شرایط مساعد آب و هوایی در کنار تنوعی از انواع گل و گیاه در ارتفاعات خراسان شمالی تمام شرایط تولید عسل درجه یک را برای کسانی که در این رشته فعالیت می‌کنند، فراهم کرده است. این مهم موجب شده تا بسیاری از علاقه‌مندان با سرمایه‌گذاری در این زمینه طی سال‌های اخیر میزان تولید عسل درجه یک را تا ۴۰ درصد افزایش دهند. این امر سبب شده تا ضمن رونق کندوداری در مناطق مختلف استان روزبه‌روز بر تعداد افرادی که به این شغل می‌پیوندند، افزوده شود. موضوعی که طبق آمار سازمان جهاد کشاورزی استان سال گذشته بیش از ۲ هزار تن عسل طبیعی در مراتع و کندو‌های زنبور استان تولید و به بازار عرضه شد.
آب و هوای پاک و مطلوب در کنار تنوعی از گل و گیاه ازجمله شرایطی به حساب می‌آیند که تأثیر بسیار خوبی در تولید بهتر و باکیفیت‌تر عسل دارند؛ موقعیتی که موجب شده تا بهره‌برداران در خراسان شمالی طی سال‌های اخیر بتوانند در این زمینه حرف‌هایی برای گفتن داشته باشند و علاوه بر تأمین نیاز داخلی گوشه چشمی به بازار‌های صادراتی داشته باشند. رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در این خصوص می‌گوید: «امسال ۲ هزار تن عسل در این استان تولید شده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال حدود ۶ درصد افزایش پیدا کرد.»
عبدالله یوسفی می‌افزاید: «هم‌اکنون تعداد افراد شاغل در حرفه زنبورداری این استان، ۲ هزار و ۵۸ نفر و تعداد کلونی‌های شمارش شده ۱۷۲ هزار و ۶۷۷ کلونی است که از این تعداد کلونی مقدار ۲ هزار تن عسل تولید شده است.» وی با بیان اینکه آمار تعداد زنبورداران نسبت به سال ۹۵، ۶/ ۲ درصد و تعداد کلونی‌ها ۹/ ۲ درصد افزایش داشته است، ادامه می‌دهد: «سال گذشته در استان مقدار هزار و ۸۸۵ تن عسل تولید شد.» به گفته وی در سال جاری از هر کلونی ۶/ ۱۱ کیلوگرم عسل به دست آمد در حالی که پارسال به ازای هرکلونی ۲۵/ ۱۱ کیلوگرم عسل تولید شده است. این در حالی است که همت و تلاش زنبورداران، به‌کارگیری توصیه‌های کارشناسی، استفاده از ملکه‌های اصلاح‌شده و بارش به‌موقع باران و پراکنش مناسب از علل افزایش تولید عسل در این استان است. از طرفی استان خراسان شمالی به لحاظ شرایط مناسب آب و هوایی و وجود مراتع غنی پوشیده از گیاهان دارویی در سال ۹۴ از نظر میزان تولید عسل رتبه سیزدهم و از نظر میانگین تولید به ازای هر کلونی (بهره‌وری) رتبه پنجم کشوری را کسب کرد. همچنین وجود اقلیم متفاوت در گستره ۲ میلیون هکتاری خراسان شمالی شرایط را برای پرورش زنبور عسل فراهم کرده است به طوری که رشته کوه‌های آلاداغ، سالوک و شاه‌جهان از بهترین مناطق برای تولید عسل در استان محسوب می‌شوند. همچنین شرایط اقلیمی و پوشش گیاهی مساعد به‌ویژه در مناطقی همچون درمانه، سملقان و بهکده رضوی، زمینه مناسبی برای توسعه صنعت زنبورداری در خراسان شمالی فراهم کرده است.
