اروپا حاضر به از دست دادن تجارت پرسود با عربستان به بهای خون خاشقجی نیست

لفاظی تحریم دیپلماتیک به طمع فروش تسلیحات

سرویس بین الملل جوان آنلاین: امریکا و اتحادیه اروپا به جای تحریم عربستان سعودی در خصوص قتل جمال خاشقجی سعی دارند این مسئله را با ملایمت بسیار حل و فصل کنند تا مبادا عربستان سعودی را به عنوان شریک استراتژیک از دست بدهند. امریکا تصمیم دارد با لغو روادید تعدادی از عناصر به اصطلاح «خودسر» دخیل در قتل روزنامه‌نگار سعودی، سر و ته قضیه حقوق بشری ریاض را به هم بیاورد تا همچنان به فروش تسلیحات به رژیم سعودی که درآمد کلانی را روانه بازار‌های امریکا می‌کند، ادامه دهد. صدراعظم آلمان با گرفتن ژست حقوق بشری و برای حفظ ظاهر گفته است که روند صادرات سلاح به ریاض را تا زمان روشن شدن پرونده ممنوع می‌کند و از دیگر کشور‌های اروپایی هم خواست چنین رویه‌ای را در پیش بگیرند؛ درخواستی که رئیس‌جمهور فرانسه به آن اعتنا نکرد و از پاسخ دادن به تعلیق فروش تسلیحات به عربستان طفره رفت.

به گزارش «جوان»، برخلاف اعمال تحریم‌های سریع غرب علیه روسیه در قضیه اثبات نشده مسمومیت «سرگئی اسکریپال» جاسوس سابق روسیه، این بار امریکا و اتحادیه اروپا برای اعمال تحریم علیه عربستان سعودی که پشت ماجرای قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی در استانبول است، عجله‌ای ندارند و قرار نیست پرونده خاشقجی به قضیه اسکریپال جدیدی تبدیل شود. به‌رغم فشار‌های بین‌المللی برای تنبیه عربستان سعودی در ماجرای قتل روزنامه‌نگار منتقد سعودی، مقامات واشنگتن تلاش می‌کنند این مسئله را با ملایمت بسیار حل و فصل کنند. هیثر نوئرت، سخنگوی وزارت خارجه امریکا سه شنبه شب در سخنانی اعلام کرد که روادید ۲۱ تبعه سعودی درباره پرونده قتل جمال خاشقجی لغو یا ورودشان به خاک امریکا ممنوع می‌شود. به گزارش خبرگزاری رویترز، وی افزود: «طبق قانون مهاجرت و تابعیت امریکا، وزارت خارجه می‌تواند بر اساس اطلاعات دریافتی مبنی بر عدم صلاحیت ورود صاحب ویزا به ایالات متحده و یا اینکه صاحب ویزا واجد شرایط نیست، روادید وی را لغو کند.» نوئرت ادامه داد: «اتخاذ این تصمیم برای افراد مذکور به علت ارتباط‌شان با پرونده قتل خاشقجی بوده است.» مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا هم گفت: «این قطعاً آخرین گام نخواهد بود. ما به اقدامات خود و یافتن اطلاعات ادامه می‌دهیم تا مطمئن شویم که تصمیماتی که ایالات متحده می‌گیرد، بر پایه اطلاعات مستند باشد.» واشنگتن با این اقدام عوام‌فریبانه سعی دارد افکار عمومی جهان را قانع کند، اما این عناصر به اصطلاح «خودسر» از مقامات رده‌پایین سعودی هستند که تنها مجری عملیات قتل خاشقجی بوده‌اند و بر اساس اسناد ارائه شده از سوی مقامات ترکیه، مرکز فرماندهی این جنایت از سوی مقامات ارشد ریاض هدایت شده است. امریکا درحالی این افراد را از ورود به خاک امریکا منع کرده است که ریاض آن‌ها را دستگیر کرده و به نظر نمی‌رسد فرصت رفتن به خاک امریکا را پیدا کنند، چرا که پادشاه عربستان قرار است این افراد را در دادگاهی صوری محاکمه کند تا اتهام دست داشتن محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی در این پرونده را لاپوشانی کند.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا هم که تنها کسی بود که روایت سعودی‌ها را از نحوه کشته شدن خاشقجی باور کرده بود، با تغییر موضع قبلی خود و برای اینکه نشان دهد به مسئله حقوق بشر اهمیت قائل است، سه شنبه شب در سخنانی کشته شدن جمال خاشقجی و اقدامات بعدی برای پنهان کردن این اقدام از سوی عربستان سعودی را شکستی مفتضحانه خواند و گفت: «معامله بدی کردند؛ هیچ وقت نباید فکرش هم می‌شد. یک نفر حسابی گند زده و بد‌ترین پنهانکاری تاریخ را کرده است.»

