، حس خوبی است. این یعنی توانسته‌اید به درستی قضاوت کنید. این یعنی تلاش‌های شما نتیجه داده است. بازی‌های خوبی را در جام جهانی قضاوت کردم. بازی‌های حساس و مهمی که برایم اهمیت بسیاری دارند. از دیدار آلمان - مکزیک و صربستان - برزیل در مرحله گروهی گرفته تا سوت زدن بازی برزیل، بازی فرانسه و آرژانتین در یک هشتم نهایی و بازی رده‌بندی و مصاف بلژیک و انگلستان که خدا را شکر می‌کنم همه با موفقیت به پایان رسید تا عملکرد خوبی از خودم در جام جهانی به جای بگذارم.
تیم ملی که با وجود بازی‌های زیبا از جام جهانی کنار رفت، همه نگاه‌ها به سمت تیم داوری ایران بود. ایران در واقع دو تیم در جام جهانی داشت که دومی اتفاقاً به خوبی تا مرحله پایانی پیش رفت و با دست پر هم برگشت.
ما هم مثل همه مردم ایران از عملکرد تیم ملی و موفقیت‌های آن و بازی‌های زیبایی که انجام داد خوشحال شدیم و از حذف آن ناراحت، اما از سویی هم خوشحال بودیم که نام ایران همچنان در جام هست. خوشحال بودیم که تا روز آخر از ما به عنوان کاندیدای قضاوت فینال بازی‌ها یاد می‌شد و در نهایت نیز با قضاوت رده‌بندی، وظیفه‌ای را که بر دوشمان گذاشته بودند به خوبی انجام دادیم و توانستیم باعث افتخار ایران عزیزمان شویم.
قضاوت رده‌بندی جام جهانی بدون شک اتفاق مهمی بود، اما در ایران به این موفقیت آنطور که باید توجهی نشد و پر واضح بود که از این مسئله به شدت ناراحت شدید.
بله، ناراحت شدیم. ما فینال رده‌بندی جام جهانی را قضاوت کرده بودیم. اتفاق کمی نبود. موفق هم بودیم، اما فدراسیون کوچک‌ترین برنامه‌ای برای ما نداشت. هنوز یک تقدیر کوچک هم از ما به عمل نیامده است. وزارت ورزش هم به عنوان متولی ورزش، پنج سکه به من داد و سه سکه به کمک داوران. این پاداش قضاوت ما در رده‌بندی جام جهانی بود! درحالی‌که یک ورزشکار بابت مدالی که کسب می‌کند، ۱۶۰ سکه پاداش می‌گیرد. حرفی در خصوص پاداشی که آن عزیزان می‌گیرند نیست. نوش جانشان. بیشتر هم به آن‌ها بدهند ما خوشحال می‌شویم. حقشان است. منظورم این است آنطور که شایسته بود از ما تجلیل به عمل نیامد و من احساس کردم کاش حداقل برای جایی قضاوت می‌کردم که قدر آن را می‌دانستند. حرف و دلخوری ما از شرایط و نوع نگاهی است که مسئولان به داوری دارند.
گفته می‌شود همین مسائل بار‌ها فغانی را به فکر مهاجرت انداخته است به طوری‌که گفته می‌شد فغانی بعد از جام جهانی روسیه دیگر به ایران باز نمی‌گردد، اما برگشت و در لیگ هم قضاوت کرد. آیا هرگز پیشنهادی شده یا این‌ها همه در حد حرف و شایعاتی است که با توجه به ناراحتی‌ها از مسئولان بر سر زبان‌ها افتاده است؟
اینکه هر کس در مورد زندگی شخصی‌اش تصمیم بگیرد، به خودش ارتباط دارد. این هم که در کشور ما برای دیگران حاشیه درست کنند عادی است، اما قطعاً اگر اتفاقی بیفتد که به نفع خودم و خانواده‌ام باشد همان کار را انجام می‌دهم.
حاشیه‌های زیادی برایتان پیش آمده است به خصوص در خلال جام جهانی. اما قبول دارید که تک ستاره‌ها در دنیا همواره حواشی زیادی اطرافشان وجود دارد و این تنها مختص فغانی نیست؟
حاشیه با بی‌توجهی خیلی فرق دارد. گاهی شما با یک مشکل مواجه می‌شوید. با شایعه یا همانطور که گفتید حاشیه‌هایی که دیگران برایتان درست می‌کنند. این‌ها می‌تواند شما را در طول مسیری که برای دستیابی به هدف دارید قوی‌تر هم کند، اما گاهی با بی‌توجهی مواجه می‌شوید که فکر می‌کنم دومی خیلی بدتر و سخت‌تر است.
این بی‌توجهی‌ها چقدر در دلخوری‌های فغانی نقش دارد؟ داوری که بعد از جام جهانی از سوی AFC به عنوان بهترین داور آسیا برگزیده شد، اما در لیگ ایران موفق به کسب این عنوان نشد.
