بازار مسکن اسیر رکود است. نه خبری از خرید است و نه کسی میخواهد ملکش را به فروش برساند. معضلی که به یک شهر و دو شهر محدود نمیشود و حالا تمام چهارمحال و بختیاری را درگیر خود کرده است. این در حالی است که کارشناسان حوزه مسکن معتقد بودند با افزایش قیمتها مالکان تمایل بیشتری به فروش پیدا میکنند و رونق به این بازار بر میگردد. اما اکنون قیمت مسکن در برخی نقاط استان به بالای ۵۰ درصد هم رسیده است، اما باز نه فروشندهای برای رونق بخشیدن به این بازار هست و نه با این افزایش قیمتها کسی قدرت خرید مسکن دارد. معضلی که به طور قطع نیازمند رسیدگی جدی متولیان است.
مسکن به عنوان یک کالای اقتصادی شناخته میشود که تأثیر بسیار زیادی بر روی دیگر بخشهای اقتصادی کشور دارد. از همینرو تعادل بین عرضه و تقاضا و نوسانات ساخت و ساز مسکن در این بخش علاوه بر اینکه نیازمند توجه ویژه مسئولان است، نیازمند وجود نیروی کار، پایین بودن نرخ تورم، مناسب بودن قیمت زمین و فضای آرام بازار در ساخت و ساز و تأمین مصالح ساختمانی هم هست. تقاضای مردم برای تأمین مسکن و ساخت و ساز واحدهای مسکونی در کشور به عنوان نیاز خانوارها برای سکونت و تقاضا به عنوان داشتن دارایی است. اما به گفته کارشناسان این دغدغه در چهارمحال و بختیاری با وجود رکودی که بر صنعت ساختمانسازی حاکم است هرچند به تعادل نسبی عرضه و تقاضا رسیده، اما قیمت رهن و اجاره خانه به میزان قابل توجهی افزایش یافته و سبب ناهنجاریهایی در بازار مسکن شده است. با این وجود برخی کارشناسان و فعالان این حوزه در حالی که رشد قیمت مسکن در ماههای اخیر را غیرمنطقی میدانند، اما چندان به کاهش قیمت زمین و مسکن دست کم تا یک سال آینده خوشبین نیستند و بر این باورند که وضعیت فعلی تا دو سال آینده همچنان بر بازار مسکن حکمفرما باشد. لازم به ذکر است که قیمت مسکن در برخی از نقاط استان بالای ۴۰ درصد هم رشد داشته است. رئیس اتحادیه صنف مشاوران املاک شهرستان شهرکرد در همین خصوص میگوید: «طی ماههای اخیر شاهد رشد ۵۰ درصدی قیمت مسکن در شهرکرد بودهایم و با این وضعیت امیدی به کاهش قیمتها نیست.» محمد رئیسی با اشاره به تأثیر مستقیم نرخ ارز بر بازار مسکن، تصریح میکند: «افزایش قیمت دلار بر بازار مسکن رابطه مستقیم داشته و متأسفانه در حال حاضر این امر موجب شده بازار مسکن راکد شود.» وی ادامه میدهد: «قیمت مسکن نسبت به دوره مشابه خود در سال گذشته بطور میانگین ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش داشته است به طوری که این افزایش در حاشیه شهر حدود ۱۰ درصد و در مرکز شهر به ۵۰ درصد نیز میرسد.»
کاهش محسوس خرید و فروش ملک
افزایش قیمتی که تأثیر آن فقط روی خرید و فروش ملک نبوده و اجارهنشینها هم متاثر کرده است. رئیس اتحادیه صنف مشاوران املاک شهرستان شهرکرد با اشاره به قیمت رهن و اجاره در این شهرستان، اظهار میکند: «نرخ اجاره بها در شهرکرد از ۳۰۰ هزار تومان تا ۲ میلیون تومان است و اکنون قیمت رهن در برخی نقاط به ۱۰۰ میلیون تومان هم میرسد.» رئیسی با اشاره به رغبت مردم برای ساخت و سازهای جدید، میافزاید: «با وجود شرایط نابسامان اقتصادی و افزایش قیمت دلار مردم میل به ساخت و ساز دارند، اما با قوانینی که شهرداری و سازمان نظام مهندسی تعیین کرده با موانع بسیاری از قبیل: اخذ پروانه ساخت مواجه هستند.» یک فعال حوزه مسکن و مشاور املاک در شهرکرد نیز میگوید: «هرچند افزایش نرخ تورم باعث گران شدن بسیاری از کالاها و خدمات از قبیل: مسکن شده، اما از آنجاکه قدرت خرید مردم کاهش یافته معاملات خرید و فروش مسکن به کندی انجام میگیرد.» علی محمدی میافزاید: «طی یک ماه اخیر هیچ معاملهای در خصوص خرید و فروش مسکن نداشتم و تنها چند قولنامه رهن و اجاره خانه در بنگاه به ثبت رسید.» مدیر مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی چهارمحال و بختیاری نیز در همین خصوص میگوید: «به طور متوسط در کشور به ازای هر ۱۰۵ خانوار، ۱۰۰ خانه وجود دارد که این رقم در استان به ازای هر ۱۰۱ خانوار، ۱۰۰ خانه است.» محسن حیدری با بیان اینکه چهارمحال و بختیاری تنها استان کشور است که واحد مسکن مهر بدون متقاضی ندارد، تصریح میکند: «در این استان در طرح مسکن مهر بیش از ۲۲ هزار واحد مسکن احداث شد.» وی میافزاید: «بر اساس بررسیهای کارشناسی اداره کل راه و شهرسازی استان، در سال ۸۴ حدود ۷۷ درصد مردم و در سال ۹۲ حدود ۶۷ درصد مردم مالک مسکن بودند.» به گفته وی، در سال ۸۴ میانگین مسکن به هزینه هر خانوار ۷/ ۲۵ درصد و در سال ۹۲ این هزینه ۹/ ۳۰ درصد بود.
مسکن مازاد و خالی از سکنه وجود ندارد
مطابق بررسیهای انجام شده مسکن در سبد خانوار مردم استان در سال ۹۴ حدود ۳۱ درصد هزینهها را تشکیل میداد و شاخص توان پذیری خانهدار شدن مردم ۱۰ سال است، این را مدیر مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی چهارمحال و بختیاری میگوید و ادامه میدهد: «حدود ۲ هزار هکتار بافت فرسوده و ناکارآمد شهری در ۱۸ شهر استان شناسایی و در کمیسیون ماده ۵ شهرداریهای به تصویب رسیده است.» حیدری با بیان اینکه سکونت در مناطق حاشیهای و سکونتگاه غیررسمی در استان صفر است، میافزاید: «متناسب با درخواست شهروندان در مناطق بافت فرسوده و سکونتگاه غیررسمی برای نوسازی بافت فرسوده تسهیلات پرداخت میشود.» وی با بیان اینکه مسکن مازاد و خالی از سکنه در استان وجود ندارد، تصریح میکند: با توجه به موقعیت توپوگرافی چهارمحال و بختیاری که توسعه شهری را با مشکل زمین روبهرو کرده، قیمت زمین در استان گران است. کارشناس مسئول بهسازی مسکن اداره کل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی چهارمحال و بختیاری نیز اظهار میکند: «بنیاد مسکن انقلاب اسلامی برای احداث و نوسازی مسکن در شهرها و روستاها تا ۲۰۰ میلیون ریال تسهیلات پرداخت میکند.» مهدی قاسمی میافزاید: «سال گذشته ۴۶۱ متقاضی نوسازی و بهسازی مسکن در استان از این اداره کل تسهیلات دریافت کردند.»