بعد از چند دهه که تابعیت ایرانی مادر هیچ‌گونه تأثیری چه از نظر سیستم خاک و چه از نظر سیستم خون، روی تابعیت فرزند ان نداشت، سرانجام گامی مثبت در این زمینه برداشته شد تا قانون برای رفع دغدغه هزاران مادر ایرانی اصلاح شود. براساس تصمیم جدید هیئت وزیران در قالب یک لایحه به فرزندان (زیر ۱۸ سال) زنان ایرانی دارای همسر خارجی تابعیت داده خواهد شد، هرچند این لایحه بعد از چندین دهه تکلیف فرزندان زنان ایرانی را که با مردان خارجی ازدواج کرده‌اند مشخص می‌کند و اقدامی مثبت در دولت تلقی می‌شود، اما برای رفع دغدغه هزاران مادر ایرانی، اکنون مجلس باید به عنوان نهادی قانونگذار گامی بلند در این زمینه بردارد.
تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی، یکی از چالش‌های مهم حقوقی بود، که چندین دهه بر سر آن بحث شد تا بالاخره دولت لایحه اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی را به تصویب رساند. طبق این تصمیم، فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی به درخواست مادر و پس از ۱۸ سالگی می‌توانند تقاضای تابعیت و شناسنامه ایرانی کنند و به تابعیت ایران درآیند.
ماده ۹۷۶ قانون مدنی در خصوص اینکه چه کسانی ایرانی هستند یا می‌توانند تابعیت ایرانی را کسب کنند، تعیین تکلیف کرده و هفت گروه را در زمره ایرانی‌ها قرار داده، اما در میان این هفت گروه، جز یک مورد درباره فرزندانی که مادر ایرانی و پدر غیرایرانی دارند، حکمی مقرر نشده است. بند پنجم این ماده تصریح دارد، کسانی که در ایران از پدری خارجی متولد شده‌اند و بلافاصله پس از رسیدن به ۱۸ سال تمام دست‌کم یک سال دیگر هم در ایران اقامت داشته‌اند، می‌توانند تقاضای تابعیت ایرانی کنند؛ حکمی که برخی آن را چندان مؤثر نمی‌دانند و هستند مادرانی که سال‌هاست برای اخذ تابعیت فرزندان خود از این سازمان به سازمانی دیگر دست به دست می‌شوند. اکنون، اما مشکل تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با خارجی‌ها تا حدی رفع خواهد شد. با اصلاحیه فوق تا حدی می‌توان دغدغه هزاران مادر ایرانی را از جهت معیشت، تحصیل و بهداشت فرزندانشان مرتفع شده قلمداد کرد.
جزئیات اصلاح قانون
به گفته محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در قانون مصوب ۱۳۸۵ درباره وضعیت فرزندان زیر ۱۸ سال سکوت شده بود، اما با اصلاح قانون مصوب ۱۳۸۵ و تصویب پیش‌نویس قانونی لایحه در جلسه مورخ ۱۳ آبان‌ماه ۹۷ هیئت دولت، فرزندان زیر ۱۸ سال با تقاضای مادر ایرانی خود می‌توانند به تابعیت ایران درآیند. وی در ادامه افزود: تصویب این لایحه اقدامی با اهمیت برای برخورداری این کودکان از حقوق اجتماعی، حق اقامت پایدار آنها، رفع تبعیض بین این کودکان و سایرین، افزایش علقه این افراد و سرزمین مادری است. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی همچنین با اشاره به اینکه این کودکان معمولاً در شرایط فقر به‌سر می‌برند، دارای مشکلات معیشتی هستند و در معرض انواع آسیب‌های اجتماعی قرار دارند، اظهار کرد: تصویب این لایحه زمینه‌ای مناسب را فراهم خواهد کرد تا با همکاری و انسجام دستگاه‌های مسئول و همراهی فعالان مدنی و سازمان‌های مردم‌نهاد، وضعیت این گروه از کودکان سرزمین ما بهتر شود. هرچند که باید گفت: این قانون دیر، اما بالاخره گامی مثبت برای اصلاح آن برداشته شد. به قول معروف ماهی را هر زمان که از آب بگیری، تازه است. انتظار می‌رود خلأ فقدان این قانون برای آن دسته از کسانی که طی این سال‌ها محرومیت در بخش‌های مهم را تجربه کرده‌اند، جبران شود.
با سلام