زنبورداری صنعتی پرسود
کیفیت بالای عسل تولیدی در خراسان شمالی موجب شده تا به یکی از محصولات مهم کشاورزی صادراتی استان به کشور‌های عراق، ترکمنستان، پاکستان و آسیای میانه تبدیل شود. این مهم باعث شده تا سالانه حدود ۴۰ میلیون دلار ارز از فروش آن عاید کشور و دست‌اندرکاران این صنعت شود. از سوی دیگر با توجه به ارگانیک بودن عسل خراسان شمالی در بازار داخلی نیز به استان‌های مجاور ازجمله خراسان رضوی، گلستان و سمنان صادر می‌شود. علاوه بر این مهم فرآورده‌های صنعت زنبورداری علاوه بر عسل، گرده، ژله رویال (غذای مورد استفاده ملکه)، موم و... را شامل می‌شود که در زمینه‌های دارویی و تغذیه مورد استفاده قرار می‌گیرند. از سوی دیگر این صنعت تأثیر مهمی در گرده‌افشانی گیاهان باغی و توسعه کمی و کیفی محصولات، حفاظت محیط‌زیست و حفظ گونه‌های گیاهی دارد. از هر کندو حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ گرم ژله رویال تولید می‌شود؛ این ژله می‌تواند در تمامی فصول سال تولید شود ولی بهترین زمان تولید آن فصل بهار است زیرا طبیعت سرشار از گل و گرده‌های آنهاست.
رتبه سوم باکیفیت‌ترین عسل کشور
پس از عسل تولیدی در استان‌های اردبیل و آذربایجان شرقی که کیفیت برتری را از آن خود کردند نوبت به خراسان شمالی می‌رسد که در این زمینه حرف‌هایی برای گفتن داشته باشد؛ این در حالی است که مشکلاتی از قبیل: خشکسالی و مسائل مالی نتوانسته مانع جدی در تولید آن ایجاد کند. یکی از تولیدکنندگان عسل در استان با اشاره به خشکسالی‌های پی‌درپی در استان می‌گوید: «در شرایطی که خشکسالی‌ها و کمبود بارندگی و درنتیجه گرمای زودرس بهاری سبب پژمردگی گل‌ها و کاهش شهد و گرده در استان شده و تولید عسل را کاهش داده است، اما تولیدکنندگان عزم خود را جذب کرده‌اند تا خللی در تولید عسل ایجاد نشود.»
صادق حسن‌پور می‌افزاید: «اگر به صورت جداگانه و بر اساس تعداد کلونی‌های هر زنبوردار نگاه کنیم متوجه می‌شویم که در سال‌های اخیر میانگین تولید عسل در استان کاهش چشمگیری داشته به گونه‌ای که در چندین سال پیش از هر کلونی حدود ۱۹ الی ۲۰ کیلو عسل برداشت می‌شد در حالی که اکنون تولید به زیر ۱۰ کیلوگرم عسل در هر کلونی رسیده است.»
با این وجود کیفیت بالای عسل تولیدی در خراسان شمالی که بالاترین میزان استاندارد‌های ارگانیک را به خود اختصاص داده است سبب شده تا مشتریان داخلی و خارجی از طرفداران جدی آن به شمار روند. آمار‌ها نشان می‌دهد تنها در سال گذشته بیش از ۲ هزار تن عسل طبیعی در مراتع و کندو‌های زنبور استان تولید شده، که این موضوع نویدبخش آینده‌ای خوب برای تولید این محصول باکیفیت است؛ لذا با در نظر گرفتن نقش زنبورعسل به عنوان تولیدکننده عسل، موم، ژله رویال، گرده گل، زهر و سایر فرآورده‌ها از یک طرف و ایفای نقش آن در گرده‌افشانی گیاهان و افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی و همچنین حفظ محیط‌زیست می‌توان به یقین مدعی شد که با توجه بیشتر به این بخش، زنبورداری سهم قابل توجهی در توسعه اقتصادی و طبیعی استان را به همراه خواهد داشت.
