کد خبر: 936118
تاریخ انتشار: ۰۷ آذر ۱۳۹۷ - ۱۷:۳۱
سالهاست که طرح هاي مسئولان براي احياي درياچه فقط بودجه هدر داده
حالا ديگر درياچه اروميه به يک بازي تمام عيار براي مسئولان و دست اندرکارانش تبديل شده است. يک روز از رهاسازي 70 ميليون متر مکعب براي احياي آن مي گويند و روز ديگر از قطع اميد کردن از اينکه يکبار ديگر بتوان روزهاي خوش اين درياچه را ديد. يک روز زمان مي دهند که شايد تا 12 سال بعد درياچه به تراز اکولوژیک خود بازگردد و...
حوريه ملکي

حوريه ملکي

 

حالا ديگر درياچه اروميه به يک بازي تمام عيار براي مسئولان و دست اندرکارانش تبديل شده است.  يک روز از رهاسازي 70 ميليون متر مکعب براي احياي آن مي گويند و روز ديگر از قطع اميد کردن از اينکه يکبار ديگر بتوان روزهاي خوش اين درياچه را ديد. يک روز زمان مي دهند که شايد تا 12 سال بعد درياچه به تراز اکولوژیک خود بازگردد و فردايش از ژنراتورهايي مي گويند که با بارور سازي ابرها مي توانند در کمترين زمان آب رفته را درياچه بازگرداند. به هر حال هر چه هست به اعتبارات و بودجه هايي باز ميگردد که در خواست مي شود تا از مرگ درياچه اروميه جلوگيري شود و دست آخر هم هيچ اتفاقي رخ نمي دهد.

 

***

 

اوايل امسال بود که مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی به آغاز رهاسازی آب از سد شهید کاظمی بوکان به دریاچهارومیه اشاره کرد و گفت: که حدود 70 میلیون مترمعکب آب با دبی 70 مترمکعب در ثانیه از این سد به سمت دریاچه جریان می یابد.

کیومرث دانشجو با اشاره به اینکه سدشهید کاظمی بزرگترین سد آذربایجان غربی است، افزود: با توجه به ابلاغیه شرکت مدیریت منابع آب ایران این حجم آب به منظور تامین بخشی از نیاز زیست محیطی دریاچه ارومیه رهاسازی می شود.

به گفته وی عملیات رهاسازی آب از سد 'شهرچایی' ارومیه به این دریاچه آغاز شد و مردم باید از نزدیک شدن به حریم بستر این رودخانه خودداری کنند.

اما در مورد سد شهید کاظمی خوب است بدانيم که اين سد پیش از این 'سد بوکان' نام داشت، یکی از سدهای بزرگ ایران با هسته رسی است که در 35 کیلومتری جنوب شرقی شهر بوکان آذربایجان غربی قرار دارد.

سد شهید کاظمی بوکان برای استفاده از آب و کنترل سیلاب‌های زرینه رود بر روی این رودخانه ایجاد شد و جهت آبیاری اراضی پایین دست، سد دیگری نیز در جنوب ‌شرقی بوکان بر روی این رودخانه بسته شد.

طول تاج سد بوکان 530 متر و ارتفاع آن 50 متر است که با افزایش حجم مخزن سد در سال 1384، حجم کل مخزن سد به 762 میلیون مترمکعب رسید.

این سد علاوه بر تأمین آب شهرهای بوکان، میاندوآب و عمده آب شهر تبریز سالیانه بیش از یکصد میلیون مترمکعب آب شرب و مورد استفاده بخش صنعت و در حدود 55 هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی منطقه‌های عجب شیر و آذرشهر را نیز آبیاری می‌کند.

دریاچه ارومیه از حدود 20 سال گذشته به دلیل مواجه شدن با مشکل خشکسالی، دچار کم آبی شد و حتی آب آن در برخی موارد به کمتر از یک میلیارد مترمکعب کاهش یافته است.

 

* دو پنجم دریاچه ارومیه آب دارد

 

چندي پيش سرپرست دفتر امور تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست از افزایش چهار سانتیمتری تراز دریاچه ارومیه نسبت به سال گذشته خبر داد و گفت: در حال حاضر دو پنجم دریاچه ارومیه آب دارد اما دریاچه کم عمق است.

مسعود باقرزاده کریمی در مورد آخرین وضعیت دریاچه ارومیه اظهار کرد: خوشبختانه دریاچه ورودی خوبی دارد چون بارش‌های آخر فصل زمستان نسبتا مناسب بوده است البته انتظار ورودی بیشتری را در اوایل فصل بهار به دلیل ذوب شدن برف‌ها داریم همچنین رهاسازی آب از سدها تا حدی صورت گرفته است.

