بعد از اجرای نمایشهای میدانی عظیمی، چون «شب آفتابی» و «شبی در کهکشانها» احساس میشد که ما به یک کار نمایشی از این نوع مختص وقایع مختلف حادثه عظیم عاشورا نیاز داریم و «تنهاتر از مسیح» آغازگر این راه است.
یکی از سولههای بزرگ بوستان ولایت چند شبی است که شمایل یک سالن نمایش را به خود گرفته و میزبان نمایش «تنهاتر از مسیح» با موضوع قیام عاشورا و مصیبتهای آلالله در کربلا، کوفه و شام شده است.
مخاطبان همگی روی موکت نشستهاند و از روبهرو و طرفین با پایین و بالا رفتن پردهها بینندگان شاهد بازآفرینی صحنههایی از ورود جابر انصاری به دشت کربلا، حوادث روز عاشورا، اسارت آل الله، ظهور و حضور داعش در سوریه و به خصوص نزدیکی حرم حضرت زینب سلاماللهعلیه و در نهایت ظهور حضرت حجت عجلاللهتعالیالشریف هستند. آخرین جملهای که گوینده سالن در پایان نمایش به آن اشاره میکند طرح این سؤال است که چرا همچنان قابیلیان سر هابیلیان را بریده و بر نیزه میکنند؟!
میزبانی بوستان ولایت از «تنهاتر از مسیح»
حسن بزرا کارگردان نمایش در گفتوگو با «جوان» میگوید: این اثر یک نمایش مناسبتی است که برای ماه صفر و اجرا در شهر نجف تدارک دیده شد، اما شرایط اقتصادی اجازه برپایی این اثر را در کشور عراق به ما نداد و تصمیم گرفتیم در تهران اجرا کنیم. پیشتولید تنهاتر از مسیح از اردیبهشت ماه سال جاری آغاز و از حدود ۴۵ روز پیش کارهای عملیاتی صحنه از نور و جلوههای ویژه و... را اجرا کردیم. این نمایش در سه وجه روبهرو و چپ و راست سالن اجرا میشود که همین مسئله زمینهساز درگیر شدن هر چه بیشتر مخاطب با محتوای نمایش است.
همچنین علی اسماعیلی مدیر مؤسسه هنری رسانهای ققنوس که تهیه کنندگی نمایش «تنهاتر از مسیح» را بر عهده دارد، اظهار میدارد: این نمایش که از ۱۷ مهر شروع شده و تا روز ۱۷ آبان هم قرار است ادامه داشته باشد. در دو سانس مختلف و در فضایی به مساحت ۱۵ هزار متر مربع متشکل از سالن انتظار، سالن نمایش و بک استیج (پشت صحنه) برای مخاطبان اجرا میشود. تعداد نیروهای حاضر در پروسه اجرای این نمایش بالغ بر ۴۰۰ نفر است که شامل عوامل پشت صحنه، هنرمندان و هنروران حاضر در صحنه نمایش میباشد. پس از اجرای نمایشهای عظیمی مانند «شبآفتابی» و «شبی در کهکشانها» احساس میشد که ما به یک کار نمایشی مختص وقایع مختلف تاریخی حادثه عظیم عاشورا نیاز داریم. گمان میکنم اوایل سال جاری بود که از طرف سازمان هنری رسانهای اوج که سابقه درخشانی در حوزه اقدامات فرهنگی و تولید آثار تمیز و زیبای هنری و فرهنگی دارد به «مؤسسه هنری رسانهای سیمای ققنوس» پیشنهاد ورود به عرصه تولید آثار نمایشی داده شد.
وی در ادامه میگوید: ما در مؤسسه ققنوس تا کنون آثار متنوع و متعددی را طراحی و اجرا کردهایم که نمایش «تنهاتر از مسیح» یکی از خروجیهای همین برنامههاست. به لطف عنایتهای امام حسین علیهالسلام اولین کار نمایشی مجموعه ققنوس به نام «سیدالشهدا» رقم خورد و بعد از آن یک کار ۴۵ دقیقهای با نام «قتیل العبرات» را به صورت دوزبانه (فارسی و عربی) آغاز کردیم که قرار بود در شهر نجف و در ابتدای جاده نجف به کربلا که نقطه آغازین مراسم پیادهروی اربعین است با زبان عربی برای عربزبانها و با زبان فارسی برای زوار فارسیزبان اجرا شوند. اتمام مراحل پیشتولید این اثر با روزهای بروز مشکلات اقتصادی در داخل همزمان شد، به همین علت تصور ما بر این بود که به خاطر مشکلات اقتصادی پیش آمده تعداد جاماندگان از پیادهروی اربعین بالا خواهد بود. در نهایت مسئولان اوج تصمیم گرفتند نسخه فارسی این نمایش را در تهران اجرا کنند. برای این کار لوکیشنهای زیادی از شمال تا غرب تهران را دیدیم، اما نهایتاً به بوستان ولایت رسیدیم که انتخاب آن با در نظر گرفتن چند مؤلفه بود. نکته اول اینکه این بوستان در مناطق جنوبی و کم برخوردار تهران است و بسیاری از جمعیت جاماندگان اربعین در این مناطق زندگی میکنند. نکته دوم مؤثر در انتخاب بوستان ولایت برای لوکیشن نمایش «تنهاتر از مسیح» وجود زیرساختهای مناسبی بود که در این مکان ایجاد شده است.