متأسفانه زیاد از این موارد داشتیم. نمی‌دانم معیار‌های آقایان و اساتید برای انتخاب بهترین‌ها و برترین‌ها چیست که ما شامل آن نمی‌شویم، اما در آسیا می‌توانیم این عنوان را به دست آوریم. کسب عنوان بهترین داور آسیا افتخار بزرگی است. من برای کسب این موفقیت‌ها و عنوان‌ها تلاش زیادی کردم. خدا را شکر نتیجه‌اش را هم دارم می‌بینم. حالا اینکه چطور و چرا با معیار‌های آقایان در ایران برای کسب این عنوان‌ها همخوانی نداریم نمی‌دانم؟! از این ناملایمات زیاد داشتیم و متأسفانه از مسئولان خودمان این بی‌مهری‌ها را دیدیم، اما این بی‌توجهی‌ها فقط ما را قوی‌تر کرد.
وقتی به عنوان بهترین داور آسیا انتخاب شدید حتی برای یک لحظه هم نشد که دلتان بخواهد این عنوان را در ایران هم به دست آورید؟ به هر حال موفقیت‌های بسیاری را پشت سر گذاشتید و در بازی‌های مهم بسیاری قضاوت کردید.
همه چیز به خواسته ما نیست. من تلاش خودم را می‌کنم. همیشه اینطور بوده است. هرگز هم کم نگذاشته‌ام، اما خب با معیار‌های اساتیدی که بهترین‌ها را انتخاب می‌کنند نمی‌خوانیم دیگر. کاری نمی‌توان کرد.
هیچ وقت این رفتار‌ها باعث نشد از داوری دلسرد شوید؟
خیر، دلسرد نشدم، اما نمی‌شود که ناراحت نشوید. من هدفم مشخص بود. اگر قرار بود بابت این اتفاقات دلسرد شوم که امروز اینجا نبودم. دلخور شدم، اما دلسرد نه. ولی حتی اگر دلخور هم شدم اجازه ندادم این دلخوری در کارم تأثیر بگذارد یا کم کاری نکردم، اما دیگر عادت کردم. خوب می‌دانم جایی زندگی می‌کنم که قدر کاری را که می‌کنید نمی‌دانند. از طرف دیگر، من اهدافم را داخل زمین و در مسابقات بین‌المللی دنبال می‌کنم و به همین دلیل همواره سعی می‌کنم به این مسائل بها ندهم.
پس از اتفاقات دربی گفته بودید که دیگر نمی‌خواهید بازی پرسپولیس و استقلال را قضاوت کنید.
دربی باید بحثش طوری باشد که اکثر داوران شانس قضاوت در آن را داشته باشند و قضاوت در آن فقط به یکی دو داور نرسد، اما در ایران شرایطی به وجود می‌آید که داوران خودشان دوست نداشته باشند این بازی را سوت بزنند و قضاوت کنند. من این حالت را دارم.
ولی به نظر می‌رسد برای فغانی که از نظر مادی و معنوی در تورنمنت‌های بین‌المللی تأمین می‌شود، لیگ ایران با آن دستمزد‌های پایین و البته فحاشی‌های تماشاگردان جذابیتی ندارد.
خیر، اینطور نیست. اینکه نسبت به همیشه و سال‌های قبل قضاوت کمتری داشتم به دلیل سفر‌هایی است که دارم. البته دیدم صحبتی در مورد این شده که من چهار بار دیدار‌های نساجی را قضاوت کردم، زیرمجموعه فدراسیون و کمیته داوران باید بگویند که چرا من چهار بازی برای نساجی قضاوت کردم و در دو دیدار داور بازی‌های سپیدرود بودم. البته بازی‌هایی را هم که برای دو تیم نساجی و سپیدرود قضاوت کردم در زمان خود مسابقات حساسی بوده است. هر دو این تیم‌ها پرطرفدار هستند و بازی‌هایشان در مقاطع مختلف حساسیت‌های خاص خود را دارد.
یعنی تعداد کم قضاوت‌های فغانی در لیگ به لجبازی‌های کمیته داوران و اختلافاتی که با او دارند برنمی‌گردد؟
خیر، در خصوص ابلاغ‌ها لجبازی نمی‌کنند، چون فعلاً عصای دستشان هستیم.
فغانی بدون شک در سال‌های گذشته یکی از بهترین و موفق‌ترین داوران ایران بوده که توانسته است به عنوان‌ها و افتخارات زیادی دست یابد به خصوص در جام جهانی. کمک‌هایتان در این موفقیت چقدر نقش داشتند؟
ما همیشه به عنوان تیم داوری در مسابقات حاضر بودیم، یعنی هر موفقیتی که به دست آمده، تیمی بوده است و بدون شک عملکرد خوب و موفق کمک‌هایم در مسابقات نقش بسزایی در به دست آمدن هر موفقیتی دارد. اینکه بگویم در فلان صحنه مشورت کمک‌ها باعث شد تا بهترین تصمیم را بگیرم نه، چون صحنه خاصی پیش نیامد که بخواهیم از این مشورت استفاده کنیم، اما منصوری و سخندان جزو بهترین کمک داوران ایران هستند و وقتی شما بدانید که کمک‌هایتان کارشان را بلد هستند و دغدغه‌ای بابت آن‌ها نداشته باشید بدون شک با خیالی راحت‌تر و تمرکزی بیشتر می‌توانید قضاوت کنید.