وی ادامه داد: تراز آبی دریاچه ارومیه ۱۲۷۰.۶۷ است که نسبت به کمترین میزان آن یعنی ۱۲۷۰.۱ ، ۶۰ سانتیمتر بالاتر آمده است همچنین تراز دریاچه نسبت به مدت مشابه در سال گذشته چهار سانتیمتر افزایش یافته است.

سرپرست دفتر امور تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه اظهار کرد: افزایش ارتفاع دریاچه ارومیه مساحت دریاچه را به ۲۱۲ هزار هکتار رسانده است که نسبت به سال قبل مقداری افزایش را نشان می‌دهد. در حال حاضر بیش از دو پنجم دریاچه ارومیه آب دارد اما متاسفانه حجم آب دریاچه ۱.۸۴ میلیارد متر مکعب است که نسبت به حجم آب طبیعی کمتر از یک دهم ارزیابی می‌شود بنابراین دریاچه عمق بسیار کمی دارد و همین موضوع شرایط بسیار خطرناکی را برای دریاچه رقم می‌زند چون با شروع فصل تابستان سطح آن کمتر خواهد شد.

باقرزاده کریمی در مورد اقدامات ستاد احیای دریاچه ارومیه در سال ۹۶ گفت: در سال گذشته در راستای برنامه ۱۰ ساله ستاد اقداماتی برای احیای دریاچه ارومیه انجام شد و کلیه برنامه‌ها در چند محور مشخص شد مثل ایجاد کانال و تونل انتقال آب، بستن چاه‌های غیرمجاز، اصلاح آبیاری در بخش کشاورزی، رهاسازی آب از سدها، ایجاد پوشش گیاهی در حاشیه دریاچه ارومیه به منظور تثبیت گرد و غبار و به تناسب تامین منابع مالی، پروژه‌ها در این محورها پیشرفت داشت.

وی تاکید کرد: در سال ۹۶ حدود ۳۰ درصد اعتبارات دریاچه ارومیه تامین و طبیعتا ۳۰ درصد اهداف در نظر گرفته شده محقق شد.

سرپرست دفتر امور تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه در سال ۹۶ در ستاد احیای دریاچه ارومیه نقشه راه بر اساس احتمالات آینده و تجربیات به دست آمده مورد بازنگری قرار گرفت، گفت: بازنگری به معنای زیر و رو کردن برنامه‌ها نیست بلکه مسیر دستیابی به احیای دریاچه ارومیه را تدقیق کرد و از طریق تجربیات به دست‌آمده در زمینه میزان کارکرد دستگاه‌های اجرایی، میزان مشارکت جوامع محلی و تغییرات اقلیمی، اهداف میان مدت مشخص کردیم.

وی با اشاره به تداوم اجرای برنامه‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه در سال ۹۷ تاکید کرد: اجازه نمی‌دهیم در سال ۹۷ برنامه‌ها به لحاظ کمی دستخوش تغییر شود اما شکل و نحوه اجرا مورد بازنگری قرار می‌گیرد تا سرعت لازم را در اجرای برنامه‌ها داشته باشیم و به تراز هدف - که ۱۲۷۴.۱ است - دست یابیم.

باقرزاده کریمی با بیان اینکه به دلیل وجود کانون‌های تولید گرد و غبار در منطقه ترازهای میانی برای دریاچه ارومیه تعریف خواهیم کرد، گفت: برنامه سال ۹۷ را طبق نقشه راه اجرا خواهیم کرد. طبق این برنامه مشخص است که هر یک از دستگاه‌ها در چه زمینه‌ای چه مسئولیتی برعهده دارد.

وی همچنین در مورد تامین منابع مالی مورد نیاز ستاد احیای دریاچه ارومیه اظهار کرد: به اعتقاد عیسی کلانتری - رئیس سازمان حفاظت محیط زیست - علاوه بر منابع مالی دولتی باید به دنبال دستیابی به سایر منابع باشیم چون نمی‌توانیم صرفا به دولت فشار بیاوریم البته اگر کلیه بودجه‌ ستاد احیای دریاچه ارومیه تخصیص داده شود خوب است اما باید نیم نگاهی به سایر منابع اعم از داخلی و خارجی و حتی ظرفیت بخش‌های خصوصی داشته باشیم.

 

* احیای دریاچه ارومیه با ۴۰۰دستگاه ژنراتور زمینی

 

چند روز پيش بود که خبري مبني بر موفقيت محققان کشور در جهت ساخت دستگاهی براي باروری ابرها منشر شد.

طرحي که برای بارورسازی ابرهای آسمان دریاچه ارومیه قابل کاربرد است.

بارورسازی ابرها به فرآیند اضافه کردن مواد شیمیایی به ابر برای افزایش بارش گفته می‌شود. در این فرآیند ذرات کوچکی در ابرها پخش می‌شود تا به بارش برف یا باران کمک کنند. دانشمندان از ۱۹۴۰ این فرآیند را آغاز کرده‌اند اما از آن زمان تا کنون هر روز فناوریهای جدیدتری برای بهبود عملکرد این موضوع ابداع شده و استفاده از آن همچنان ادامه دارد. در سالهای اخیر با توجه به کاهش حجم بارندگی استفاده از این روش در کشور ما نیز مورد توجه قرار گرفته است.