آموزش بازیگری در یک هفته
ما در کنار عوامل حرفهای که در نمایش ایفای نقش میکنند ۲۰۰ نفر از سربازهای وظیفه را نیز به کار گرفتهایم که الحق والانصاف بسیار عالی کار کردند و یک پروسه تمرینی آموزشی فشرده ۴۵ روزه را در عرض یک هفته با موفقیت به پایان رساندند. ما برای این نمایش که نام نسخه عربی آن قتیل العبرات است اسامی زیادی را پالایش کردیم، اما در نهایت به «تنهاتر از مسیح» رسیدیم که بخشی از این بیت علیرضا قزوه است «گودال قتلگاه پر از بوی سیب بود/ تنهاتر از مسیح کسی بر صلیب بود».
در حاشیه نمایش
سلمان احمدپور، طلبه حوزه علمیه مرحوم آیتالله مجتهدی و فرمانده پایگاه مسجد نور که تعدادی از نوجوانان مسجدشان را برای دیدن روایت و نمایش «تنهاتر از مسیح» به بوستان ولایت آورده، با تأکید بر قدرت تأثیر گذاری آثار و اقدامات فرهنگی- هنری در میان افراد جامعه و به خصوص جوانان و نوجوانان میگوید: ما از پایگاه مسجد نور در خیابان خراسان آمدهایم. یک پیشنهاد فرهنگی به پایگاه ما داده شد و مطلع شدیم که سازمان هنری رسانهای اوج با همکاری میدانی و اجرایی سپاه پاسداران و شهرداری، نمایش محیطی «تنهاتر از مسیح» را در دستور کار دارند، ما هم بچههای گروه فرهنگی پایگاه را برای دیدن این نمایش به بوستان ولایت آوردیم، البته این دعوت و آمدن برای تماشای نمایش «تنهاتر از مسیح» برای ما صرفاً یک اقدام فرهنگی مانند مابقی برنامههای مشابه نبود و از آنجایی که ما جزو جاماندگان اربعین هستیم خواستیم این بچهها اتفاقات کلیدی حادثه عظیم دشت کربلا و روز عاشورا در این نمایش را که به شیوه روضه خوانی و هیجان درهم آمیخته شده از نزدیک مشاهده کنند.
مهدی یکی از غرفهداران محوطه بوستان ولایت است که در غرفه اش از اقلام فرهنگی، کتاب و چای صلواتی تا ساندویچ و دیگر خوراکیها را با تخفیفهای قابل توجه به حاضران میفروشد. این غرفهدار فرهنگی و جوان، ضمن اینکه اجرای نمایش و روایت دراماتیزه شده قیام اباعبدالله علیهالسلام را بسیار مؤثر میداند در عین حال تذکر قابل تأملی میدهد. مهدی میگوید: کسانی که در حال تماشای نمایش در نوبت اول آن (از ساعت ۱۹ تا ۲۱) هستند، بعد از اتمام نمایش میروند، اما در عین حال افراد و خانوادههای زیادی هم هستند که به هر دلیلی موفق به دیدن این اثر در سانس اول نشدهاند، پشت مسیر ورودی به سالن نمایش (سوله) سعی میکنند خودشان را با حضور در گعدههای خانوادگی و چند نفره یا حتی گشتزدن در فضای مجازی سرگرم کنند. اگر مسئولان اجرایی در محوطه باز و بزرگ بیرونی یک یا چند صفحه نمایش بزرگ تعبیه میکردند، میتوانستند با تهیه و پخش آثار فرهنگی-هنری و همراستا با نیازهای روز جامعه مثل پاسخ به برخی شبهات و... قدمهای مؤثر و خوبی بردارند و این بازه زمانی یکی دو ساعته انتظار تماشاگران را از یک وقتگذاری بیهوده به سمت بصیرت افزایی و سودمندی هدایت میکرد.