پس از اجرای موفق طرح همگام با کشاورز، طرح پرورش ۲۴گونه گیاهان دارویی که با همکاری سازمان بسیج سازندگی و سپاه استان تهران از اسفند‌ماه سال گذشته آغاز شده بود، قرار است در ۱۵ شهرستان استان تهران توسعه یابد.
بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران سال‌هاست در راستای اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در بخش کشاورزی با اجرای طرح همگام با کشاورز و پرورش و تولید ۲۴گونه گیاه دارویی فعالیت می‌کند. به گفته صاحبنظران، بسیج وظیفه بزرگی را بر عهده دارد که همان کمک به انجام اجرای اقتصاد مقاومتی است. استفاده از کالا‌های داخلی و اصلاح الگوی مصرف و رسیدن به خودکفایی در تمام بخش‌ها از مهم‌ترین مواردی است که باید برای توسعه و اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی مدنظر قرار داد.
به گفته این کارشناسان، بخش کشاورزی بستر علمی کمی دارد و عملاً در تولیدات محصولات کشاورزی نتوانسته‌ایم به عدد مناسبی دست یابیم و به دلیل بافت سنتی، کشاورزان علاقه چندانی برای همکاری با کارشناسان کشاورزی ندارند و حاضر نیستند سال زراعی خود را فدای مباحث علمی کارشناسان کشاورزی کنند. از این رو در سازمان بسیج قرار بر این شد که دو بخش کشاورز و متخصصان کشاورزی، با همکاری وزارت جهادکشاورزی در یک طرح ملی با هم پیوند داده شوند.
سازمان بسیج مهندسین کشاورزی کشور در راستای اجرای سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی از سوی مقام معظم رهبری، طرحی را با عنوان «بسیج همگام با کشاورز» در دستور کار خود قرار داد. این طرح در ابتدا به صورت آزمایشی در چهار استان تهران، مازندران، اردبیل و خوزستان از سال ۹۳ به مرحله اجرا درآمد. در استان تهران، شهرستان پیشوا بیشترین پیشرفت را در میان سایر شهرستان‌ها داشت.
سازمان بسیج مهندسین در ابتدای طرح، توان و نیروی خود را برای اعزام کارشناسان در قالب اردو‌های سه روزه به مناطق محروم متمرکز کرد. یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های این سازمان این بود که به صورت عملی، قطعه‌ای از زمین کشاورز توسط کارشناس کشاورزی کاشته شود و مورد رسیدگی قرار بگیرد و کشاورز عملاً تفاوت زمین زراعی را که خودش ناظر آن بوده با آن قطعه‌ای که در اختیار کارشناس کشاورزی است، متوجه شود. به طوری که ۲هزار متر زمینی که به صورت علمی مراحل کاشت و داشت آن انجام شده از نظر میزان محصول با یک هکتاری که در اختیار کشاورز بوده، برابری می‌کرد. به این ترتیب پیوندی که مدنظر سازمان بسیج بود، به تدریج در روستا‌ها صورت گرفت.
افزایش تولید در ۱۱ هزار نقطه کشاورزی
در این خصوص مسئول سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی سپاه حضرت سیدالشهدای استان تهران به‌عنوان مجری این طرح آزمایشی در گفت‌وگو با «جوان» نحوه اجرای طرح و دستاورد‌های آن را برای کشاورزان تشریح کرد و گفت: در طول این سال‌ها فاصله عملکردی کشاورزان در تولید محصولات کشاورزی بسیار بود، به‌طوری‌که در یک منطقه کشاورز نمونه که علم‌و‌دانش را در مزرعه‌اش وارد کرده است، ۸ تا ۹ تن در هر هکتار گندم تولید می‌کند. در حالی که سایر کشاورزان تنها ۴ تا ۵ تن در هر هکتار گندم تولید می‌کنند، به عبارتی تفاوت دو تا سه برابری در تولید دارند. همچنین در تولید کلزا کشاورز کمتر از ۳ تن در هر هکتار تولید می‌کند، در‌حالی‌که کشاورز نمونه در همان منطقه حدود ۷ تا ۸ تن تولید دارد. وی افزود: در محصولات باغی نیز این تفاوت‌ها کاملاً مشهود است. به عنوان مثال، کشاورزی ۱۸ تن در هر هکتار سیب برداشت می‌کند، اما کشاورز نمونه ۱۶۴ تن در هر هکتار سیب با‌کیفیت تولید می‌کند. به عبارت دیگر حدود هشت برابر تفاوت در برداشت محصولات باغی وجود دارد. از این رو با بررسی این آمار تولید در تمامی محصولات کشاورزی، به این نتیجه رسیدیم که بخش کشاورزی کشور از نبود علم و دانش در عرصه‌های کشاورزی رنج می‌برد، به‌طوری‌که طرح علمی کردن بخش کشاورزی را با همکاری بسیج در سال ۹۳ آغاز کردیم و تا سال ۹۶- ۹۵، ۱۱هزار نقطه در کشور با افزایش تولید محصول همراه شدند.