در همين رابطه  محمدرضا افرنگ، دانشجوی دکتری اقلیم شناسی دانشگاه محقق اردبیلی و مجری طرح «ژنراتور زمینی دوکاره یا سامانه الکترونیک بارور کننده زمینی ابرها» گفت: من تاکنون دو نوع ژنراتور زمینی بارور کننده ابر ساخته ام که اساس و زیربنای فناوری بارورکننده ابرها از زمین است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر این دستگاهها بومی سازی شده اند، گفت: تاکنون سه مدل از این دستگاه را طراحی کرده ام که آخرین مدل دستگاه ژنراتور زمینی دو کاره بوده که ۱۰۰درصد آن بومی شده است.

اين محقق افزود: ژنراتور زمینی را طوری طراحی کرده ایم که با یدید نقره و یخ خشک کار می کند و هر کدام از این مواد در باروری ابرها مورد استفاده قرار می  گیرند.

وی با بیان اینکه این دستگاه، یدید نقره را توسط حرارت و دود و یخ خشک را توسط فشار به هوا تزریق می کند، ادامه داد: جریان هوا موجب مخلوط شدن این مواد با ذرات ابر می شود و زمان تاثیر  یدید نقره ۲۰ دقیقه تا نیم ساعت طول می کشد.

افرنگ بیان کرد: معمولا نیم ساعت بعد از تزریق، ابر می تواند تاثیر یک و نیم ساعت افزایش بارش را داشته باشد. ذرات یدید نقره بواسطه گرمای مشعل و دود توسط دستگاه به هوا تزریق می شود.

این محقق با بیان اینکه دستگاه باروری ابری که طراحی کرده ایم نمونه داخلی ندارد، گفت: باروری ابرها توسط یدید نقره می تواند در بارش از ابرهای فوق سرد که کمبود بلورهای یخ دارند، تاثیر گذار باشد. یخ خشک نیز همین کار را انجام می دهد منتهی زمان تاثیر آن بلافاصله است و من این ماده را به این دلیل انتخاب کرده ام که محدودیتهای کار با ژنراتورهای زمینی را که در قسمت اعظم زاگرس وجود دارد، مرتفع سازد.

مجری این طرح با بیان اینکه در فصول پاییز، زمستان و بهار استفاده از این فناوری بسته به شرایط محیطی مناسب قابل استفاده است، افزود: نتایج بررسی و مطالعات انجام شده نشان می دهد که بارورسازی ابرها به روش ژنراتورهای زمینی و هوایی در ابتدای حوضه های آبریز رودخانه های غرب و جنوب غرب دریاچه می تواند راهکار مناسبی برای خروج از بحران زوال دریاچه ارومیه در کنار دیگر راهکارها باشد.

وی افزود: تجربه نشان داده است که عملیات باروری ابرها موجب جلوگیری از بارش تگرگ شده و از طرفی، مقدار و سطح بارش را افزایش می دهد.

افرنگ گفت: زراعت آبی و دیم نیز از افزایش بارشها برخوردار شده، آورد رودخانه ها افزایش می یابد؛ از آنجائیکه عامل اصلی بارندگیهای ایران همرفت دامنه ای است و این مکانیسم در دامنه های بادگیر کوهستان اتفاق می افتد، با توجه به ورود غالب جبهه های هوا از ناحیه جنوب غرب و صعود کوهستانی آنها از ارتفاعات مرزی که مشرف بر حوضه های آبریز دریاچه ارومیه هستند، لذا استفاده از ژنراتورهای زمینی به دلیل تزریق پیوسته مواد بارور کننده ابر می تواند توده ابر وارده به استانهای آذربایجان غربی و کردستان را تحت تاثیر قرار داده و اثرات خود را در اشل های بزرگ نشان دهد.

وی گفت: از این طرح می توان برای تامین آب دریاچه ارومیه و سایر دریاچه ها و رودخانه هایی که چنین ویژگی را دارند بهره برد.

این محقق دانشگاهی گفت: در صدد هستیم با همکاری وزارت نیرو در حوضه دریاچه ارومیه، برای احیای دریاچه از این دستگاهها استفاده کنیم؛ پیش بینی شده که ۴۰۰دستگاه ژنراتور زمینی برای بارورسازی ابرهای آسمان دریاچه ارومیه لازم است.

وی افزود: روش دیگری که می خواهیم امتحان کنیم، ذرات یخ خشک است. زمان تاثیر یخ خشک بلافاصله بوده ولی محدودیتهای زیادی دارد که تلاش می کنیم این محدودیتها را کاهش دهیم.

 

 

 

 

 

 

 

نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار