مقابله با یکجانبه‌گرایی امریکا این روز‌ها به محور اصلی تعاملات اروپایی‌ها تبدیل شده که مصادیق آن این روز‌ها در موضوعاتی نظیر نظام مالی مستقل، ارتش مستقل واینترنت مستقل بروز یافته است.
ضرورت ایجاد نظام مالی مستقل برای اروپا، بعد از خروج ترامپ از برجام و با ادعای مخالفت با این اقدام امریکا وبا هدف حفظ ایران در برجام مطرح شد، اما اظهارات مسئولان اروپایی نشان داد که به بهانه این موضوع خروج اروپا از سلطه امریکا اولویت دارد.
نشریه انگلیسی فایننشال تایمز در این زمینه با انعکاس دیدگاه هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان می‌نویسد: «اروپا نباید به امریکا اجازه دهد که مانند آقابالاسر عمل کند. به همین دلیل ضروری است که ما استقلال اروپا را از طریق ایجاد کانال‌هایی برای انجام پرداخت‌های‌مان، مستقل از امریکا حفظ کنیم. باید صندوق اروپایی پول را مستقل از سیستم سوئیفت برپا کنیم.» بی بی سی هم در گزارشی می‌نویسد بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه و چین در حرکتی که در تقابل با سیاست واشنگتن برای اعمال فشار حداکثری بر ایران به نظر می‌رسید، طی بیانیه مشترکی از راه‌اندازی سیستم جدید مبادلات بانکی با عنوان «اس پی وی» (Special Purpose Vehicle) برای معامله با ایران خبر دادند. نکته قابل توجه این بود که خانم فدریکا موگرینی، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد که دیگر کشور‌ها هم برای معامله با ایران می‌توانند از سیستم مزبور استفاده کنند. این مواضع نشان می‌دهد ایران بهانه‌ای است که اروپا، سلطه دلار امریکا را به چالش بکشد. این نکته در مواضع برونو لومر، وزیر دارایی فرانسه صراحت بیشتری دارد، آنگاه که می‌گوید آقای ترامپ «انگیزه‌ای برای اروپای قدرتمندتر» است. او افزود: «یقیناً نتیجه بحران با ایران، فرصتی برای آن است که اروپا نهاد‌های مالی مستقل خود را داشته باشد تا با هر کس که می‌خواهد تجارت کند.»
در مورد ارتش مستقل اروپایی آنگاه مسئله بازتاب گسترده‌تری یافت که در پی بروز اختلاف نظر در مورد نظام مالی مستقل مالی اروپا، ترامپ تلاش کرد تا سلطه بر اروپا را از طریق قدرت امریکا در ناتو به رخ اروپایی‌ها بکشاند. رئیس‌جمهور فرانسه ۱۵ آبان می‌گوید: «ما اگر در زمینه تشکیل ارتش واقعی اروپایی تصمیم نگیریم، نمی‌توانیم از اروپایی‌ها دفاع کنیم.» او تأکید کرد که اروپا باید به وسیله راهکاری حقیقی بدون وابستگی به امریکا از خود دفاع کند. اما رئیس‌جمهور امریکا پس از ورود به فرانسه برای شرکت در مراسم بزرگداشت صدمین سالگرد پایان یافتن جنگ جهانی اول در پاریس، اشاره‌ای مستقیم به حرفهای ماکرون کرد و آن را «توهین‌آمیز» خواند و در صفحه شخصی‌اش نوشت که «قبل از ورود امریکا (به جنگ‌های جهانی اول و دوم)، آن‌ها (ملت فرانسه) در پاریس داشتند شروع به یادگیری زبان آلمانی می‌کردند. سهم خودتان از ناتو را می‌پردازید یا نه؟» ساعتی پس از اشاره توهین‌آمیز ترامپ به یادگیری زبان آلمانی در پاریس تحت اشغال نازی‌ها، آنگلا مرکل وارد ماجرا شد و پاسخی جدی به ترامپ داد. مرکل که در استراسبورگ با اعضای مجلس اروپا نشستی مشترک داشته، به آن‌ها گفته: «باید روی دیدگاه تشکیل یک ارتش اروپایی واقعی کار کنیم. روز‌های تکیه بی‌قید و شرط روی دیگران، به سر رسیده است.» پس از مرکل «آندره ناهلس»، رئیس حزب سوسیال دموکرات آلمان هم در اظهاراتی خواستار موضع‌گیری قدرتمندانه‌تر علیه دونالد ترامپ و امریکا شده در این راستا بر لزوم تشکیل یک ارتش مستقل اروپایی تأکید کرد. وی اروپا را به همکاری تنگاتنگ‌تر فراخواند تا یک وزنه تقابل با امریکا تحت ریاست جمهوری دونالد ترامپ ساخته شود.
تلاش اروپا برای رهایی از اینترنت امریکا هم گام دیگر اروپا برای رهایی امریکایی‌هاست. در سیزدهمین نشست حاکمیت اینترنت که با حضور متخصصان و فعالان فضای مجازی در مقر یونسکو در پاریس برگزار شد. رئیس جمهور فرانسه خواستار راه اندازی اینترنتی، سوای اینترنت امریکا و چین شد. دبیر کل سازمان ملل هم با انتقاد از فضای ناامن و بی مسئولیت اینترنت در جهان خواستار خلق منابع پاک در این زمینه شد.