فغانی همواره در دو راهی انتخاب‌های سخت بوده است. به سال‌ها قبل که برگردیم، فوتبال و داوری را با هم دنبال می‌کردید، اما یک روز مجبور به انتخاب شدید. تصمیم گرفتن در اینباره سخت نبود؟
بله، من فوتبال هم بازی می‌کردم، اما فکر می‌کنم استعدادی که باید را در فوتبال نداشتم و به عنوان بازیکن نمی‌توانستم خیلی موفق شوم. در واقع از ابتدا هم علاقه‌ام به داوری بیشتر بود و استعدادش را هم داشتم. به همین دلیل وقتی مجبور شدم از بین فوتبال و داوری یکی را انتخاب کنم، بدون تردید و خیلی راحت به سمت داوری رفتم، چراکه فکر می‌کردم در داوری خیلی قوی‌تر هستم و بهتر می‌توانم نتیجه بگیرم و همینطور هم شد و از انتخابی که داشتم بسیار هم راضی هستم.
گفته می‌شد موفقیت‌های به دست آمده، فغانی را به پایان خط داوری نزدیک خواهد کرد. خصوصاً که فینال جام ملت‌های قبلی را هم سوت زده بودید و به نظر می‌رسید انگیزه‌ای برای جام ملت‌های پیش‌رو نداشته باشید.
در هر تورنمنتی که حضور داشته باشم، تمام تلاشم را می‌کنم تا در بالاترین مسابقات آن سوت بزنم و بهترین قضاوت را داشته باشم. برای قضاوت فینال جام ملت‌ها بی‌انگیزه نیستم، اما چون در فینال قبلی قضاوت کردم، شانس کمتری برای قضاوت دوباره فینال دارم، چراکه معمولاً اینطور است که از چهره‌های جدید یا حتی جوان‌تر برای بازی‌ها استفاده می‌کنند و به همین دلیل ممکن است نظرشان روی گزینه‌های دیگر باشد، اما به هر حال ما همه تلاش خودمان را می‌کنیم تا باز هم جزو کاندیدا‌های جام جهانی بعدی باشیم.
این یعنی موفقیت‌های پی در پی باعث اشباع بهترین داور آسیا نشده، درست است؟
خیر، هنوز اشباع نشدم و ان‌شاءالله هنوز هستم.
کمتر از سه هفته تا جام ملت‌های آسیا باقی مانده است و فغانی بعد از کسب عنوان بهترین داور آسیا باید خود را برای نبرد جانانه‌ای دیگر در آسیا مهیا کند. حال آنکه حاشیه‌ها گویی تمامی ندارد و اخیراً برخی باشگاه‌ها قبل و بعد از مسابقات خود بیانیه‌هایی می‌دهند و انتقاد‌هایی را مطرح می‌کنند. این تأثیر منفی در روند آماده‌سازی برای جام ملت‌های آسیا ندارد و باعث تضعیف روحیه تیم داوری ایران نمی‌شود؟
این مسائل و رویه‌ها همیشه وجود داشته است، اما ما به آن توجهی نمی‌کنیم. گاهی برخی با دادن بیانیه قصد دارند تمرکز ما را بر هم بزنند ولی ما تمرکزمان را روی کارمان می‌گذاریم و می‌دانیم با این اقدامات قصد وارد کردن فشار به داور را دارند به همین دلیل توجهی به این قبیل رفتار‌ها نداریم. به همکارانم هم توصیه می‌کنم تمرکزشان روی کار خودشان باشد. البته نه آنکه به اشتباهات بی‌توجه باشیم. باید از اشتباهات درس گرفت و درصدد عدم تکرار آن برآمد، اما بها دادن به برخی مسائل، باعث می‌شود به کار خودمان لطمه وارد شود. باید همه تمرکزمان روی بازی‌هایی باشد که قضاوت می‌کنیم و سعی کنیم بهترین قضاوت را داشته باشیم. این بهترین پاسخ به منتقدان است و بس.
اگر چه همانطور که گفتید با توجه به قضاوت فینال قبلی، شانس کمتری برای قضاوت فینال جام ملت‌های پیش‌رو دارید، اما با این وجود اگر در کنار تیم ملی شانسی برابر برای حضور در فینال داشته باشید ترجیح می‌دهید کدام تیم فینالیست شود. تیم فوتبال ایران یا تیم داوری ایران؟
بدون شک ما هم مثل همه ایرانی‌ها آرزوی موفقیت تیم ملی فوتبال ایران در جام ملت‌های آسیا را داریم و اگر چه هرگز چنین شرایطی رخ نخواهد داد، اما به عنوان یک ایرانی مثل همه مردم برای موفقیت تیم ملی و سربلندی آن دعا می‌کنیم.