علی رعیت خاکی افزود: با بررسی مشکلات بخش کشاورزی به این نتیجه رسیدیم که در زنجیره تولید محصولات کشاورزی یک حلقه‌ای مفقود است و آن روحیه بسیجی، جهادی و مدیریت بسیجی و جهادی است. مهندسان کشاورزی بسیجی بدون هیچ چشمداشتی در این سال‌ها در اردو‌های جهادی شرکت کردند و در کنار کشاورزان در روستا‌ها و شهرستان‌ها قرار گرفتند و ظرف دو تا سه سال، تلاش این مهندسان به ثمر نشست و در ۱۱هزار نقطه کشور، ۱۰ تا ۳۵درصد تولید محصولات کشاورزی افزایش یافت.
طرح بسیج همگام با کشاورز علاوه بر محصولات باغی و استراتژیک در بخش زعفران، دام و شیلات نیز فعالیت خود را آغاز کرده و در کنار وزارت جهادکشاورزی و مؤسسه تحقیقات، وزارت جهاد تلاش می‌کند کشاورزی علمی را در مزارع کشور پیاده‌سازی کند.
تولید ۲۴ گونه دارویی تولید شده در دهکده سلامت
پس از اجرای موفق طرح بسیج همگام با کشاورز، مسئول سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی سپاه حضرت سیدالشهدای استان تهران به عنوان مجری، تولید ۲۴گونه دارویی را در دستور کار خود قرار داد. این طرح که از اسفند‌ماه سال گذشته با عنوان ایجاد سلامت با گیاهان دارویی، پس از چهار، پنج ماه در مرحله آزمایشی به بار نشست و نتایج بسیار مناسبی به همراه داشت.
خاکی افزود: کشت و توسعه ۲۴گونه گیاه دارویی که خواص خوبی دارند؛ شامل آویشن، آلوورا، مریم گلی، بادرنجبویه، گل گاوزبان، رزماری، ریحان، بابونه، به‌لیمو و... در زمینی به وسعت ۴۵۰۰ متر در دهکده سلامت شهید جانبزرگی سپاه سیدالشهدا در فیروزآباد ورامین، در چهار دسته‌بندی (تیمار) به صورت آزمایشی آغاز شد.
علی رعیت خاکی اظهار داشت: فاز اول طرح به سه مرحله تقسیم‌بندی شد. بستر‌سازی، مهیا کردن زمین و عملیات قبل از کشت، کاشت گیاهان از طریق بذر، قلمه، پیاز و...، عملیات داشت از قبیل: کود‌دهی، مراقبت، آبیاری و ثبت مشاهدات و گزارشات، برداشت اصولی گیاهان و استخراج مواد مؤثره از قبیل: اسانس، عصاره و...
وی گفت: با توجه به آزمایشی بودن طرح و خرید چندین نوع کود برای رسیدن به نتیجه مناسب، حدود ۱۵ میلیون تومان هزینه در برداشت که با اجرای طرح در وسعت بزرگ‌تر، قطعاً هزینه‌ها کاهش خواهد یافت. وی افزود: تمام مراحل کشت (صفرتا صد) هر ۱۵روز یکبار ثبت شده است و در یک کشت تحقیقاتی برداشت این حجم گیاه دارویی دور از انتظار بود.
وی تصریح کرد: قرار است این پروژه در ۱۵ شهرستان استان تهران پیاده‌سازی شود و نشای مورد نیازشان از دهکده سلامت فیروزآباد تأمین شود. همچنین اگر دوحلقه چاه این منطقه احداث شود در زمینی حدود ۱۰۰ هکتار، دهکده سلامت به یک کارگاه آموزشی تبدیل می‌شود و مروجین کشاورزی با آموزش در این مرکز می‌توانند در شهرستان‌های استان تولید گیاهان دارویی را توسعه دهند. وی همچنین به تحقیقات دیگر سازمان بسیج مهندسین استان تهران اشاره کرد و گفت: امسال رقم ذرت، ۷۰۴ دشت مغان را در فیروزآباد ورامین مورد بررسی قرار دادیم و توانستیم در ۳ هکتار زمین، بیش از ۹۰ تن ذرت برداشت کنیم که در نوع خود بی‌نظیر است.
وی افزود: احیای درختان پسته‌ای که حدود پنج سال بود در این منطقه، رها شده بودند نیز در دستور کار قرار گرفت با پیوند زدن این درختان، پیش‌بینی می‌شود حدود ۳۰ تا ۴۰ کیلو در سال اول محصول پسته برداشت شود.
وی در پاسخ به اینکه با توجه به کمبود آب در ورامین این پروژه چگونه مدیریت شده است، گفت: با آبیاری زیرزمینی مصرف آب را به حداقل رساندیم. به این صورت که پای هر نهال ۵۰ سانت پایین‌تر از سطح زمین لوله‌های آب تعبیه شده و با این کار تبخیر را به حداقل رساندیم. البته مشابه این طرح در میبد یزد نیز اجرا می‌شود به این صورت که ۵/ ۲ تا ۳ متر پایین‌تر از ریشه درختان آبیاری صورت می‌گیرد.
خاکی میزان هزینه آبیاری زیرزمینی در این طرح را ۳ تا ۵ میلیون تومان اعلام کرد و گفت: این هزینه نسبت به درآمدی که کسب می‌شود، ناچیز است.