سلطه امریکا بر اروپا پس از جنگ جهانی دوم آغازشد. در مارس ۱۹۴۷، «هاری ترومن» رئیس‌جمهور وقت امریکا نظرات خود را که به «دکترین ترومن» معروف گردید، در این زمینه ارائه داد. بر طبق این دکترین، ایالات متحده در تلاش بود که به کمک کشور‌های اروپای غربی یک بلوک ایدئولوژیک در مقابل اتحاد شوروی و علیه کمونیسم به وجود بیاورد و مانع از گسترش و نفوذ آن گردد. مع‌هذا وخامت اوضاع اقتصادی کشور‌های اروپای غربی و از بین رفتن بسیاری از زیرساخت‌های اقتصادی این کشور‌ها عملاً حکم می‌کرد که ابتدا می‌باید به اوضاع نابسامان اقتصادی این کشور‌ها سروسامانی داده شود تا بتوان به اهداف مورد نظر دست یافت. به همین منظور، «جرج مارشال»، وزیر امور خارجه وقت امریکا در پی مطالعاتی که در مورد اوضاع اروپای پس از جنگ به عمل آورد، خاطرنشان ساخت که طی سه الی چهار سال، امریکا باید کمک‌های غذایی و دیگر ملزومات اساسی را در اختیار کشور‌های اروپایی قرار دهد تا این کشور‌ها بتوانند از خسارات ناشی از جنگ تا حدودی بهبود یافته و روی پای خود بایستند والبته دستاورد امریکا در این طرح تحکیم سلطه بر کشور‌های اروپایی بود.
این روند در دوران جنگ سرد تشدید وپس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و فروپاشی شوروی نیز امریکا با اسلام هراسی و ایران هراسی و در راستای پروژه یکجانبه‌گرایی سعی کرده بود تحکیم سلطه امریکا بر اروپا را به هر قیمتی حفظ کند. تأثیر این سلطه به گونه‌ای بود که طی سال‌های اخیر وبه رغم رفتار خارج از عرف نظامیان امریکا در اروپا وژاپن آن‌ها جرئت اعتراض نداشتند وحتی زمانی که نشریات مستقل اروپایی به این رفتار اعتراض می‌کردند، با فشار دولت‌های خود مجبور به سکوت می‌شدند. در دوران جنگ امریکا در عراق نیز اخبار نگران کننده‌ای از رفتار با زندانیان مسلمان در بازداشتگاه‌های مخوف پایگاه‌های نظامی امریکا در کشور‌های اروپایی به گوش می‌رسید که البته اعتراض‌ها به آن به سرعت خاموش می‌شد. امریکا در راستای همین پروژه اسلام هراسی و ایران هراسی توانسته بود همراهی اروپایی‌ها را در راستای مقابله با بیداری اسلامی به همراه داشته باشد.
اما ماجرای خروج ترامپ از برجام، ورفتار‌های خارج از عرف او که در مواجهه با ایران و در مواجهه با اروپا ودیگر کشور‌های جهان بروز یافت، فرصتی را برای اروپا ایجاد کرد تا به بهانه آن سلطه امریکا را به چالش بکشد و به همین دلیل است که به رغم ادعا‌های اولیه اروپایی‌ها در ایجاد یک نظام مستقل مالی، مواضع کنونی اروپایی‌ها نشان از تاکتیک آن‌ها در سوءاستفاده از فرصت ایران برای استقلال از امریکا دارد. امانوئل ماکرون در آخرین موضع گیری‌های خود در گفتوگو با سی‌ان‌ان و در پاسخ این سؤال که آیا اروپا خواهان جایگزینی یورو به جای دلار در پاسخ به خروج امریکا از توافق هسته‌ای ایران است، گفت: فکر می‌کنم امروز یورو جایگزین چندان مناسبی برای دلار نیست، چرا که در واقع یک امر فرامرزی بین‌المللی برای دلار وجود دارد و ما اروپایی‌ها در تقویت یورو در برابر دلار ناکام ماندیم. رئیس‌جمهور فرانسه پیش از این در راستای اظهارات مداخله‌آمیزش در امور داخلی ایران گفته بود که در برخورد با ایران با امریکا اختلافی ندارد و خواستار مهار فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران و حزب‌الله در منطقه و برنامه موشک‌های بالستیک ایران است. او مدعی شده بود که ایران باید «سیاستی کمتر تهاجمی» در منطقه اتخاذ کند. ماکرون اخیراً ماندن اروپا در برجام را با موافقت امریکا دانسته وگفته بود که رئیس‌جمهور امریکا پذیرفت که دیگر کشور‌ها در توافق هسته‌ای با ایران بمانند. اقدامات اروپا در رابطه با تضمین منافع اقتصادی ایران پس از خروج امریکا از برجام، به خوبی نشان می‌دهد که طرف اروپایی در ازای وعده‌های سرخرمن، در پی وقت‌کشی، فرصت سوزی و تقسیم کار مشترک میان امریکا و اروپا با هدف خرید زمان برای امریکاست. این روند حتی آقای عراقچی را که از مدافعان جدی تعامل با اروپا بود، به واکنش واداشت. او می‌گوید: از اتحادیه اروپا انتظار داریم در کنار عمل به تعهدات سیاسی به تعهدات اقتصادی خود در برجام عمل کند، چون تاکنون اقدامات اتحادیه اروپا به راه حل‌های عملیاتی منجر نشده است.
مقام معظم رهبری پیش از این بار‌ها به دولتمردان در نحوه تعامل با اروپا هشدار داده ودر دیدار هیئت دولت یادآور شدند که خوب است در مسائل اقتصادی از اروپا قطع امید کنید. ایشان در دیدار نخبگان در روز ۲۵ مهر ماه هم تأکید کردند نگاه به غرب و اروپا جز معطل ماندن، منت کشیدن و کوچک شدن فایده‌ای ندارد.