به‌رغم این اقدامات ظاهری، امریکا حاضر نیست با اعمال فشار‌های بیشتر به ریاض، به روابط خود با عربستان خدشه وارد کند، چرا که در دوره ترامپ روابط ریاض و واشنگتن بیش از پیش شخصی شده است؛ چیزی که مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور امریکا هم آن را تأیید کرده و در سخنانی گفته است که تحریم کردن ریاض به خود رئیس‌جمهور بستگی دارد. دونالد ترامپ بار‌ها گفته است که «تحریم عربستان به ویژه ممنوع کردن فروش تسلیحات به این کشور بیش از آنکه به ضرر ریاض باشد به اقتصاد امریکا آسیب می‌زند» و به همین خاطر حاضر نشده است این تجارت پرسود را فدای دفاع از حقوق بشری کند. ترامپ در دو سال گذشته با امضای قرارداد‌های چند صد میلیاردی توانسته سود زیادی از تجارت با ریاض کسب کند. فحوای اظهارات ترامپ این است که فشار‌ها به عربستان سعودی در این شرایط به صلاح نیست، زیرا واشنگتن برای مهار ایران به سعودی‌ها نیاز دارد.

اروپا در کنار امریکا

انفعال و مصالحه با سیاست حقوق بشری عربستان سعودی تنها به امریکا مربوط نمی‌شود بلکه مقامات اتحادیه اروپا هم اقدام جدی برای تحت فشار قرار دادن ریاض انجام نداده‌اند و تنها به مخالفت‌های لفظی بسنده کرده‌اند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه روز چهار شنبه از پاسخ دادن به سؤال خبرنگاری در خصوص تعلیق فروش سلاح به عربستان سعودی پس از ماجرای قتل جمال خاشقجی که آلمان از تمامی اروپا درخواست کرده است، خودداری کرد. ماکرون گفت: «قرار نیست هر بار که نفر اول کشوری درباره مسئله‌ای صحبت کرد، من نیز ملزم به واکنش باشم، پس به همین دلیل به سؤال شما پاسخ نمی‌دهم.» وزیر دفاع فرانسه نیز در پاسخ به این مسئله گفت: «در حال حاضر اولویت اول این است که تحقیقات انجام شود و تحقیقات انجام گرفته معتبر باشد.»

آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان روز چهار شنبه در واکنش به قتل روزنامه‌نگار سعودی، صادرات تسلیحات آلمان به عربستان را ممنوع کرد. مرکل از دیگر اروپایی‌ها هم خواسته که در این اقدام تنبیهی به برلین بپیوندند. کشور‌های اروپایی در تعلیق صادرات سلاح به عربستان سعودی سابقه درخشانی ندارند و در سال‌های اخیر بار‌ها در واکنش به جنایات ائتلاف عربی در کشتار مردم بی‌دفاع یمن، از تعلیق صادرات سلاح به عربستان سخن گفته‌اند، اما در عمل با سفر‌های دیپلماتیک به ریاض قرارداد‌های تسلیحاتی جدید با سعودی‌ها بسته‌اند تا در این رقابت از امریکا عقب نمانند.
واکنش‌های در ظاهر حقوق بشری اتحادیه اروپا در روز‌های اخیر هم تنها برای روش شدن ابعاد ماجرای قتل خاشقجی است تا تحت فشار قرار دادن مقامات ریاض. به گزارش خبرگزاری آناتولی، دونالد تاسک، رئیس شورای اتحادیه اروپا در خصوص قتل خاشقجی گفت: «تن‌ها هدف اروپا این است که تمام جزئیات این ماجرا بدون در نظر گرفتن اینکه چه کسی در پشت پرده آن است روشن شود.» دونالد تاسک روز چهار شنبه گفت: «این واقعه تکان‌دهنده است. قتل خاشقجی جنایتی وحشتناک و کمترین نشان دورویی در این زمینه نیز شرم‌آور است. صلاح اروپا تنها در آشکار شدن تمام جزئیات این ماجرا بدون توجه به عاملان آن است. من از حساسیت و عزم شما آگاهی دارم و معتقدم که شما اجازه نخواهید داد اروپا، کشور‌های عضو یا سازمان‌های مربوط در هر بازی مبهمی دخالت کنند.» از واکنش مقامات اتحادیه اروپا اینگونه بر می‌آید که باز هم قرار نیست عربستان سعودی به خاطر جنایت‌های حقوق بشری از سوی متحدان غربی تحریم شود و هیچ یک از کشور‌های غربی حاضر نیستند با فشار‌های بیشتر به روابط خود با عربستان لطمه بزنند، چراکه این روابط از لحاظ مالی و اقتصادی به نفع آن‌ها نیست. نحوه برخورد با عربستان، نشان داد که غربی‌ها در زمینه حقوق بشر رویکرد دوگانه‌ای در مقابل کشور‌ها دارند و زمانی که پای کشور‌هایی مثل ایران، روسیه و چین در میان باشد، صدای حقوق بشری‌شان جهان را کر می‌کند، ولی در مقابل سعودی‌ها تنها به لفاظی بسنده می‌کنند.