این موضوع برای اولین‌باردر کنفرانس بین‌المللی توریسم خلاق در سال 2008 عنوان شد. در این کنفرانس شرکت‌کنندگان به بررسی نقش توریسم خلاق به عنوان یک ابزار توسعه اقتصادی در شهرها و کشورها بهره پرداختند. بهره‌گیری از هنرهای محلی، موسیقی، معماری و سایر ویژگی‌های یک منطقه از دیگر مواردی بود که در این کنفرانس بین‌المللی شرکت‌کنندگان پیرامون آن گفتوگو کردند. به گمان کشورهای شرکت‌کننده، توریسم خلاق ضمن حفظ و ابقای سنت‌ها و لایه‌های پنهان موجود در فرهنگ کشورهای مختلف از این توان برخوردار است که بخش قابل توجهی از درآمد صنعت گردشگری را به خود اختصاص دهد.
در کشورما بحث شهر خلاق در سال های اخیر مطرح شده است و برای اولین بار شهرهای رشت به عنوان شهر خلاق در حوزه گردشگری غذا و اصفهان به عنوان گردشگری خلاق در حوزه صنایع دستی انتخاب شده است.
شاخص های یونسکو برای تایید یک شهر به عنوان شهر خلاق چیست؟
هفت شاخص یونسکو برای شهرهای خلاق از جمله غذا، موسیقی، ادبیات، آیین‌ها و مبلمان شهری را در این انتخاب موثر هستند پروژه‌ای مشابه یونسکو نیز برای داخل ایران تعریف شده تا رقابت میان شهرها انجام و از ظرفیت شهرداری‌ها برای توسعه گردشگری بهره گرفته شود.
وقتی از یک شهر خلاق صحبت می‌شود فقط اشاره به خلاقیت در زمینه گردشگری محدود نمی‌شود، بلکه این امر حوزه‌های مختلفی از قبیل صنعت، بنادر، دانشگاه و تحقیقات علمی و ... را نیز شامل می‌شود و شهر در هر کدام از اینها می‌تواند واجد صفت خلاقیت باشد.
زمانی ما از صفت خلاق در توصیف یک شهر در زمینه گردشگری سخن می‌گوییم که شهر واجد ویژگی‌هایی نظیر پویایی و فعالیت در زمینه گردشگری باشد و در این حوزه نوآوری داشته و خدماتی ارائه کند که بازدیدکنندگان از آن لذت ببرند.
مردم ساکن در شهر خلاق باید بردبار و نگاهشان نسبت به گردشگران مثبت باشد. آنها نباید به گردشگر به عنوان یک فرد بیگانه و خارجی که دارای سابقه خوشایند نیست نگاه کنند، در این راستا نگاه انسانی و باعطوفت از لازمه‌های یک شهر خلاق در عرصه گردشگری است.
عدم تلقی گردشگر به عنوان یک ابزار اقتصادی از دیگر لازمه‌های تعریف یک شهر خلاق محسوب می شود و نباید در شهر خلاق تنها از جهت منفعت مالی به گردشگر نگاه کرد و در مقابل شهروندان شهر خلاق باید نگاهشان به گردشگر به عنوان فردی باشد که برای بازدید از منابع فرهنگی، انسانی و تاریخی به شهرشان سفر کرده و باید با خاطره خوش این شهر را ترک کند.
گردشگری خلاق، گنج پنهان در شهرهای ایران/ سهم تبریز از گردشگری خلاق چیست؟
در راستای دستیابی به این اهداف، زمینه‌های عرضه در شهر خلاق پیوسته از طریق پویایی و جست‌وجو باید به‌روز شود و تسهیلات و خدمات ارائه‌شده متناسب با سلیقه جامعه مهمان تغییر کند. خلاقیت ممکن است کشف برخی راز و رمزهای فرهنگی و تاریخی ساکن شهرها باشد؛ به عنوان مثال در سفرنامه‌های موجود درباره ایران دوره قاجار کشورمان به عنوان کشوری کثیف با کوچه‌های تنگ، پرپیچ‌وخم و بن‌بست توصیف شده است اما معماری ایران در دوره‌های مختلف تاریخی می‌تواند ذهنیت گردشگر را تغییر دهد.
