یک نشست مهم بینالمللی دیگر درباره جنگ سوریه نه تنها بدون حضور امریکا برگزار شد بلکه رهبران آلمان و فرانسه دو شریک کلیدی واشنگتن در کنار پوتین و اردوغان نشستند تا تلاشهای مسکو برای سرعت دادن به روند «آستانه» وارد مرحلهای جدید شود که بر اساس مکانیزم سهجانبه ایران، روسیه و ترکیه عمل میکند و در ایجاد ثبات و صلح در سوریه تاکنون با موفقیت نسبی همراه بوده است.
اواخر شب شنبه رهبران روسیه، آلمان، فرانسه و ترکیه پس از سه ساعت مذاکره در استانبول بیانیه مشترکی درباره سوریه منتشر کردند که به نوبه خود نقطه عطفی در جنگ هفت ساله سوریه محسوب میشود. در بیانیه پایانی که با امضای ولادیمیر پوتین، رجب طیب اردوغان، امانوئل ماکرون و آنگلا مرکل به دست آمد، بر حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی سوریه و تعهد به اصول منشور سازمان ملل در تلاشها برای حل بحران سوریه تأکید شده است. این اولین بار نیست که امریکا در یک نشست مهم درباره سوریه کنار گذاشته میشود، اما آنچه باعث میشود نشست روز گذشته از اهمیت زیادی برخوردار شود حضور رهبران آلمان و فرانسه بود. ناظران معتقدند حضور این دو کشور که از شرکای کلیدی امریکا محسوب میشوند در کنار روسیه و ترکیه نشانه فاصله گرفتن آلمان و فرانسه از سیاست امریکا درباره سوریه است، بهویژه در شرایطی که دولت ترامپ با خروج از توافق هستهای، توافق آب و هوایی پاریس، پیمانهای تاریخی هستهای و ... باعث سردی روابط واشنگتن با اروپا شده است. رهبران مسکو تلاش میکنند با همراه کردن بیشتر کشورهای غربی با روند «آستانه» به فرآیند صلح و ثبات در سوریه سرعت دهند. مذاکرات آستانه، پایتخت قزاقستان متعاقب آزادسازی کامل در آذرماه ۱۳۹۶ با حضور ایران، روسیه و ترکیه برگزار شد. مهمترین ویژگی این مذاکرات نبود امریکا و به حاشیه رانده شدن فرآیند ژنو بود که مطلوب غرب برای حل بحران سوریه محسوب میشود. تاکنون چندین دور مذاکره در چارچوب «آستانه» در شهرهای مختلف از جمله در سوچی، آنکارا و تهران برگزار شده است. این روند که به مکانیزم سهجانبه نیز معروف است به مهمترین فرآیند دیپلماتیک جنگ سوریه تبدیل شده و نقش مهمی در کاهش تنش و بازگشت ثبات داشته است. در چارچوب روند آستانه بود که ترکیه و روسیه برای برقراری آتش بس در ادلب به توافق رسیدند.
در بیانیه مشترک چهار کشور ترکیه، روسیه، فرانسه و آلمان آمده است: «از توافق روسیه و ترکیه درباره ثبات وضعیت در منطقه ادلب استقبال میشود که در ۱۷سپتامبر ۲۰۱۸ به امضا رسید.»ناظران معتقدند اضافه شدن کشورهای بزرگ به روند آستانه بیش از پیش به اعتبار این مذاکرات میافزاید و قدرت تأثیریگذاری آن را بیشتر میکند.
بازسازی
ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه بارها بر لزوم کمکهای کشورهای اروپایی برای بازسازی سوریه تأکید کرده است و یکی از مهمترین دستورکارهای نشست روز شنبه استانبول نیز درباره کمک به بازگشت آرامش، ثبات و آوارگان به سوریه بود. در بیانیه چهارجانبه استانبول «بر اهمیت زمینهسازی مناسب در سراسر سوریه جهت بازگشت امن و داوطلبانه آوارگان و پناهجویان سوری به منازل و شهرهای اصلیشان و حمایت از بازگشتههایی که در معرض درگیری مسلحانه، ظلم سیاسی و بازداشت اجباری بودهاند و تأمین زیرساختهای لازم برای افراد بازگشته» تأکید شده است. کشورهای غربی بهویژه امریکا هرگونه کمک به بازسازی سوریه را مشروط به انتقال قدرت از بشار اسد کردهاند. با وجود این، بحرانهایی که بحث آوارگان در اروپا ایجاد کرده باعث شده روسیه از قدرت چانهزنی بیشتری برخوردار شود. عملیات نظامی ارتش سوریه در منطقه ادلب میتواند سیلی از آوارگان را روانه کشورهای اروپایی کند. ناظران معتقدند اگر اروپاییها خواهان حل بحران آوارگان هستند باید به صورت جدی به بازسازی سوریه کمک کنند.