روز شنبه رهبران ترکیه، روسیه، آلمان و فرانسه در استانبول برای نخستین بار گرد هم آمدند و درباره سوریه بحث و تبادل‌نظر کردند. دستور کار‌های این نشست درباره تلاش‌ها برای حل‌وفصل سیاسی بحران سوریه از طریق نشست‌های آستانه و ژنو و تقویت آتش‌بس در ادلب در شمال غرب سوریه بود. بزرگ‌ترین غایبان این نشست، ایران، امریکا و کشور‌های عربی بودند. البته ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در این نشست تأکید کرد، حل بحران سوریه بدون ایران ناممکن است. اما نکته مهم در مورد مشارکت کشور‌های اروپایی در این نشست است. برای رسیدن به اهمیت نشست چهارجانبه استانبول در ابتدا باید روند تغییر نگاه کشور‌های اروپایی به بحران سوریه را بررسی کرد.
همزمان با شروع بحران سوریه، کشور‌های اروپایی به همراه دیگر حامیان تروریست‌ها به دنبال آن بودند که در درجه اول بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه را وادار به کناره‌گیری کرده و در مرحله بعد سوریه را تجزیه کنند. مجموعه گسترده‌ای از تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه دولت سوریه با هدف تحت‌فشار قرار دادن آن جهت پذیرش آتش‌بس و مذاکره تصویب شد. اتحادیه اروپا در دسامبر ۲۰۱۲ نیرو‌های مخالف دولت سوریه را به رسمیت شناخت و ۶۲۶ میلیون یورو تحت عنوان کمک‌های انسان‌دوستانه به پناهندگان و بازماندگان در سوریه اعطا کرد. در واقع حامیان گروه‌های تروریستی به دنبال این بودند تا زمینه را برای شکست محور مقاومت در سوریه فراهم کنند. اما ورود حزب‌الله لبنان به عرصه میدانی سوریه در کنار کمک‌های مستشاری ایران به‌تدریج تحولات را به سود دولت سوریه رقم زد. در نهایت نیز روسیه به‌صورت رسمی وارد سوریه شد و یک سال بعد ترکیه نیز صف خود را از حامیان تروریست‌ها جدا کرد و علیه آن‌ها به جبهه ایران و روسیه پیوست. برآیند این تحولات، پایان تسلط داعش در مناطق مختلف سوریه را رقم زد و عملاً تهدیدِ براندازی و تجزیه در سوریه به‌نوعی از بین رفت.
در این شرایط که سوریه در دوران پسا داعش به سر می‌برد کشور‌های مختلف که پیش از این به دنبال تقویت تروریست‌ها بودند، سعی دارند در روند سیاسی و مرحله گذار سیاسی در سوریه ایفای نقش کرده و به‌اصطلاح خود را صاحب نقش معرفی کنند. به همین دلیل دو کشور اروپایی آلمان و فرانسه در نشست استانبول شرکت و به‌صراحت به شکست توطئه غربی در سوریه اعتراف کردند. رهبران روسیه، آلمان، فرانسه و ترکیه در بیانیه مشترکی در پایان نشست استانبول درباره سوریه بر حمایت از حاکمیت و وحدت این کشور و آمادگی برای مشارکت در برقراری صلح و ثبات در سوریه تأکید کردند. در بیانیه پایانی در حالی بر حاکمیت و وحدت سوریه تأکید شده که در سال‌های گذشته حاکمیت سوریه توسط غربی‌ها و با ابزار تروریست‌ها نشانه گرفته‌شده بود.
روسیه نیز در این مسیر سعی دارد از شکاف به وجود آمده بین امریکایِ ترامپ و کشور‌های اروپایی نهایت استفاده را ببرد و اروپایی‌ها را در مسئله سوریه مشارکت دهد. این مسئله از لحاظ سیاسی برای سوریه یک بازی پیروزمندانه خواهد بود. اما مهم‌ترین جنبه این مسئله مشارکت کشور‌های اروپایی در بازسازی سوریه است. در نتیجه هفت سال جنگ، سوریه با خسارت‌های زیادی مواجه شده و بر اساس تخمین‌های سازمان ملل بازسازی سوریه نیاز به حداقل ۲۵۰ میلیارد دلار هزینه دارد. برای تأمین این هزینه، باید برخی کشور‌های اروپایی نیز در روند بازسازی سوریه مشارکت کنند. در واقع شاید بتوان گفت: مهم‌ترین خروجی احتمالی نشست استانبول مشارکت فرانسه و آلمان در روند بازسازی سوریه خواهد بود. البته در بیانیه پایانی به این مسئله اشاره‌ای نشده، اما مشارکت دادن اروپایی‌ها در امور سیاسی سوریه می‌تواند زمینه را برای حضور شرکت‌های غربی در بازسازی سوریه فراهم کند. یک روز پس از این نشست وزیر دفاع آلمان در یک نشست مطبوعاتی در بحرین تأکید کرد که آلمان در صورتی در بازسازی سوریه شرکت خواهد کرد که یک روند سیاسی رضایت‌بخش با مشارکت همه احزاب سیاسی در این کشور به وجود آید.
البته برخی رسانه‌های غربی نیز این نشست را به ابتکار اردوغان و برای پررنگ شدن نقش آنکارا در بازسازی سوریه دانسته‌اند، چراکه این کشور با رکود تورمی مواجه بوده و به دنبال یک راه نجات برای اقتصاد بحرانی ترکیه است. در واقع کارشناسان غربی معتقدند که هرچند روابط دیپلماتیک ترکیه و سوریه قطع است، اما اردوغان برای نجات اقتصاد خود چاره‌ای جز برقراری ارتباط با سوریه و مشارکت در بازسازی این کشور ندارد. در شرایط کنونی پیمانکاران ترک در حال برنامه‌ریزی برای ورود به شهر‌های مختلف سوریه جهت بازسازی هستند، اما به اعتقاد برخی کارشناسان، اردوغان در تلاش برای مشارکت در بازسازی حلب (به‌عنوان دومین شهر بزرگ سوریه که در ۵۰ کیلومتری مرز‌های ترکیه است) است. نشست استانبول را می‌توان از یک زاویه دیگر نیز تحلیل کرد. یکی از مهم‌ترین پیام‌های شرکت فرانسه و آلمان در نشست آستانه این است که آن‌ها در حال جدا کردن مسیر خود از امریکا از طریق تلاش برای پیوستن به روند آستانه در مورد سوریه هستند. این مسئله از آنجا مهم است که ایران، روسیه و ترکیه در حال تلاش برای پایان دادن به اشغالگری امریکا در شمال سوریه هستند و تشدید و تعمیق شکاف بین اروپا و امریکا می‌تواند واشنگتن را در وضعیت سخت‌تری قرار دهد. در همین ارتباط، «جاشوا لندیس» مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه اوکلاهاما معتقد است، نشست استانبول کنار گذاشتن آشکار امریکا از معادلات و نمایش بی‌اعتمادی کشور‌ها به امریکایی‌ها بود.