کسانی که در حوزه شهر خلاق تصمیم‌گیری می‌کنند، باید گردشگری را به عنوان یک پدیده نیمه‌ی دوم قرن بیستم و قرن بیست و یکم مدنظر قرار دهند. گردشگری تنها به آژانس و تورگردانی معمولی ختم نمی‌شود، گردشگری یک رفتار انسانی و پدیده فرهنگی است که نگاه انسان‌ها به جهان را شکل می‌دهد.
کسانی که وارد حوزه گردشگری خلاق می‌شوند باید راز و رمزهای موجود در منطقه را برای بازدیدکنندگان تشریح کنند؛ یک گردشگر باید از این نکته آگاه باشد که چرا بازارهای حرفه‌های مختلف در ایران مستقل هستند و تیمچه‌ها، راسته‌ها و کاروانسراها شکل گرفتند. نقش اقلیم در نوع صنایع‌دستی موجود در هر منطقه از دیگر مواردی است که تورگردانان در شهرها و به‌ویژه شهرهای خلاق باید آن را مدنظر قرار دهند.
توریسم خلاق گردشگر را به مقصد بازمی‌گرداند
شهر خلاق ایده‌ای است که می‌تواند بن‌بست‌های مدیریتی را در یک منطقه حل کند و زمانی که آن را در عرصه گردشگری استفاده می‌کنیم بهره‌گیری از توان این صنعت برای رشد اقتصادی و کاستی‌های موجود در عرصه اشتغال، درآمد و... است.
در توریسم خلاق، گردشگر می‌تواند یک ارتباط قلبی با منطقه برقرار کند و این امر بازگشت دوباره به مقصد سفر را در پی دارد. به‌عنوان مثال زمانی که گردشگر بتواند در بازار فرش تبریز گشت و گذاری کند و شرایطی فراهم شود که هرچند برای دقایقی کوتاه در بافت فرش تبریز شرکت داشته باشد این امر نه‌تنها به یک خاطره خوش ختم شده، بلکه احتمال سفر دوباره او را به تبریز بالا می‌برد.
با توجه به آمارهای غیررسمی رضایت گردشگر می‌تواند هشت گردشگر دیگر را جذب و نارضایتی او می‌تواند 27نفر را از سفر به مقصد منصرف کند.
بنابراین با توجه به این آمارها می‌توان توریسم خلاق را ابزاری دانست که رضایت گردشگر را بالا می‌برد و نقش قابل توجهی را در توسعه صنعت گردشگری ایفا می‌کند.
نگاهی اجمالی به بحث توریسم نشان می دهد که ورود همه مولفه‌های شهری در عرصه گردشگری امری بسیار مهم تلقی می شود. بر این مبنا تنها امکانات اقامتی یا جاذبه‌های تاریخی و طبیعی برای انتخاب دوباره مقصد کافی نیستند، شیوه برخورد با گردشگر در کنار مولفه‌هایی نظیر سنت و فرهنگ یا صنایع‌دستی نیز می‌توانند به همان نسبت به کسب رضایت توریست بی انجامند و در نهایت تصویر همه جانبه‌ای را از مقصد سفر در اختیار او قرار دهند. شاید بتوان گفت تنها با توریسم خلاق است که می‌توان تصویری منصفانه و درست از مقصد ارائه داد.
در این میان از اهمیت مدیریت شهری نباید غافل شد ، وقتی ما از یک شهر خلاق در حوزه گردشگری صحبت می کنیم باید توجه داشته باشیم که بر اساس شاخص های تعریف شده ، مدیریت شهری نقش مهمی در معرفی یک شهر به عنوان شهر خلاق گردشگری ایفا می کند.
آموزش های شهروندی برای افزایش توریسم پذیری جامعه ، برجسته کردن شاخص های خاص یک شهر و بهره مندی از هنرمندان و شرکت دادن آن ها در بحث توریسم خلاق می تواند گام هایی برای معرفی شهرها به عنوان شهر خلاق گردشگری باشد.
