بندر چابهار به عنوان استراتژیک‌ترین بندر کشور شناخته می‌شود و نزدیک‌ترین راه دسترسی کشور‌های محصور در خشکی آسیای میانه همچون افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان به آب‌های آزاد به حساب می‌آید. از همین رو به دلیل اهمیت موقیت جغرافیایی این بندر، طی چند سال اخیر فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و سازندگی فراوانی در این منطقه صورت گرفته و امریکا را ناگزیر به عقب‌نشینی و دادن معافیت تحریمی به این منطقه کرده است.
امریکا بندر چابهار را از هرگونه تحریمی معاف کرد، خبری که در ابتدای راه شاید مسرت بخش باشد. اما این سؤال را پیش می‌آورد که چرا این کشور با چنین سیاست‌های خصمانه‌ای بر علیه کل دنیا، بندر چابهار را معاف کرده است. به طور قطع چنین تصمیمی آن هم از سوی امریکایی‌ها به عنوان لطف تلقی نمی‌شود و پشت پرده مهمی دارد. موضوعی که نماینده مردم خاش، نصرت آباد، میرجاوه، کورین در مجلس شورای اسلامی درباره آن تأکید می‌کند: «اگر امریکا اعلام می‌کند که بندر چابهار از لیست تحریم‌های اقتصادی معاف است، به خاطر لطف به ایران نیست، بلکه از ظرفیت‌های ایران هراس دارد.» علی‌کرد ادامه می‌دهد: «بندر چابهار یکی از ظرفیت‌های بسیار مهم کشور در حوزه دریانوردی و بنادر است، این بندر متصل به اقیانوس هند بوده و نقش بی‌بدیلی در تجارت اقتصادی منطقه دارد.» از همین رو امریکا به ناچار از ترس سر باز زدن کشور‌های همسایه از برنامه‌های تحریمی‌اش علیه ایران، این بندر را معاف کرده است. علاوه بر این امریکا این را هم می‌داند که بندر چابهار به آب‌های اقیانوس متصل بوده و به راحتی می‌توان از طریق آن تحریم‌ها را دور زد. وی با تأیید مطالب فوق می‌افزاید: «بسیاری از کشور‌هایی که ما فکر می‌کنیم به دریا متصل هستند، از نعمتی مانند بندر چابهار محرومند، حتی عراق، ترکیه و عربستان ظرفیت‌هایی مانند ایران ندارند و دارای بنادر مشابه نیستند. بنابراین این بندر می‌تواند در شرایط کنونی به کلید توسعه همه جانبه کشور به ویژه اقتصادی تبدیل شود، اما تحقق این مهم نیازمند برنامه‌ریزی است.»
چابهار کوتاه‌ترین مسیر اقتصادی
چابهار بندری مهم و مسیری کم هزینه برای دسترسی کشور‌های منطقه به یکدیگر شناخته می‌شود. علاوه بر این، این بندر به عنوان یکی از مهم‌ترین چهارراه‌های کریدور شمال- جنوب بازرگانی جهانی نیز معرفی می‌شود. از همین رو سازندگی و سرمایه‌گذاری در راستای ساخت اسکله و افزایش گنجایش بارگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیما (در خلیج چابهار) و ساخت راه‌آهن به سوی آسیای میانه و احداث فرودگاه بین‌المللی در این منطقه از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابر این اقدامات متعدد توسعه‌ای از ۴ سال گذشته در این بندر آغاز شده است که باعث این شده که بهره‌برداری از بندر چابهار به عنوان اولین بندر کشور در ترانزیت، حجم گسترده‌ای از کالا‌های اساسی افغانستان و همچنین جذب اپراتور خارجی و اتصال سه کشور ایران، هند و افغانستان طی توافقنامه‌ای موسوم به توافقنامه چابهار، صورت بگیرد. در این خصوص مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان تأکید می‌کند: «همین تلاش‌های توسعه‌ای در بندر چابهار، امریکا را مجبور به عقب‌نشینی و دادن معافیت تحریمی به این بندر کرده است.» بهروز آقایی ادامه می‌دهد: «امروز بندر چابهار به عنوان پشتوانه و سوپاپ اطمینان بنادر کشور شناخته می‌شود و می‌تواند پاسخگوی همه فعالیت‌های بنادر جنوبی باشد؛ به‌نحوی که هرگونه محدودیت در حوزه خلیج فارس هیچ خللی در انتقال کالا‌های اساسی کشور و صادرات انواع کالا‌ها (مواد نفتی، معدنی و...) و تجارت دریایی کشور ایجاد نخواهد کرد.»
چابهار امن‌ترین بندر منطقه
اکنون کشتی‌ها با ظرفیت ۸۵ هزار تن و محموله‌های ۷۰ هزار تنی غلات و کالای اساسی و کشتی‌های حامل کالا‌های اساسی در بندر چابهار پهلوگیری می‌کنند که از هدف‌گذاری صحیح قابلیت‌های ایجاد شده در این منطقه حکایت دارد. البته با توجه به اهمیت بندر چابهار به لحاظ فعالیت‌های اقتصادی لازم است که بیش از این به بحث تقویت زیرساخت‌های منطقه‌ای توجه شود. در این خصوص مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان می‌گوید: «بندرچابهار پس از آماده شدن زیرساخت‌های حمل ونقل و به ویژه ایجاد حدود هزار کیلومتر بزرگراه و آزادراه به عنوان امن‌ترین بندر منطقه در مسیر رشد و توسعه اقتصادی منطقه و محور شرق ایفای نقش خواهد کرد.» آقایی ادامه می‌دهد: «در شرایط حساس فعلی لازم است همه مسئولان کشوری نسبت به هماهنگی و مهیا کردن شرایط برای استفاده از این فرصت به نفع کشور وکنترل تهدیدات و انجام برنامه‌های اقتضائی برای برون رفت از مشکلات احتمالی و تکمیل زیرساخت‌های حمل ونقل جاده‌ای، ریلی، هوایی و مسافرت دریایی اقدام کنند.»
